Prąd elektryczny to uporządkowany ruch naładowanych elektrycznie cząsteczek. W ciałach stałych rolę nosników ładunków elektrycznych spełniaja elektrony. Pod wpływem działającego pola elektrycznego przemieszczaja się one wzdłuż przewodnika od el ujemnej do dodatniej.
Wpływ prądu na tkanki:
-zjawisko elektrochemiczne
-elektrokinetyczne
-elektrotermiczne
-reakcja nerwów i mięśni na prąd stały
-odczyn ze strony naczyń krwionośnych
Zjawiska elektrochemiczne są związane z elektrolizą występująca w czasie przepływu prądu przez elektrolity tkankowe. Typowym przykładem elektrolitu są roztwory soli, zasad i kwasów. Jony dodatnie kationy-jony metali i wodorowe poruszają się w kierunku katody, jony ujemne aniony-jony reszt kwasowych i grup wodorotlenowych w kierunku anody.
Zjawiska elektrokinetyczne polegają na przesunięciu względem siebie faz rozproszonej i rozpraszającej koloidów tk pod wpływem prądu elektrycznego. Należy tu elektroforeza i elektroosmoza.
Elektroforeza to ruch naładowanych jednoimiennie cząsteczek fazy rozproszonej względem rozpraszającej. Kataforeza ruch dodatnio naładowanych cząsteczek ku katodzie, anaforeza ujemnie naładowanych ku anodzie.
Elektroosmoza ruch fazy rozpraszającej w stosunku do fazy rozproszonej.
Zjawiska elektrotermiczne polega na powstawaniu w tkankach ciepła pod wpływem prądu el. Ilość ciepła wydzielana w przewodniku w ciągu krótkiego czasu jest proporcjonalna do kwadratu natężenia prądu i wprost proporcjonalna do oporu i czasu.
Reakcja nerwów i mięśni zgodnie z prawem Du Bois Reymonda przyczyna powstania bodźca elektrycznego nie jest sam prąd lecz dostatecznie szybka zmiana jego natężenia w czasie. Przepływ prądu przez tkankę nerwową i mięśniowa powoduje zmianę ich pobudliwości. Stan ten to elektrotonus. W czasie przepływy prądu pobudliwość pod katoda wzrasta-katelektrotonus, a pod anoda maleje anelektrotonus.
Odczyn ze strony naczyń krwionośnych prąd powoduje rozszerzenie naczyn krwionośnych . Zaczerwienienie skóry najsilniejsze pod katodą , pod anoda słabsze.
Cechy: ciągle płynie w jednym kierunku, stałe natężenie, płynie zawsze najkrótsza droga lub najmniejszy opór tkanek.
Przewodnictwo tkankowe zależy od: zawartości wody, stężęnie elektrolitów, dobre przewodniki-krew płyn mózgowo rdzeniowy mocz limfa mięśnie, słabe-tk tłuszczowa ścięgna torebki stawowe kości, nie przewodzi-wytwór warstwy rogowej skóry i naskórka paznokcie.
Przepływ prądu zależy od: ułożenia elektrod, rozmiar, przewodnictwo różnych tk znajdujących się między elektrodami, odległość między elektrodami.
Działanie prądu na organizm: wzrost procesu dyfuzji-wyrównanie stężeń jonów po każdej stronie błony półprzepuszczalnej; wzrost procesu osmozy-proces przemieszczania się rozpuszczalnika c celu wyrównania poziomu stężeń subst między zew a wew wnętrzem komórki.
Polaryzacja jonowa miejscowe grupowanie jonów wytwarzających różnice potencjałów o znaku przeciwnym w stosunku do przyłożonego z zew napięcia.
Anoda(+): p/bólowo, kojąco uspokajająco, obniżenie pobudliwości nerwów i mięśni, stan anelektrotonus, katafozreza(kationy+ w strone katody-), reakcja kwaśna w tk i ścięcie białka, spadek pH odczyn kwasny, hyperpolaryzacja włókien nerwowych, mierne zaczerwienienie skóry, wysuszenie skóry
Katoda(-): pobudzająco drażniąco, silne unerwienie, wzrost pobudliwości nerwów i mięścni, stan katelektrotonus, anaforeza(aniony- w strone anody +), w okolicy katody dochodzi do reakcji zasadowej w tk, wzrost pH odczyn zasadowy, depolaryzacja włókien nerwowych, intensywne zaczerwienienie skóry, lekki obrzęk.
Metodyka: kontrola miejsca zabiegowego, wielkość elektrody zależy od pola zabiegowego, przygotowujemy podkłady od 0,5 do 2cm, mokre , podkłady czyste i równomiernie zwilżone, układ elektrod, odległośc 3-5cm, właściwe połączenie elektrody z kablem, kierunek przepływu prądu, prawidłowe umocowanie elektrod, kable nie mogą leżec na pacjencie, pacjent nie może zmieniac pozycji.
Ultradźwięki to fale sprężyste o częstotliwości znajdujących się powyżej górnej granicy, powyżej 20 kHz.
Zjawisko piezoelektryczne jest odwracalne tzn że pod wpływem pola elektrycznego kryształ ulega odkształceniu. Odkształcenie jest największe jeśli pole działa w kierunku jednej z osi elektrycznych.
Odwrócone zjawisko piezoelektryczne jest wykorzystywane do wytwarzania ud przez przetworniki piezoelektryczne których elementem drgającym jest płytka wycięta z kryształu kwarcu lub tytanianu baru.
Działanie mech ud: jest podstawowa składową miejscowego wpływu ud i obrazowo bywa nazywanie mikromasażem. Spowodowane jest ono wahaniem ciśnień w przebiegu fali ud. W krańcowych punktach amplitud ciśnień zachodzą istotne zmiany objętości komórek. Zmiany te zachodzą w bardzo krótkim czasie zależnym od częstotliwości ud.
Działanie cieplne: stopien przegrzania, czasu natężenia i wł tkanek, najsilniej przegrzewa się tk nerwowa i mięsniowa a najsłabiej tłuszczowa, zagęszczenie energi i odbicie, największe przegrzanie ma miejsce w pobliżu granicy dwóch niejednorodnych tk. wyst zagęszczenie energi i powstaje ciepło.
Działanie fizykochemiczne: koloidy tk pod wpływem ud zmienia żel w zol, zmienia się przewodnictwo elektryczne, niektóre substancje ulegają utlenianiu, rozpadu wody na wodór i tlen, rodzaj czas i nadźwiękawiana tk
Sposób prowadzenia głowicy: stacjonarna nieruchome używamy ¼ dawki stosowanej w met dynamicznej; dynamiczna prowadzi się kolistymi ruchami okrążenie trwa 2-3s głowica szczelnie przylega do skóry wskazany delikatny ucisk.
Biologiczny wpływ ud: wzmożona przepuszczalność błon komórkowych usprawnienie oddychania tk i pobudzenie przemiany materii i komórek, zmiany w strukturze koloidów tk i ich uwodnienie, zmiany w układzie jonowym tkanek, zmiana odczynu tkankowego w kierunku zasadowym.
Skutki działania biologicznego: działanie p/bólowe, zmniejszenia napięcia mięśni, powstawanie związków aktywnych biologicznie, wpływ na enzymy ustrojowe, rozszerzenie naczyń krwionośnych, hamowanie układu współczulnego, hamowanie procesów zapalnych, przyspieszenie wchłaniania tkankowego.
Laser -light amplification by stimulated emission of radiation-wzmocnienie światła poprzez wymuszoną emisje promieniowania. To rodzaj urządzenia przeznaczonego do wzmacniania lub generowania spójnego promieniowania elektro magnetycznego. Długość fali generowanego promieniowania zawiera się w przedziale od podczerwieni do nadfioletu. Działanie lasera opiera się na zjawisku wymuszonej emisji promieniowania dzięki czemu dochodzi do wzmocnienia emitowanego promieniowania.
Procesy w atomach:
-absorbcja podczas absorpcji atom pochłania kwant pola elektromagnetycznego i przechodzi zez stanu o niższej energii do stanu o energii wyższej. Zgodnie z zasada zachowania energii musi zachodzić związek gdzie jest energia pochłoniętego fotonu.
-emisja spontaniczna- w procesie emisji atom który poczatkowo znajduje się w stanie wzbudzonym o energii, samorzutnie przechodzi do stanu o niższej energii, emitując przy tym foton o energii.
-emisja wymuszona gdy atom znajduje się w stanie wzbudzonym, obecność promieniowania może wymusic jego przejście do stanu podstawowego. Obecność fotonu wymusza przejście w atomie i emisji fotonu identycznego z fotonem wymuszającym, w wyniku czego fale związane z oboma tymi fotonami mają taką samą długość, fazę, polaryzację i kierunek rozchodzenia się.
Cechy lasera:
-monochromatycznośc czyli jednobarwność. Oznacza to jednakową częstotliwość oraz jednakową długość fal całej wiązki promieniowania. Prom laserowe z danego aparatu ma tylko jedną barwę nie rozszczepia się w pryzmacie a wykazuje jednobarwne widmo liniowe.
-koherencja spójność. Wszystkie kwanty w wiązce są dokładnie takie same, fale drgają jednocześnie i zgodnie w tej samej fazie i w tej samej płaszczyźnie.
-kolimacja równoległość wiązki. prom występuje jako wiązka równoległa. Wszystkie fotony poruszają się w jednym kierunku.
-moc i gęstość
Działanie biologiczne lasera: zmniejszenie syntezy kolagenu, białek oraz RNA, zmiany w potencjale błony komórkowej, zmiany w wydzielaniu neuroprzekaźników, usprawnianie dysocjacji hemoglobinu, zwiekszenie fagocytozy, syntezy ATP oraz prostaglandyn.
Efekty pierwotne to efekty które dokonują się w tk bezpośrednio naświektanych.
Bioelektryczny normalizuje potencjał membrany. W patolog stanach potencjał ten spada w związku z przenikaniem przez membranę do wnętrza komórki jonów Na+. W celu odwrócenia potrzebna jest energia.
Biochemiczny wyw stymulację wydzielania histaminy i serotoniny. Może stym lub ham reakcje enzymatyczne kwasu ATP
Bioenergetyczny stym odżywianie i wzrost komórek oraz reguluje liczne procesy międzykomórkowe.
Efekty wtórne będące końcowym wynikiem reakcji łańcuchowych zapoczątkowanych przez efekty pierwotne.
Przeciwbólowy wzmożenie wydzielania endorfin, stym regen obwodowych aksonów po uszkodzeniu nerwów, hyperpolaryzację błon komórek nerwowych
Przeciwzapalny przyspieszenie resorpcji orzeków i wysięków, poprawa mikrokrązenia, rozszerzenie naczyń krwionośnych
Biostymulujący poprawa krążenia, odżywianie i reg komórek, reg naczyń krwionośnych.
Podział lasera:
-rodzaj substancji-sub laserujaca decyduje o długości fali i mocy emitowania promieniowania laserowego: gazowe, cieczowe, ciała stałe, półprzewodnikowe
-długość fali-dł oraz częstotliwość wielkości kwantów emitowanego jest stała dla danego lasera. Od długości fali zależy zdolność przenikania, absorpcji w różnych substancjach. Bo biostymulacji używa się laserów emitujących pełen zakres czerwieni i podczerwieni.
-rodzaj emisji-ciągłe wystepuje z jednakową mocą od włączenia do wyłączenia lasera, impulsowa polega na wyzwalaniu pojedynczych impulsów lub serii. Część może być stała lub regulowana.
-moc-jest niezmienną cechą emisji każdego lesera. Lasery terapeutyczne generują wiązkę albo w sposób ciągły albo impulsowy.
Dawki lasera: słaba(do5mW), srednia(od 6-100mW). Mocna(powyżej 100mW)
Biostymulacja laserowa-przebieg procesów:
-odbicie i rozproszenie: laser napotykając skórę ulega odbiciu od 20-80%. Zależy to od: barwy skóry, struktury pow skóry, odległości głowicy od skóry, kata padania promieni lasera, geometrii wiązki promieniowania lasera
-absorbcja i przenikanie- przenikanie lasera zależy od długości fali oraz składu chemicznego i budowy tkanek. Woda absorbuje promieniowanie laserowe krótsze od 400nm i dłuższe od 1100nm. Pomiedzy tymi wartościami znajduje się okno optyczne(635-890nm) przez które prom laser przenika w głąb tkanek.
-udział w procesach fizjologicznych- różnorodność tkanek i ich właściwości fizykochemiczne oraz zmienna wielkość wiązki powodują że absorbcja i zatem oddziaływanie lasera w znacznym stopniu podlega przypadkowi i prawom teorii haosu.