Podstawowe techniki i procedury prywatyzacyjne

Prywatyzacja pośrednia (komercjalizacja) - przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę Skarbu Państwa w celu prywatyzacji, która się dokonuje poprzez sprzedaż akcji/ udziałów, wniesienie do NFI, lub utworzenie spółki z udziałem wierzycieli,

Prywatyzacja bezpośrednia - likwidacja przedsiębiorstwa państwowego i zadysponowanie jego majątkiem lub jego częścią przez sprzedaż, wniesienie do spółki lub oddanie w odpłatne użytkowanie,

Likwidacja z przyczyn ekonomicznych, stosowana wobec przedsiębiorstw prowadzących działalność ze stratą i nie rokujących uzyskania zysku. Strategia ta polega na sprzedaży części majątku, wniesienie do spółki lub zabezpieczenie interesów wierzycieli,

Program NFI objął dość dużą grupę przedsiębiorstw. Utworzono 15 NFI w formie spółek akcyjnych do których Skarb Państwa wniósł akcje 512 spółek. Akcje NFI zostały udostępnione obywatelom . Do końca 1998 r spośród spółek włączonych do NFI :

-21(4,1%) zostało dopuszczonych do obrotu na GPW,

-14(2,7%) zostało dopuszczonych do obrotu poza giełdowego,

-166 (32,4%) uzyskało inwestora strategicznego,

-31(6,1%) upadło.

Reprywatyzacja problem ten nie został jeszcze systemowo uregulowany. Projekt ustawy skierowany w 1999 r. do Sejmu ogranicza wysokość rekompensat do 50% wartości utraconych nieruchomości. Skalę roszczeń reprywatyzacyjnych szacuje się na 95 mld zł (170 tyś wniosków).

WNIOSKI

• Procesy przekształceń własnościowych przyczyniły się do znacznej przebudowy struktury własnościowej polskiej gospodarki, zbliżając ją do krajów o ukształtowanej gospodarce rynkowej,

• Decydująca rolę w transformacji polskiej gospodarki odgrywała i odgrywać będzie prywatyzacja założycielska,

• W latach 1990-2000 występowała wielość celów w polityce prywatyzacyjnej, nierzadko ze sobą sprzecznych. W ostatnim okresie pierwszoplanowym celem staje się maksymalizacja dochodów z prywatyzacji,

• Cechą polskiej transformacji własnościowej jest znaczna stabilność wykorzystywanych procedur i technik. Uruchamiane z biegiem czasu nowe metody przekształceń miały marginalne znaczenie ( programy menedżerskie, sektorowe, program SRP itp.),

• Proces przekształceń własnościowych przebiegał nierównomiernie w różnych działach i branżach gospodarki oraz przedsiębiorstwach. Obok gospodarki całkowicie sprywatyzowanej (przemysł przetwórczy) występują obszary niemal w pełni publiczne np. hutnictwo, górnictwo, energetyka, gazownictwo),

• Prywatyzacji sfery realnej towarzyszyła głęboka restrukturyzacja i prywatyzacja banków, której podstawowa, cecha było znaczne zaangażowanie się kapitału zagranicznego,

• Reprywatyzacja (restytucja własności) jest podstawowym problemem polskiej transformacji, który do tej pory nie został systemowo rozwiązany.

Główne cele prywatyzacji:

-Wzrost konkurencyjności firm i wpływów z eksportu

-Wzrost produktywności i efektywności gospodarki

-Przyciągniecie inwestycji zagranicznych

-Zmniejszenie deficytu budżetowego

-Zwiększenie liczby obywateli współwłaścicieli

-Zwiększenie dochodów budżetowych

FORMY PRZEKSZTAŁCEŃ WŁASNOŚCIOWYCH

1. Prywatyzacja bezpośrednia i kapitałowa:

• prywatyzacja kapitałowa

• prywatyzacja bezpośrednia / likwidacyjna

• likwidacja PGR

2. Program Powszechnej Prywatyzacji (PPP)

3. Program Komercjalizacji Przedsiębiorstw Państwowych (PKPP)

4. Program "Stabilizacja. Restrukturyzacja. Prywatyzacja. " (SRP)

5. Prywatyzacja założycielska

6. Reprywatyzacja

Uwarunkowania rozwoju gospodarczego w najbliższych latach

• Stabilizacja polityczna w Europie i gwarancje bezpieczeństwa Polski jako członka NATO,

• Rosnące uzależnienie polskiej gospodarki od światowej koniunktury

• Globalizacja gospodarki światowej - zwiększenie skali i szybkości przepływów finansowych, koncentracja kapitału, budowanie gospodarek opartych na wiedzy,

• Znaczne przekształcenia demograficzne

• Niski poziom wydajności pracy w Polsce, stanowiący 30% poziomu krajów OECD,

• Konieczność prywatyzacji i restrukturyzacji najbardziej kapitałochłonnych branż,

• Istotny wpływ BIZ oraz funduszy UE na wielkość akumulacji w polskiej gospodarce

• Wyraźne zwiększanie długu publicznego, grożące osiągnięciem poziomu 50-60% PKB,

• Wzrost zagranicznego zadłużenia firm, grożące wielu z nich upadłością w przypadku gwałtownej deprecjacji złotego,

• Niska pozycja Polski w rankingu OECD (44 miejsce na 45 wysoko rozwiniętych krajów)

• Wyraźne obniżenie w latach 1998-2001 ocen jakości (wyczerpywanie się poparcia społecznego dla procesów transformacji i integracji europejskiej)

Konieczna reorientacja polityki gospodarczej, zmierzająca do:

• Wyzwolenia aktywności i przedsiębiorczości, jako podstawowego czynnika wzrostu gospodarczego,

• efektywnego wykorzystania dostępnych zasobów: finansowych, majątkowych oraz wiedzy przy pomocy nowoczesnych instrumentów finansowych,

• ustalenia stabilnych i przejrzystych reguł w polityce finansów publicznych

PODSTAWOWE CELE l UWARUNKOWANIA POLITYKI GOSPODARCZEJ

I. Bilans otwarcia

Charakterystyka stanu polskiej gospodarki:

• Pogłębiająca się nierównowaga finansów publicznych,

• Pogorszenie się warunków funkcjonowania i trudna sytuacja polskich przedsiębiorstw

• Zmniejszająca się dynamika wzrostu gospodarczego

• Narastanie bezrobocia

• Załamanie się inwestycji, które w r.2001 osiągnęły ujemna dynamikę,

• Rosnące dysproporcje regionalne w zakresie poziomu życia i warunków rozwoju

• Zła sytuacja w rolnictwie: znaczny spadek dochodów, narastanie obszarów biedy

• Zmniejszające się poczucie bezpieczeństwa, przede wszystkim socjalnego,

• Umacnianie się postaw populistycznych zagrażających transformacji i demokracji.

Źródła stagnacji gospodarczej:

• Niespójna polityka gospodarcza będąca kombinacją restrykcyjnej polityki pieniężnej oraz chaotycznej polityki fiskalnej.,

• Wprowadzanie jednoczesne czterech, drogich, źle oszacowanych i niesprawnie realizowanych reform,

• Brak odpowiedniej reakcji na bieżące trudności, ukrywanie ich i przesuwanie na następne lata co powodowało destabilizacje finansów publicznych.

STRATEGIA FINANSÓW PUBLICZNYCH NA LATA 2002 - 2005

1 . Cele strategii finansów publicznych

- dyscyplina finansowa niezbędna do przywrócenia i utrzymania równowagi finansów publicznych,

- wygospodarowanie i zwiększenie nakładów na przedsięwzięcia rozwojowe i modernizacyjne

2. Zmiana reguł konstruowania budżetu. Wydatki konstruowane będą zgodnie z zasadą: wydatki roku poprzedniego zwiększone o wskaźnik prognozowanej inflacji + 1 % ponad wielkość inflacji. Budżet nie będzie więc traktowany jako Instrument stabilizacji koniunktury gospodarczej.

3. Tak więc twarda polityka fiskalna pozwoli na rozluźnienie polityki pieniężnej. "Bez lego rozluźnienia nie będzie możliwa realizacja scenariusza rozwojowego.

Wyszczególnienie	2002	2003	2004	2005	2006
Średnioroczna stopa inflacji [%]	4,5	4,3	4,0	4,0.	3,0
Wydatki budżetu Państwa [mld zł]	183,9	193,6	203,3	213,5	222,0
Tempo wzrostu P KB [w %]	1,0	3,0	5,0	>5	>5

4. Źródła dopływu środków na cele rozwojowe:

- możliwość zwiększonych naliczeń amortyzacyjnych w przedsiębiorstwach,

- stopniowe obniżki podatku CIT (do 22%)

- zwiększone dochody firm wskutek poprawy sytuacji gospodarczej,

- wydatki inwestycyjne sektora publicznego

5. Jednym ze sposobów pozyskania środków będzie „restrukturyzacja" wydatków publicznych poprzez:

• weryfikację tzw. stałych obciążeń budżetu z punktu widzenia ich celów statutowych,

• skonsolidowanie w ramach budżetu rozproszonych środków w funduszach pozabudżetowych

• oszczędności z likwidacji mało efektywnych agend rządowych,

• wyeliminowanie lub ograniczenie niektórych przywilejów branżowych

7. Zmiana struktury wydatków transferów socjalnych, które obecnie ponad 40 % wydatków publicznych, spowoduje uwolnienie środków na cele rozwojowe m.in. w wyniku:

• weryfikacji kryteriów przyznawania rent l zaostrzenia kontroli zgodności uprawnień rentowych z kryteriami ich przyznawania,

• eliminacji lub zmniejszenia zakresu przywilejów branżowych i zawodowych, w tym uprawniających do wcześniejszej emerytury,

• wprowadzenia elastycznego oraz równego dla kobiet i mężczyzn wieku emerytalnego,

• racjonalizacji zasiłków chorobowych,

• modyfikacji systemu refundacji leków,

• uszczelnienia systemu przyznawania świadczeń przez KRUS, tak by służył on tylko rolnikom l wyeliminować nadużycia, oraz stopniowego przechodzenia na ogólne zasady emerytalne osób utrzymujących się z pracy w działach specjalnych produkcji rolniczej,

• zmniejszenia zatrudnienia w niektórych działach,

• doprecyzowania kryteriów przyznawania ~świadczeń społecznych l zmiany zasad ich indeksacji.

Skala potencjalnych przesunięć w wydatkach budżetowych, wynikająca z tych decyzji może osiągnąć równowartość l % PKB rocznie.

8. Zwiększanie środków będących w gestii JST poprzez wzrost wpływów z PIT o 2,5 mld zł. Nowa ustawa o dochodach JST będzie zawierała regulacje wiązania środków: publicznych, w tym z budżetu Państwa, prywatnych oraz strukturalnych UE.

9. Zmniejszanie kosztów obsługi długu publicznego, wskutek obniżki stop procentowych, co umożliwi przeznaczenie „uwolnionych" środków na cele rozwojowe.

10. Pozyskiwanie kredytów zagranicznych: BŚ, EBOR, EBI, BR RE (1 mld $ rocznie),

11. Sekurytyzacja przyszłych przychodów ( np. z KFA ok. 10 mld zł) oraz sprzedaż i dzierżawa zwrotna składników majątku Skarbu Państwa ( ok.6-6 mld zł).

---