Choroby wysypkowe

Wysypki plamiste i grudkowe

Szkarlatyna

Paciorkowce wydzielają toksynę erytrogenną, jeżeli pacjent jest wrażliwy to demonstruje wysypkę. Aby rozpoznać trzeba stwierdzić plamisto - grudkową wysypkę od koloru bladoróżowego do żywoczerwonego, czasami same grudki bez barwy. Wysypka zaczyna się na najlepiej ucieplonych miejscach. Oszczędza górną wargę i trójkąt Fiłatowa.

Wysypka utrzymuje się 3-7 dni. Wysypka jest poprzedzona gorączką i bólami brzucha. Ponadto powiększenie węzłów chłonnych, głównie kąta żuchwy. Śluzówki żywoczerwone, migdałki i gardło też. Mogą być czopy, język obłożony białym nalotem, oczyszcza się od brzegów odsłaniając powierzchnię nabłonka z brodawkami. Język o kolorze malinowym lub truskawkowym. Potem zostaje tzw. „młody czysty język”. Objawem też jest łuszczenie skóry na palcach dłoni (2 tyg. po wysypce) i stóp (3 tyg.). jest to objaw patognomoniczny dla szkarlatyny. W pierwszych dobach wykonujemy posiew z gardła (paciorkowce β-hemolizujące gr. A), pobieramy krew do badania. W szkarlatynie spotyka się leukocytozę granulocytarną z eozynofilią w momencie wystąpienia wysypki. Możemy oprzeć się jeszcze na określeniu poziomu ASO. badanie trzeba zrobić na początku choroby i 2 tygodnie po.

Odra

Wywołana przez paramyksowirusy. Odra jest tą chorobą zakaźną, która zbiera żniwo w krajach trzeciego świata. jeżeli kobieta była chora na odrę to jej przeciwciała chronią dziecko do 6 m-ca życia. okres wylęgania wynosi 9-14 dni. wystąpienie wysypki jest poprzedzane objawami nieżytowymi przez 3-4 dni (gorączka, katar, kaszel, przekrwienie spojówek). Zaraz potem pojawiają się plamki Koplika (objaw patognomoniczny - białe plamki z obwódką zapalną na śluzówkach policzka, na wysokości zębów trzonowych. Plamki utrzymują się kilka godzin i znikają wraz z pojawieniem się wysypki. Początkowo robią sięmałe plamki, które się zlewają i cała skóra jest wytapetowana wykwitami. Najpierw pojawia się za uszami, wchodzi na twarz i zstępuje na szyję (pierwsza doba), tółów (druga doba), kończyny (3 doba). Wysypka ustępuje w tej samej kolejności. Pacjent zakaża w okresie objawów nieżytowych, czwarta doba wysypki jest niezakaźna. W przebiegu wysypki obserwujemy odłuszczanie się skóry. Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, hepatosplenomegalia. Gdy wysypka zaczyna blednąć objawy ustępują. Po wysypce pozostaje tzw „objaw brudnej skóry”.

Powikłania są najgroźniejsze- ciężkie zapalenie płuc (u małych dzieci), ciężkie zapalenie mózgu o złym rokowaniu. Wirus może przetrwać w tkance mózgowej u dzieci, które chorowały do dnia swoich drugich urodzin, u takich dzieci częściej pojawia się podostre stwardniające zapalenie mózgu, które wyst ępuje między 5 a 15 rokiem życia i obarczone jest 100% śmiertelnością.

Szczepionkę wprowadzono w latach siedemdziesiątych,żywy, atenuowany wirus. Podajemy w 1 r.ż i doszczepiamy w 6 r.ż. Można stosować również uodparnianie bierne.

Różyczka

Togawirusy, najczęściej chorują przedszkolaki i dzieci z podstawówki. Na jeden przypadek objawowy przypadają dwa przypadki bezobjawowe. Przeciwciała są przez pierwsze 6 m-cy życia.

Okres wylęgania choroby 14-21 dni, zakaźność 6-7 dni przed wysypką i utrzymuje się około 10 dni. Dzieci z różyczką wrodzoną zakażają do 18 m-ca życia. Po okresie wylęgania i krótkim okresie nieżytowym występuje wysypka, która nasila się w ciągu 24 godzin. Na tułowiu przypomina wysypkę szkarlatynową, na twarzy odrową, ale nie oszczędza trójkąta Fiłatowa. Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, zwłaszcza na potylicy, za uszami i na karku (guzy, które bolą). Splenomealia. Na podniebieniu miękkim drobne, czerwone plamki Forschheimera. W morfologii krwi obwodowej małopłytkowość (często we wszystkich chorobach wysypkowych). Leukopenia, limfocytoza, zwiększona ilość plazmocytów do 10%. Wysypka różyczkowa trwa 3-5 dni, ustępuje bez pzebarwień i bez złuszczania.

Powikłanaia to małopłytkowość, zapalenie mózgu, zapalenie stawów. Różyczka jako choroba zakaźna nie stanowiłaby większego problemu, gdyby nie problem różyczki wrodzonej. Jest to wirus teratogenny w pierwszym trymestrze.

Triada Greene'a (objawy w rózyczce wrodzonej)

wzrok (zaćma, jaskra, małoocze, zanik nerwu wzrokowego, retinopatia) serce (ubytki w przegrodach) słuch (obustronna głuchota)

W badaniach opieramy się na serologii (IgM przeciw różyczce). W latach 80-tych wprowadzono szczepienie dziewcząt kończących szkołę podstawową. Co 6-8 lat w Polsce występuje epidemia różyczki.

Trzydniówka

HHV-6, wysypka poprzedzona jest trzydniową wysoką gorączką. Po spadku gorączki występuje wysypka, zajmuje głównie tułów, w mniejszym stopniu twarz i kończyny. ginie bez przebarwień. Chorują dzieci w ciągu swoich pierwszych 3 lat życia. Wszyscy dorośli posiadają przeciwciała, co nie chroni przed nosicielstwem. W okresie gorączki leukocytoza granulocytarna z przesunięciem w lewo i limfocytozą. U dzieci czasem obserwuje się drgawki, które w części przypadków dotyczą zajęcia OUN przez wirus.

Wysypka blada, średnia, bądź gruboplamista występująca bez przebarwiń i bez złuszczania. Przez pierwsze 6 m-cy życia dziecko chronione jest przez przeciwciała.

Rumień zakaźny

Parwowirus B19, dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Wylęganie 7-14 dni. Dobry stan ogólny z niską gorączką. Wysypka bladoróżowa, najwyraźniejsza na policzkach. Czoło i broda wolne od wysypki. Skóra pleców i wyprostne części kończyn są zajęte. Na tułowiu układa się w girlandy. początkowo różowa, potem sina. Obserwujemy ją przez 14 dni. Wykąpanie, lub rozgrzanie dziecka wywołuje wysypkę z powrotem. W badaniach dodatkowych leukopenia i limfocytoza z eozynofilią. Nie ma szczepionki.

Wysypki pęcherzowe

Opryszczka

Między 6 m.ż a 5 r.ż dochodzi do pierwotnego kontaktu z wirusem opryszczki, tylko 10% ma objawy, a tylko u 1% można rozpoznać konkretną jednostkę nozologiczną. Najczęściej jest to opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł. Na śluzówkach pojawiają się pęcherzyki, których powierzchnią jest cienki nabłonek. Pęcherzyki pękają i tworzą się owrzodzenia. Zmiany w jamie ustnej poprzedzone są wzrostem ciepłoty ciała.

Dziecko nie chce jeść, pić i gorączkuje. Dzieci wkładają ręce do buzi i przeszczepiają wirusa na inne okolice. Całkowity okres choroby to około 2 tygodnie. Mamy lek - acyklowir, ale tzreba go zastosować wcześnie, w momencie gdy jest rozpulchniona śluzówka, w momencie gdy pojawią się pęcherzyki to już nic nie pomoże.

Dziecko pielęgnujemy, podajemy chłodne i obojętne w smaku płyny, najlepiej przez słomkę. Dieta chłodna, papkowata. Środki przeciwgorączkowe stosujemy per rectum. W okresie gojenia miejscowo stosujemy Nystatynę aby zapobiec nadkażeniu grzybiczemu.

U osób z obniżoną odpornością konieczna hospitalizacja i podawanie acyklowiru.

Eczema herpetica, Eruptio variceliformis Kaposi

Dochodzi do nałożenia się zakażenia opryszczki na zmiany alergiczne. Zmiany pojawiają się na twarzy, górnej części klatki piersiowej i kończynach. Dziecko drapie się i roznosi chorobę. Pęcherzyki, które ulegają nadkażeniu bakteryjnemu wymagają zastosowania antybiotyków.

Ospa wietrzna

Okres wylęgania 14-21 dni. Ospa dla ludzi dorosłych jest niebezpieczna. Osoba jest zakaźna na 2 dni przed wystąpieniem wysypki i przez siedem pierwszych dni do momentu przekształcenia pęcherzyków w strupki. Przeciwciała matczyne przechodzą w niedostatecznej ilości, noworodki mają 11-sto dniowy okres wylęgania.

Wysypka jest poprzedzona objawami wstępnymi. Wzrost temperatury i bóle mięśniowe. Wykwity pojawiają się tam, gdzie najcieplej. Istotne jest, że wykwity obejmują również owłosioną skórę głowy.

Ewolucja wykwitu w ospie wietrznej

Plamka Strupek (niezakaźny) Grudka Pęcherzyk z mętnym płynem Pęcherzyk z przejrzystą treścią

Obfitość wysiewu jest różna. Może dojść do wysiewu narządowego (dorośli, obniżona odporność, noworodki). Dziecko matki z ospą wietrzną powinno zostać zabezpieczone immunoglobiną, bo dla noworodka jest to choroba śmiertelna. Wysypka jest na tyle charakterystyczna, że możemy być pewni swojego rozpoznania. Jeżeli coś w ogóle zastosujemy na wykwity to jest to 1% wodny roztwór gencjany. Można ją w tej postaci zastosować na śluzówki. Dziecko należy myć w wodnym roztworze nadmanganianu potasu. Przeciwgorączkowo możemy zastosować tylko i wyłącznie paracetamol per rectum. Dieta chłodna, papkowata, płyny obojętne. Dziecko ma być przede wszystkim dopajane.

Powikłania to małopłytkowość, zapalenie mózgu, VZV szczególnie lubi móżdżek oraz nadkażenia. Wirus pozostaje z nami do końca życia w zwojach i czeka aż się może uaktywnić.

Półpasiec

Na przestrzeni jednego dermatomu obecne zmiany skórne, są to różnokształtne pęcherzyki w skupiskach ze sporymi dolegliwościami bólowymi. Czasem może dojść do rozsiewu

---