CZYM JEST AUTOREWALIDACJA?
I. Obuchowska: „proces autorewalidacji jest to ukierunkowany, ale
nierównomierny proces mobilizacji możliwości jednostki tkwiący w
strukturze, organizacji i rozwoju jej organizmu i osobowości”
Autorewalidacja osoby niepełnosprawnej to akcja dynamizowania, włączania
jednostki w proces rehabilitacji, wzbudzania jej aktywności poznawczej,
przekazywania-na miarę możliwości-odpowiedzialności za siebie i jako
taka może być traktowana jako droga wiodąca do osiągnięcia przez
człowieka autonomii (Kosakowski 2003)
Autorewalidacja przebiega na 3 poziomach:
o Emocjonalnym – związanym z włączeniem emocji przede wszystkim o
charakterze pozytywnym
o Behawioralnym- obejmującym szeroki wachlarz zachowań, spośród których
szczególna rola przypada zachowaniom prospołecznym (dążenie ku czemuś,
unikanie, przeciwstawianie się, uciekanie). To one dają dziecku poczucie
własnej wartości i szczególną osobistą satysfakcję.
o Świadomościowym- wyrażanym poprzez bezpośrednie i pośrednie wypowiedzi
dziecka; istotę tego poziomu stanowi koncepcja samego siebie osoby
rewalidowanej, służąc celom rewalidacji, jakim jest samorealizacja osoby
niepełnosprawnej i realizacja przez nią jej ról społecznych.
Autorewalidacja jawi się nam jako wyzwanie, jako szansa dla osób
niepełnosprawnych. Jest celem i zarazem droga rewalidacji. Dążymy do jej
wzbudzenia a wzbudziwszy wzmacniamy i rozwijamy. Tym razem pracujemy nie
dla jednostki a z nią.
Autorewalidacja to również wzbudzanie aktywności poznawczej osoby
dotkniętej odchyleniem od normy, motywacji do poznawania i zrozumienia
otaczającej rzeczywistości.
Możliwości dziecka poznajemy w trakcie jego rozwoju i zadaniem pedagoga
jest stworzenie warunków do ich ujawnienia się.
„Im większa jest zdolność do korzystania z autonomii tym większa
zdolność do autorewalidacji”
- Ukryj cytowany tekst -
Proces autorewalidacji służy tym samym celom, co proces rewalidacji. W
koncepcji autorewalidacji dochodzimy do nich z innej strony – od
wewnętrznej, psychicznej strony osoby niepełnosprawnej. Oba kierunki
oddziaływania rewalidacyjnego – zarówno ten usprawniający
wychowanka, jak i ten inicjujący jego autorewalidację – stanowić
powinny pewną całość. Wychowanek jest bowiem zawsze zarówno przedmiotem,
jak i podmiotem rewalidacji. Wyodrębnienie procesu autorewalidacji
podkreśla fakt, że osoba rewalidowana uczestniczy w tym, co dzieje się z
nią i dla niej w oddziaływaniach rewalidacyjnych. Proces autorewalidacji
jest procesem autokreacji osoby niepełnosprawnej.
Osobowość pełni ważną rolę w kształtowaniu się i przebiegu procesu
autorewalidacji. W przypadku osób dorosłych wydaje się, że osobowość ma
tu zasadnicze znaczenie. Jednak w odniesieniu do dzieci i młodzieży,
których osobowość jest w stanie formowania się, rola warunków
zewnętrznych, do których zalicza się również oddziaływania rewalidacyjne
pedagoga specjalnego, jest nie do przecenienia. Osobowość oraz
oddziaływania rewalidacyjne są to źródła inicjujące i podtrzymujące
proces autorewalidacji. Osobowość dziecka wyznacza rodzaj adaptacji,
natomiast oddziaływania rewalidacyjne są wyznaczane przez pedagoga
specjalnego, czyli również przez określoną ludzką osobowość. W
ostateczności wiec u źródła procesu autorewalidacji występują dwie/lub
więcej/ osobowości – wychowanka i pedagoga – i od ich
wzajemnego oddziaływania zależy przebieg tego procesu.