27. Działania Państw Unii Europejskiej w zakresie opieki nad dzieckiem
Najnowsze zagadnienia poddawane dyskusji w większości krajów europejskich, to:
1. Ekologiczne podejście do rodzicielstwa:
Podejście ekologiczne podkreśla, że w opiece nad dzieckiem powinno uwzględniać się dziecko i rodziców jako indywidualne jednostki. Unika się więc pochopnego umieszczania dzieci poza domem, w placówkach opieki całkowitej lub rodzinach zastępczych, ale wzrosła świadomość , że prawidłowe wypełnianie zadań rodzicielskich zależy w dużej mierze od możliwości zaspakajania potrzeb - jedzenia, ubrania, mieszkania, opieki medycznej itp. Doprowadziło to do połączenia wysiłków w dziedzinie walki z biedą i opieki nad dziećmi
2. Zachowanie równowagi pomiędzy ochroną dziecka a utrzymaniem rodziny:
W większości krajów europejskich ostrożnie podchodzi się do umieszczania dziecka poza naturalną rodziną, powstaje natomiast coraz więcej działań wspierających rodzinę. Coraz więcej wagi przywiązuje się także do „edukacyjnego wsparcia rodziny”, organizowanego przez ośrodki opieki dziennej, czy rodziny zastępcze oferujące opiekę dzienną. Rodziny są wspierane w radzeniu sobie z codziennymi problemami domowymi i wychowawczymi.
W istniejących ośrodkach opieki instytucjonalnej podkreśla się już nie izolowanie dziecka od rodziny, ale potrzebę uzdrowienia relacji między dzieckiem i rodzicami. Nie zdejmuje się z rodziców obowiązku za edukację i codzienne, konkretne decyzje, lecz czyni starania, aby byli zaangażowania w sprawy dziecka i mieli wiele do powiedzenia.
3. Respektowane punktu widzenia rodziców:
Zwraca się uwagę na współpracę rodziców korzystających z pomocy ze specjalistami.
Rodziny najczęściej skarżą się na nieumiejętność takiej współpracy, gdyż specjaliści niejednokrotnie chcą być uznani za lepszych rodziców niż naturalni. Chęć współpracy w dużej mierze zależy od pierwszego kontaktu, pierwszego doświadczenia w sytuacji pomocy.
Rodziny nie są często zorientowane, na jakich zasadach współpracują poszczególne agencje i kto jest za to odpowiedzialny. Przekazywane informacje są często spóźnione, niewystarczające lub niekompletne. Rodziny ponadto oczekują, że profesjonaliści pokierują nimi, wskażą, w którym kierunku należy zmierza, aby uzyskać świadczenia do których mają prawo.
4. Model negocjacyjny jako zasada pracy z rodzinami dzieci o specjalnych potrzebach:
Rodziny dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych zaprotestowały przeciwko opinii, że tylko specjaliści mogą zapewnić pomoc takim dzieciom w ośrodkach instytucjonalnych. Protestowali także przeciwko nadużyciom, jakie miały miejsce w takich ośrodkach - nie przywiązywano tam uwagi do stymulowania i nabywania przez dziecko umiejętności życiowych, a pomoc miała tylko charakter medyczny. Walczyli także o możliwość kształcenia w normalnych szkołach.
W większości krajów europejskich rodzinom dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych oferowana jest bardzo wczesna pomoc ukierunkowana na pozostawienie dziecka w domu i wsparcie rodziny. „Programy wczesnej interwencji” natychmiast po rozpoznaniu zaburzenia obejmują pomocą całą rodzinę. Ich celem jest danie dziecku jak najwięcej szans rozwojowych oraz praktyczna pomoc i wszechstronne wsparcie rodziców. Uwagę poświęca się także pozostałym dzieciom z rodziny, aby jak najmniej ucierpiały w nowej sytuacji.
Niektóre programy bardziej skupiają się na dziecku i stymulowaniu jego rozwoju, inne mają charakter wsparcia wychowawczego i całościowej pomocy rodzinie. Programy różnią się także sposobami pracy i jej intensywnością: od stałej pomocy świadczonej w domu do spotkań czy konsultacji raz w miesiącu.
Model negocjacyjny oferuje rodzaj roboczej współpracy, gdzie partnerzy wspólnie podejmują decyzje i ustalają strategie działania, wspólnie rozwiązują problemy i konflikty szukając najlepszych rozwiązań.
5. Zwrócenie uwagi na kwestię praw dziecka i ich respektowanie:
Respektowanie Konwencji Praw Dziecka oznacza, że: dziecko musi być angażowane i wysłuchane w sprawie wszelkich decyzji ich dotyczących; musi mieć szansę uczestniczenia w podejmowaniu decyzji, co do potrzeby i rodzaju opieki, którą im się oferuje lub narzuca; dzieci umieszczane z dala od rodziny mają prawo podejmowania decyzji o warunkach w jakich żyją, kontaktach z rodzicami; mają prawo do wglądu w swoje akta i sprawozdania ich dotyczące.
6. Troska o zachowanie właściwych proporcji:
Troska o zachowanie właściwych proporcji oznacza, że oferowana pomoc musi być dostosowana do problemu, z którym mamy do czynienia. Bierze się także pod uwagę punkt widzenia i oczekiwania rodziców oraz prawa dziecka. Zakłada się przy tym, że charakter, intensywność i czas trwania wsparcia powinny być adekwatne, a jednocześnie w sposób dostosowane do specyficznych potrzeb i możliwości każdej rodziny. Pomoc powinna być jak najmniej drastyczna (w małym stopniu ingerująca w prywatność), jak najkrótsza i oferowana jak najbliżej domu.