TERAPIA METODĄ DELACATO

• W przypadku dzieci z autyzmem jeden (lub więcej) z kanałów odbioru bodźców (wzrokowych, słuchowych, smakowych, zapachowych lub dotykowych) działa wadliwie. Dziwne, powtarzające się ruchy, sensoryzmy są próbą unormowania pracy (naprawienia) tego kanału sensorycznego. Poprzez wielokrotne powtarzanie stymulacji dziecko samo próbuje się wyleczyć.

• Pierwszym etapem terapii jest ustalenie , który z kanałów wadliwie funkcjonuje, następnym odczytanie zakodowanego zachowania. Później szuka się sposobu unormowania tego kanału.

• Kiedy działanie kanału ulegnie normalizacji, zanika konieczność powtarzania pewnych zachowań, dziecko może zwrócić uwagę na otaczający je świat.

• Delacato wyróżnia trzy kategorie zaburzeń:

NADWRAŻLIWOŚĆ:

• Bardzo niski próg czuciowy pozwala na przekazywanie do mózgu zbyt dużej ilości danych sensorycznych.

• Najmniejszy bodziec aktywuje cały układ nerwowy, w rezultacie dzieci czują dotyk, zapach, smak, odbierają dźwięki i wrażenia wzrokowe zbyt dobrze.

• To dzieci zatykające uszy przy najmniejszym hałasie, które denerwuje najlżejszy zapach, dla których dotknięcie jest bolesne, których czucie smaku jest tak wyostrzone, że nie mogą jeść wielu rzeczy, których oczy są zbyt wrażliwe.

• NIEDOWRAŻLIWOŚĆ:

• Powolny układ nerwowy przekazuje do mózgu za mało informacji.

• Kanały sensoryczne nie pozwalają dostać się do mózgu wystarczającej ilości informacji. Dotrzeć mogą jedynie silniejsze bodźce.

• Dzieci ze słabo rozwiniętym zmysłem smaku, które jedzą wszystko. Lubią głośne dźwięki, biją się i szczypią.

• BIAŁY SZUM:

• Odpowiednie części mózgu, odpowiedzialne za odbiór i integrację bodźców sensorycznych funkcjonują wadliwie, same wytwarzając zakłócenia lub szum w systemie.

• U takich dzieci wewnętrzny hałas zakłóca prawidłowy odbiór bodźców.

• Niektóre dzieci mające słuchowy biały szum słyszą bicie własnego serca, odgłosy procesu trawienia i krążenia krwi. Dzieci z czuciowym białym szumem często czują, że coś je dotyka, mimo, że nic takiego się nie dzieje.

• Delacato w swojej terapii po kolei podaje propozycje ćwiczeń do każdego zmysłu z uwzględnieniem trzech zaburzeń.

• DOTYK:

• Musimy uwzględniać cztery wymiary czucia dotykiem: odczuwanie temperatury, bólu, nacisku i propriocepcję.

• Aby dziecko odczuło jakąś rzecz musi ona wejść w kontakt z całym jego ciałem.

• Nadwrażliwość dotykowa:

• Eliminujemy wszystkie szorstkie, sztywne ubrania

• Musimy pamiętać o tym, że dla dziecka nawet najmniejsze zabiegi mogą być bolesne

• Utrzymywać temperaturę w pomieszczeniach na jednym poziomie

• Na początku terapii pozwalamy dziecku, aby bawiło się swoim ciałem, bo to je uspokaja ( zezwalać na dziwne pozycje itd.)

• Nie narzucamy dziecku dotyku

• Szukanie u dziecka TAKTYLIZMÓW

• ( sensoryzmy ), które sprawiają mu przyjemność i stopniowe stosowanie ich wobec dziecka, ponieważ dziecko ma zacząć tolerować bodźce z zewnątrz

• Kiedy dziecko zaakceptuje dotyk delikatnie zaczynamy głaskać jego twarz, nazywając jej części

• Potem stymulujemy tak klatkę piersiową ramiona i ręce i mówimy czego dotykamy

• Zbyt mała wrażliwość dotykowa:

• Takie dziecko potrzebuje jak najwięcej stymulacji

• Zmiana temperatur w otoczeniu i doznań proprioceptywnych

• Poruszanie rekami, nogami, bieganie z dzieckiem, ściskami, przyciskamy łaskoczemy, silnie obejmujemy

• Skóra: szorujemy, łaskoczemy, trzemy ręcznikami, zmieniamy temperature wody podczas kąpieli

• Zróznicowanie bodźców dotykowych

• Obszary, które dziecko uderza, uszkadza potrzebuja najwięcej stymulacji

• Po zaakceptowaniu przez dziecko bodźców z zewnątrz, skupiamy się na aktywności dotykowej, która występuje najczęściej u dziecka (zazwyczaj stymulacje dłoni lub przedramienia)

• Biały szum:

• Nigdy nie stosujemy nic związanego z wibracją

• Stosujemy wiele bodźców płynących z zewnątrz

• Podstawa to nauczenie bodźców napływających z zewnątrz

• Zawsze określamy skąd pochodzi bodziec

• Rozróżnianie wrażeń dotykowych spoza ciała dziecka i znajdujących się poza kontrolą innej osoby

• Demonstrujemy każdy bodziec, wyjaśniamy na czym polega

• Musi się nauczyć porównywać i odróżniać różne bodźce

• Jak dziecko zacznie odróżniać bodźce z zewnątrz musimy zacząć mu dostarczać nieustannie różne bodźce

• Narzucamy dziecku rytm, zmieniamy go

• WĘCH:

• Nadwrażliwość:

• Świeże powietrze

• Zbliżamy się do dziecka bardzo powoli

• Używanie środków bezzapachowych, uważnie, aby nie stykało się z rzeczami wydzielającymi nieprzyjemny zapach

• Pokarm powinien mieć łagodny smak i nie mieć zapachu

• Prezentujemy dziecku zapachy łagodne, uprzedzamy je o nich

• Nie podsuwamy dziecku niczego pod sam nos

• Kiedy potrafi znieść słabe wonie, powoli wprowadzamy zapachy ludzi: zbliżanie osób do dziecka, zakrywamy mu oczy i pytamy „kto to jest?”

• Niedowrażliwość:

• Duże natężenie zapachów w otoczeniu

• Nazywamy zapachy, jednak nie mówimy, czy jakiś jest przyjemny, czy nie

• Podsuwamy rzeczy prosto pod nos

• W miarę postępów prezentujemy zapachy z coraz większej odległości

• Uczymy rozróżniania zapachów

• Odzwyczajamy potem od zapachów nieprzyjemnych

• Odzwyczajamy od obwąchiwania osób, przedmiotów

• Musi czekać aż zapach do niego dotrze, a nie samo zbliżać się do niego

• Biały szum:

• Nauczenie reagowania na zapachy pochodzące spoza ich ciała

• Stworzenie środowiska w miarę wolnego od zapachów

• Codziennie spryskujemy dziecko innym, pojedynczym wyraźnym zapachem

• Są to tzw. „zapachy dnia” i zawsze informujemy dziecko jaki ten zapach będzie

• Kiedy zaczyna robić postępy wybieramy mniej intensywne zapachy

• Po jakimś czasie oprócz zapachu dnia wprowadzamy inne wonie, by nauczyło się je odróżniać

• Pokazujemy dziecko źródło zapachy i opisujemy, a dopiero potem dajemy do powąchania

• Jak zaczyna rozróżniać zapachy z zewnątrz to redukujemy zapachy dnia, aż je usuwamy

• Dalej rozwijamy umiejętność różnicowania

• Bardzo ważne jest powtarzanie

• Słuch:

• Nadwrażliwość:

• Dziecko słucha tylko tych dźwięków, które samo wytwarza

• Pomieszczenia powinny być wyposażone w pochłaniające dźwięki sprzęty

• Trzymamy je z dala od wszelkich zgromadzeń, tłumów

• Nie krzyczymy na dziecko, zawsze uprzedzamy o głośnych dźwiękach

• Musi spać w cichym miejscu

• Musimy pamiętać o tym, że dziecko może często uciekać od hałasu, poszukując cichej kryjówki

• Można stosować zatyczki do uszu, jednak nie jest to metoda terapii

• Mówimy do dziecka szeptem

• Niedowrażliwość:

• Dziecko potrzebuje dużo stymulacji dźwiękowych

• Dźwięki powinny być ostre, łatwe do rozpoznania, pojedyncze

• Do minimum redukujemy sprzęty pochłaniające dźwięki

• Dźwięk nie może być ciągły musi być przerywany

• Nie może konkurować z innymi dźwiękami w tle

• Dajemy dziecku zabawki wydające dźwięki

• Zapewniamy mu miejsce, gdzie będzie mogło sprawdzać dźwięki wydawane przez różne przedmioty

• Odnosi korzyści zabawami takimi urządzeniami jak mikrofon, wzmacniacz, walkie-talkie, magnetofon jednak nie możemy go do tego zmuszać

• Rozmawiamy z dzieckiem dużo i mówimy do niego głośno

• Biały szum:

• „bombardujemy” dziecko mową i dźwiękami pochodzącymi z zewnątrz

• Zmiany ciśnienia powodują u niego napięcie

• Odpowiednie zwierzę dla dziecka to kot (wsłuchuje się uważnie w mruczenie i miauczenie)

• Zachęcamy je do zmiany pozycji ciała, ponieważ to pozwala różnie odbierać mu dźwięki

• Uczymy dziecko odróżniać dźwięki pochodzące z zewnątrz i z jego wnętrza

• Podsuwamy mu zabawki wydające dźwięki

• Zawsze pokazujemy skąd pochodzi dźwięk

• Pozwalamy mu dotykać przedmioty wydające dźwięki

• Nie pozwalamy w otoczeniu występowały stałe dźwięki (szum fal)

• Pomocne są słuchawki lekarskie

• Eliminujemy dźwięki, które staje wydaje

• Wiele dźwiękowych zabaw

• Smak:

• Nadwrażliwość:

• Przejawia się problemami związanymi z jedzeniem

• Podajemy potrawy delikatne, bez przypraw

• Zazwyczaj używają czubka języka, wiec znają smak słodki i słony, więc dopóki ich poczucie smaku nie unormuje się nie podajemy potraw gorzkich i kwaśnych

• Nie podajemy gazowanych napojów

• Bardzo pożywne, małe porcje

• Nowe jedzenie podajemy z tym, które zna

• Bierzemy bardzo mało i umieszczamy na podniebieniu, potem czubku języka i mówimy co to jest

• Następnie przechodzimy do smaku słonego i słodkiego i taka sama procedura jak przy nowych smakach

• Zaczynamy od łagodnych, potem słone i słodkie, na koniec kwaśne i gorzkie

• Niedowrażliwość:

• Usuwamy wszystkie substancje trujące z otoczenia dziecka

• Uczymy odróżniania smaków

• Zaczynamy od tyłu języka, od smaków gorzkich

• Najpierw mówimy, co to jest

• Po około dwóch tygodniach przechodzimy do smaku kwaśnego, mówimy co to jest, a potem nanosimy na boki języka

• Po dwóch tygodniach wprowadzamy smak słony na czubek języka, a po kolejnych dwóch smak słodki w to samo miejsce

• Kiedy skończymy, zaczynamy znów od smaku gorzkiego

• Kiedy dziecko nauczy się odróżniać smaki, zaczynamy je mieszać- jeden dzień słodki, potem gorzki, następnie kwaśny, a na koniec słony

• Kiedy się nauczy, zaczynamy zmieniać smaki w ciągo dnia

• Biały szum:

• Ich wewnętrzny smak absorbuje ich uwagę, często ssą język by próbować własnej śliny

• Ograniczamy zwracanie i ponowne przeżuwanie pokarmu

• Ćwiczenia: wyciągamy język dziecka i masujemy go

• Możemy zacząć uczyć je smaków: bierzemy jedzenie odpowiadające jednemu ze smaku i umieszczamy je między zębami a policzkiem

włożeniem

• Ćwiczenia wykonujemy od 4 do 8 razy dziennie

• Jeśli nie toleruje jakiegoś smaku, to stosujemy pożywienie, które zawiera jego śladowe ilości

• Kiedy zacznie tolerować wszystkie smaki uczymy go ich odróżniania

• Zawsze zaczynamy od słodkiego i słonego i od czubka języka

• W trakcie nauki wprowadzamy kolejne smaki do jedzenia

• Sprawdzamy czy dziecko dokładnie żuje

• Wzrok:

• Nadwrażliwość:

• Ograniczamy w jak największym stopniu silne bodźce wzrokowe

• Ściany o stonowanych kolorach, boczne oświetlenie

• Eliminujemy jaskrawe, migające światła, lustra i inne błyszczące przedmioty odbijające światło

• Wychodzimy na spacery wieczorem

• W zaciemnionym pokoju poruszamy np. latarką tak by światło wędrowało po całym pokoju

• Dziecko ma śledzić jego ruch

• Wykonujemy różne czynności za niego (obracamy przedmiotami, obracamy dzieckiem)

• Ograniczamy aktywności związane ze wzrokiem

• Skomplikowane zadania ćwiczące wzrok (kalki, układanki)

• Często te dzieci maja fenomenalną pamięć wzrokową, szybko uczą się czytać, więc je tego uczymy

• Zróżnicowane ćwiczenia

• Niedowrażliwość:

• Dzieci wymagają jasnego światła, dużo słońca, jaskrawych kolorów i stymulacji wzrokowej

• Spędzamy z nim dużo czasu na dworze

• W szare i ponure dni może być niespokojne

• Zachęcamy do dotykania przedmiotów, mówimy o nich

• Chodzimy z przedmiotami po pokoju, pokazujemy je z różnych odległości

• Prezentujemy przedmioty w różnym oświetleniu, pokazujemy jak zmieniają się cienie

• Powinno patrzeć na oświetlone przedmioty, a nie na samo źródło światła

• Pomagamy poznać kontury przedmiotów i ludzi

• Uczymy, że dziecko ma patrzeć na przedmiot idąc w jego kierunku

• Pilnujemy by patrzyło na obiekt prosto, umieszczamy go w centrum pola widzenia

• Zarysowujemy kontury mebli fosforyzującymi kredkami, by mogło je widzieć w nocy

• Biały szum:

• Musimy skierować wzrok dziecka na zewnątrz

• Ograniczamy dotykania, tarcie powiek, możemy zastąpić to malutką latarka, jednak to my musimy kontrolować ruchy nią

• Nie wymuszamy kontaktu wzrokowego

• Zaczynamy od zabawek ze światełkami w przyciemnionym pokoju

• Pokazujemy źródło, ale to my nim manipulujemy

• Zaczynamy od światła i ciemności, potem przechodzimy do kolorów

• Kierujemy jego uwagę na coś, co nie podlega jego kontroli

• Nieustannie zmieniamy kierunek i dystans światła

• Powinno dużo czasu spędzać na obserwacji naszych ruchów w lustrze

• Potem samo ma chodzić, poruszać się i obserwować swoje ruchy, by widziało, że są płynne

---