INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ PRACY
DEKARZ
I. Postanowienia ogólne
Warunki dopuszczenia pracownika do pracy:
Ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu tylko pod nadzorem instruktora).
Przejście odpowiedniego instruktażu zawodowego, zapoznanie się z instrukcją obsługi, przeszkolenie bhp i ppoż.
Stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza.
Posiadanie wymaganych predyspozycji psychicznych i fizycznych.
Ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska w zakładowej tabeli norm odzieży roboczej i rękawice robocze.
Przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami jak np. luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki poły, oraz bez nakryć głowy okrywających włosy.
II. Podstawowe czynności pracownika przed rozpoczęciem pracy
Dekarz powinien:
Pracę rozpoczynać według ustalonego harmonogramu prac, będąc wypoczętym, trzeźwym, właściwie ubranym i zabezpieczonym (ubranie robocze lub kombinezon, bez luźno zwisających elementów, o zapinanych rękawach i nogawkach, rękawice gumowe ochronne, kask ochronny, buty lekkie z podeszwą antypoślizgową, pasy bezpieczeństwa lub szelki).
Zapoznać się z dokumentacją techniczną dotyczącą aktualnego zadania, przedyskutować ze swoim bezpośrednim przełożonym właściwe, fachowe i bezpieczne wykonanie powierzonego zadania.
Wiedzieć o tym, że pokrycie dachów może być różnymi materiałami, a między innymi: blachą, papą, płytami z tworzyw sztucznych, folią dachową z PVC, dachówkami (karpiową, zakładkową, marsylską, holenderką, klasztorną, mnich-mniszką itp.), powłokami (z mieszanek asfaltowych, asfaltowo-lateksowych, tworzyw sztucznych, cyklolepu itp.).
Każde pokrycie dachowe wymaga przygotować różne narzędzia i pomoce oraz materiały łączące.
Wiedzieć, że dachy są kryte, nie stosowanymi obecnie takimi materiałami jak: słomą, trzciną, gontami, żywicą syntetyczną, blachą stalową czarną, ołowiową, warstwą bitumiczną z płytkami ceramicznymi i innymi.
Z uwagi na zagrożenia podczas robót dekarskich, wiedzieć, że rozróżnia się dachy: jednospadowe (pulpitowe), dwuspadowe, trójspadowe, czterospadowe, mansardowe (krakowskie), półszczytowe (podhalańskie), pilaste (szedowe), wieżowe, hełmowe, naczółkowe, walcowe, konoidalne i inne kombinowane, namiotowe, stożkowe, kopulaste, baniaste, cebulaste, łupinowe, szklane, uskokowe, wklęsłe, wielofalowe, dwukrzywiznowe.
W zależności od rodzaju układanego dachu, przygotować odpowiednie:
Narzędzia.
Pomoce techniczne.
Urządzenia techniczne.
Sprzęt do łączenia materiałów dekarskich.
Wyciąg do transportowania materiałów dekarskich.
Sprawdzić stan i ilość składowanych materiałów dekarskich.
Przygotować odpowiednią ilość materiałów dekarskich niezbędną do ich ułożenia w danym dniu roboczym.
Sprawdzić podkłady do pokrycia materiałami dekarskimi, zauważone usterki zgłosić do ich usunięcia.
Skontrolować elementy dachu, które mają być pokryte w danym dniu roboczym lub w najbliższych dniach, a w szczególności:
Okapy dachowe.
Włazy dachowe.
Kosze, przez które spływa woda z połaci dachu.
Balustrady.
Attyki.
Wywietrzniki.
Wszystkie zauważone lub przewidywane zagrożenia zgłosić swojemu bezpośredniemu przełożonemu, celem ich szybkiego usunięcia, a po upewnieniu się, że zostały one zlikwidowane, rozpocząć realizację powierzonego zadania.
III. Zasadnicze czynności pracownika podczas realizowania pracy
Dekarz powinien:
Wykonywać tylko prace zlecone przez swojego bezpośredniego zwierzchnika, stosując bezpieczne metody pracy, nie stwarzając żadnych zagrożeń dla otoczenia.
Na podstawie dokumentacji przygotować elementy blach do obróbek określonych części elewacji, a między innymi:
Kominów.
Włazów dachowych.
Wywietrzników.
Ław kominiarskich.
Słupków przechodzących przez pokrycie dachowe.
Szczelin dylatacyjnych.
Wysuniętych elementów elewacji.
Okapów.
Okien dachowych i świetlików.
oraz wykonać te operacje w sposób dokładny, rzetelny, zgodnie z otrzymanymi wytycznymi i dokumentacją.
Przygotować odpowiednie materiały i wykonać zgodnie z dokumentacją w sposób fachowy i bezpieczny takie elementy budynku jak:
Rynny: leżące, wiszące, półokrągłe, skrzynkowe, żelbetowe, z tworzyw sztucznych.
Koryta.
Rury spustowe: z blachy, z tworzyw sztucznych.
Operacje montażu oraz kotwienia rynien i rur spustowych wykonywać z zachowaniem szczególnej uwagi ze względu na to, że czynności są realizowane niejednokrotnie na rusztowaniach.
Oznakować strefy niebezpieczne podczas montażu rynien i rur spustowych (ogrodzenia, znaki ostrzegawcze).
Stosować sprawne narzędzia i urządzenia do robót dekarskich, sprawdzając każdorazowo ich stan techniczny, a dotyczy to między innymi np. dla pokryć z papy:
Narzędzia do cięcia papy, blachy (noże, nożyce).
Pistolet do kitów.
Kocioł do podgrzewania lepiku (przenośny, elektryczny).
Czerpak do lepiku, kubełki, szczotki.
Wałek do dociskania papy.
Odkurzacz przemysłowy do usuwania zanieczyszczeń.
Suszarka dekarska.
Natryskiwacz roztworu gruntującego.
Natryskiwacz gorącego lepiku.
Nakładarka papy.
Dekarka mechaniczna.
Zestaw do krycia papami zgrzewalnymi (zabierak, bateria wielopalnikowa, bateria butli z gazem).
Do nanoszenia pokryć powłokowych z mieszanek asfaltowych używać właściwego sprzętu i wyposażenia jak:
Pacę drewnianą (nanoszenie mieszanki asfaltowej),
Grace (wyrównywanie powłok).
Walce (zagęszczanie powłoki).
Wiadra, taczki, wózki (dowożenie materiałów).
Zestaw do nakładania (wykonywania) powłok bitumicznych.
Urządzenia do natryskiwania twardej piany poliuretanowej.
Poprawnie i zgodnie z dokumentacją mocować izolacje cieplne podkładów, składających się z płyt izolacyjnych przybijanych lub naklejanych na deskowanie czy konstrukcję betonową, a są to między innymi:
Wełna mineralna.
Płyty pilśniowe miękkie.
Styropian i płyty pilśniowe twarde.
Stosując różne materiały bitumiczne w robotach dekarskich, takie jak: płynne materiały izolacyjne (np. cyklolep, alubit), folie izolacyjne, kity asfaltowe (np. abizol, bitizol), płytki bitumiczno - gumowe , zwracać szczególna uwagę na ich przechowywanie, własności chemiczne.
Przestrzegać obowiązujące zasady i przepisy przy ustawianiu kotłów do topienia lepiku i tak:
Miejsce ustawienia kotła oczyścić z łatwopalnych materiałów, ogrodzić i umieścić napisy ostrzegawcze.
Kocioł ustawić w odległości ok. 25m od budynków drewnianych i ok. 10m od składów materiałów.
W pobliżu kotłów umieścić skrzynię z piaskiem, łopaty i gaśnice pianowe.
Stosować ochrony osobiste (odzież ochronną), a twarz i ręce chronić wazeliną lub mieszaniną gliceryny z talkiem.
Zabezpieczyć kotły przez dopasowane i sprawne pokrywy chroniące przed poparzeniem.
Nie gasić płonącego lepiku wodą.
Nie palić tytoniu w pobliżu kotłów oraz miejsc przechowywania papy.
Z uwagi na to, te dachy kryte dachówką są stosunkowo strome, nie wchodzić na dach z błahych przyczyn.
Przez staranne ułożenie dachówek, zabezpieczać trwałość całego dachu.
W zależności od wymogów, w sposób właściwy i bezpieczny układać dachówki ceramiczne: karpiówkę, holenderkę, zakładkową, marsylkę, mnicha, mniszkę oraz tzw. gąsiory dachowe i inne o kształtach specjalnych.
Do mocowania dachówek używać tylko właściwe materiały, przewidziane odpowiednimi normami dla określonego ich rodzaju, przykładowo:
Gwoździe kwadratowe (do dachówek i gąsiorów).
Paski z papy do izolacji przeciwwilgociowej.
Sznur konopny do uszczelniania styków dachówek zakładkowych.
Zaprawę wapienną do uszczelniania styków.
Materiały włókniste np. z sierści bydlęcej lub pociętej słomy dla zwiększenia elastyczności zaprawy.
Przestrzegać podstawowe zasady układania pokryć z dachówki, a przede wszystkim:
Do układania dachówek przystąpić dopiero po: przeprowadzeniu odbioru podkładu, wyprowadzeniu przewodów wentylacyjnych ponad dach, wykonaniu nasad kominowych, otynkowaniu lub wyspoinowaniu kominów, osadzeniu masztów, nóżek pod ławy kominiarskie, itp., wykonaniu odpowiednich obróbek blacharskich,
Krycie dachówką na sucho wykonywać o każdej porze roku, niezależnie od temperatury.
Uszczelniania spoin zaprawą dokonywać tylko wtedy, jeżeli całą dobę utrzymuje się temperatura nie niższa niż + 5°C.
Dachówki układać na łączeniu prostopadle do okapu.
Dolne brzegi dachówek opierać na desce okapowej.
Zapewnić, aby pokrycie miało równą powierzchnię.
Układanie nieparzystych rzędów dachówek, rozpoczynać dachówką całą, kończyć połówką, a kolejność układania dachówek zależy od rodzaju dachu.
Przed ułożeniem dachówek, posortować je według jakości i barwy.
Przecinanie dachówek dokonywać po uprzednim namoczeniu ich w wodzie.
Dachówki przewozić specjalnymi pojemnikami lub na taczkach.
W czasie krycia dachu dachówką szkliwioną, w dni słoneczne używać okularów ochronnych o zielonym zabarwieniu.
Dokładnie przestrzegać przepisów dotyczących pracy na wysokości, podanych odrębnymi opracowaniami.
Krycie dachów materiałami z tworzyw sztucznych oraz powłok bezspoinowych wykonywać zgodnie ze szczegółowymi instrukcjami technologicznymi, zwracając szczególną uwagę na materiały wiążące, które stwarzają określone zagrożenia.
Każdy wypadek przy pracy zgłaszać swojemu bezpośredniemu przełożonemu, poszkodowanym udzielić pierwszej pomocy.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do fachowego i bezpiecznego realizowania operacji krycia dachów, zwrócić się do swojego bezpośredniego przełożonego o wytyczne i wskazówki do dalszej pracy.
IV. Czynności zakazane pracownikowi
Dekarzowi zabrania się przede wszystkim:
Chodzenia po dachówkach bez uzasadnionych powodów.
Nie stosowania podstawowych ochron osobistych podczas pracy na wysokości.
Stosowania niebezpiecznych metod pracy, stwarzając określone zagrożenia dla otoczenia.
Korzystania z rusztowań prowizorycznych.
Usuwania zabezpieczeń oraz znaków informacyjnych i ostrzegawczych.
Stosowania niewłaściwych materiałów do mocowania papy, dachówek lub innych materiałów dachowych.
Używania narzędzi i pomocy technicznych, które nie są sprawne technicznie, co stwarza określone zagrożenia wypadkowe dla otoczenia.
Palenia papierosów podczas realizowania powierzonych zadań krycia dachów.
Wykonywania innych czynności będąc pod wpływem działania alkoholu lub innych środków odurzających.
Brania udziału w niebezpiecznych zabawach czy „żartach”, stwarzając zagrożenia dla siebie, współpracowników i otoczenia.
V. Czynności pracownika po zakończeniu pracy
Dekarz powinien:
Zabezpieczyć miejsce pracy w taki sposób, aby nie stwarzało żadnych zagrożeń dla otoczenia.
Uporządkować używane materiały, ułożyć je w odpowiednim porządku.
Przekazać informacje swojemu zwierzchnikowi o stanie wykonanych prac.
Oczyścić i odłożyć używane ochrony osobiste na miejsce ich stałego przechowywania.
Upewnić się, że pozostawione miejsce pracy nie stworzy żadnych zagrożeń dla otoczenia.
Stanowisko opuścić po upływie określonego czasu pracy.
VI. Uwagi dodatkowe
Dekarz powinien:
Zawsze dbać o higienę osobistą i schludny wygląd.
Wiedzieć, że obowiązki dekarza są bardzo niebezpieczne w związku z czym, podchodzić do realizacji powierzonych zadań w sposób odpowiedzialny i wykonywać je rzetelnie, właściwie, bezpiecznie dla siebie i otoczenia.
Przestrzegać wszystkie wyżej podane zasady i przepisy, gdyż za ich nie stosowanie można być pociągniętym do odpowiedzialności.
Wiedzieć, że w przypadku zaistnienia sytuacji nie wymienionych w wyżej podanej instrukcji przy właściwym i bezpiecznym kryciu dachów, zwrócić się do swojego bezpośredniego przełożonego o instruktaż dodatkowy.
W przypadku powstania pożaru należy
Ostrzec osoby znajdujące się w obrębie zagrożenia.
Wyłączyć zasilanie budynku w energię elektryczną i odciąć dopływ gazu.
Zaalarmować straż pożarną.
Powiadomić przełożonych o pożarze.
Podjąć decyzję o ewakuacji ludzi.
Przystąpić do prowadzenia akcji gaśniczej za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego.
Podczas akcji gaśniczej obowiązuje zasada podporządkowania się poleceniom kierującego akcją ratowniczo - gaśniczą.
W razie zaistnienia wypadku
Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.
W razie potrzeby wezwać pomoc lekarską.
Powiadomić przełożonych.
Miejsce pracy, gdzie doszło do wypadku, zabezpieczyć przed dostępem osób niepowołanych
W przypadku znalezienia się wobec bezpośredniego niebezpieczeństwa pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia, nie może jednak odmówić podjęcia innej równorzędnej pracy, gdy niezwłoczne usunięcie zagrożenia nie jest możliwe).
Specjalista ds. BHP
................................
6