Rdzeń kręgowy

Jądra ruchowe - skupienia ciał komórek nerwowych w słupach przednich RK, dające początek korzeniom brzusznym nerwow rdzeniowych.

Jądro grzbietowe - skupienia komórek nerwowych w podstawie rogu tylnego, odgrywa rolę w przekazywaniu impulsów czuciowych.

Jądro pośrednio-boczne - znajduje się w słupach bocznych, skupienie komórek dające początek przedzwojowym włóknom współczulnym.

Jądro pośrednio-przyśrodkowe - w słupach bocznych, daje początek przedzwojowym włoknom przywspółczulnym.

Sznury rdzenia kręgowego:

• przedni - drogi ruchowe i czuciowe, przebiega w nim droga korowo-rdzeniowa przednia i rdzeniowo-wzgórzowa przednia

• boczny - drogi ruchowe i czuciowe, droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna, drogi rdzeniowo-móżdżkowe przednia i tylna

• tylny - tylko drogi czuciowe, droga rdzeniowo-opuszkowa(pęczek smukły, pęczek klinowy)

Droga nerwowa - wiązka włokien nerwowych wychodząca ze skupienia komórek nerwowych i biegnaca w tym samym kierunku.

Rodzaje:

• kojarzeniowe - łączą ze sobą ośrodki w tej samej połkuli lub w tej samej Polowie RK, przebiegaja w istocie białej półkul (krótkie-drogi łukowate; długie-pęczki)

• nerwowe spoidłowe - łączą ośrodki w różnych półkulach mózgowa lub w różnych połowach RK (ciało modzelowate-zespaja wszystkie płaty, spoidło przednie-węchomózgowie+płat skroniowy, spoidło sklepienia-zespala odnogi sklepienia, spoidło tylne-wspołdziala w skojarzonych ruchach gałek ocznych; spoidło uzdeczek, spoidła nadwzrokowe)

• rzutowe - łączą korę mózgu z efektorami(ruchowe), łączące receptory z kora mózgu (czuciowe)

• drogi ruchowe:

• korowo-jądrowa - stanową m.in.jądra początkowe nerwów czaszkowych: III-VII, IX-XII

• korowo-rdzeniowa (piramidowa) - na brzusznej powierzchni RP tworzy wyniosłość zwana piramidą, w dolnej części RP włokna krzyżują się(skrzyżowanie piramid), biegnie dalej w sznurach bocznych

• drogi czuciowe:

• zwojowo-rdzeniowo-wzgórzowo-korowa (czucia eksteroreceptywnego nerwow rdzeniowych

• zwojowo-opuszkowo-wzgórzowo-korowa (czucia proprioreceptywnego nerowow rdzeniowych)

• zwojowo-jądrowo-wzgórzowo-korowa (czucia eksteroreceptywnego i proprioreceptywnego nerowow czaszkowych

Nerw - część drogi nerwowej połozona poza ośrodkowym układem nerwowym

Ośrodkowy układ nerwowy

Czynność:

• odbieranie bodźców ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego organizmu

• reagowanie na bodźce i ich zapamiętywanie

Odruchy:

• proste - rdzeniowe, monosynaptyczne np. odruch na rozciąganie

• złożone - polisynaptyczne np. odruch zginania kończyn

Ruchy dowolne i zachowanie:

• ośrodki kontrolujące znajuja się w korze mózgu, w jądrach kresomózgowia i w móżdżku - układ piramidowy

• pola czuciowe znajdują się w zakręcie zarodkowym, odbieraja pobudzenie i przekazuja do zakrętu przedśrodkowego czyli do korowej reprezentacji ruchu

• układ pozapiramidowy współdziała w wyzwalaniu ruchów dowolnych i reguluje napięcie mięsni poprzecznie prążkowanych

Móżdżek:

• jego kora gromadzi informacje o aktualnym stanie wszystkich narzadów ruchu, sile skurczów mm, położeniu głowy względem tułowia,

• kontroluje napięcie mięśniowe mm poprz. Pr.

Układ siatkowaty - kontroluje czynność neuronow ruchowych, przewodzi impulsy aferentne(droga nieswoista), kontroluje czynność odruchowa rdzenia kręgowego, napięcie mm pp

Układ nerwowy obwodowy

Nerwy czaszkowe:

1. nerwy węchowe - czuciowe, początek w okolicy węchowej błony śluzowej nosa i biegna do węchomózgowia zespalając się z komórkami mitralnymi.

2. nerw wzrokowy - czuciowy, początek w siatkowce, w czaszce krzyżuje się tworząc skrzyżowanie wzrokowe, a nastepnie wnika do mózgowia jako pasmo wzrokowe.

3. nerw okoruchowy - ruchowy, prowadzi również włokna przywspółczulne, początek w śródmózgowiu, unerwia większość miesni zewnatrzgałkowych, a przywspółczulnie miesnie gładkie wewnątrzgałkowe (rzęskowy, zwieracz źrenicy). Zapewnia szybkie i precyzyjne ruchy gałki ocznej.

4. nerw bloczkowy - ruchowy, początek w śródmózgowiu w konarach mózgu, unerwia mm skośny górny, warunkuje patrzenie z góry tzw. nerw patetyczny.

5. nerw trójdzielny - mieszany z dużą liczba włokien czuciowych, czesc czuciowa ma początek w zwoju trójdzielnym, czesc ruchowa ma początek w moscie. Dzieli się na trzy gałęzie:

• V-1 - nerw oczny, czuciowy, powstaje z zespolenia nerwu czołowego, nosowo-rzeskowego i łzowego; unerwia skóre czoła i nosa, gałkę oczna i jej otoczenia, gruczoł łzowy i oponę twardą

• V-2 - nerw szczękowy, czuciowy, powstaje w dole skrzydłowo-podniebiennym, unerwia zęby szczęki i błonę śluzową jamy nosowej, zatok przynosowych, podniebienia, policzków, dziąseł.

• V-3 - nerw żuchwowy, nerw mieszany, unerwia cZesciowo skóre glowy, zęby żuchwy, błone śluzowa 2/3 przednich języka, błone sluzowa dziąseł, policzkow, nerwy żuciowe

Nerw trójdzielny bierze udział w odruchu rogówkowym(zamykanie powiek przy dotknieciu rogówki), odruchu spojówkowym (łzawienie przy podrażnieniu spojówki), odruchu nosowym (zwolnienie tetna przy podrażnieniu blony śluzowej nosa).

6. nerw odwodzący - ruchowy, początek w moscie, unerwia miesien prosty boczny, jego uszkodzenie powoduje zez zbieżny.

7. nerw twarzowy - mieszany z duza liczba włókien ruchowych, zawiera również włokna przywspółczulne, unerwia miesnie wyrazowe i niektóre szyi, przewodzi wrazniea smakowe z 2/3 przednich języka, włokna przywspółczulne są włóknami wydzielniczymi dla gruczołow łzowych, slinianki podżuchwowej i językowej, gr. podniebienia, gr. jamy nosowej.

8. nerw przedsionkowo-ślimakowy - czuciowy, przebiega w uchu wewn. Czesc slimakowa przewodzi impulsy nerwowe z narzadu spiralnego. Część przedsionkowa rozpoczyna się w zwoju przedsionka, jest nerwem zmysłu równowagi, przwodzi impulsy z kanałow półkolistych i plamki woreczka oraz łagiewki.

9. nerw językowo-gardłowy - mieszany z duza liczba włokien czuciowych, zawiera tez przywspółczulne. Włokna ruchowe unerwiaja miesnie gardła, podniebienia i biora udzial w połykaniu. Włokna czuciowe przewodza wrazenia smakowe z 1/3 tylnej czesci jezyka, unerwiaja blone sluzowa gardla, trabki słuchowej, jamy bębenkowej. Włokna przywspółczulne unerwiaja wydzielniczo śliniankę przyuszna.

10. nerw błędny - mieszany z przewagą czuciowych, zawiera również włokna przywspółczulne. Włokna ruchowe unerwiaja miesnie podniebienia miękkiego, gardła i krtani. Włokna przywspółczulne unerwwiaja narzadu glowy, szyi, klatki piersiowej, jamy brzusznej,gruczoły blony sluzowej gardła, krtani, przełyk, serce, płuca, żołądek, jelita(z wyj. 1/3 lewej okrężnicy poprzecznej, zstępującej, esowatej i odbytnicy), wątrobę, trzustke, nerki, czesc brzuszna moczowodu, śledzionę. Wraz z nerwem językowo-gardłowym bierze udzial w odruchu kaszlenia i wymiotnym.

11. nerw dodatkowy - ruchowy, początek w rdzeniu przedłużonym, unerwia miesien czworoboczny i mostkowo-obojczykowo-sutkowy.

12. podjęzykowy -ruchowy, początek w RP, unerwia miesnie jezyka, odgrywa wazna role przy zuciu, połykaniu i artykulacji.

Sploty nerwowe rdzeniowe

1. Szyjny - unerwia skóre w okolicy potylicy, małżowiny usznej, czesciowo klatki piersiowej, miesien mostkowo-obojczykowo-sutkowy, czworoboczny, mm głębokie szyi, nerw przeponowy unerwia przepone oraz czuciowo oplucna ścienna, osierdzie i otrzewna.

2. Ramienny - unerwia miescie obręczy konczyny gornej i niektóre miesnie grzbietu, miesnie konczyny gornej wolnej, skore, kosci i polaczenia konczyny gornej.

3. Lędźwiowo-krzyżowy - unerwia mm konczyny dolnej, mm brzucha, mm uda, skore powierzchni uda, mm dna macicy mniejszej, skóre krocza, okolicy odbytu, moszny, prącia, warg sromowych większych, mm dźwigacz odbytu.

Ośrodki motywacyjne(podwzgórze):

• ośrodek pokarmowy (głodu i sytości)

• ośrodek pragnienie ośrodek termoregulacji

• osrodek agresji, ucieczki

Kresomózgowie: płaszcz, jądra kresomózgowia(ogoniaste, soczewkowate, przedmurze, ciało migdałowate, prązkowane), istota biała półkul, komory boczne, ciało modzelowate, sklepienie, przegroda przezroczysta, spoidło przednie.

Układ autonomiczny

Część współczulna

1.Zwój szyjny

• górny

• galezie naczyniowe

• nerw szyjno-tętniczy wewn.

• nerw szyjno-tętniczy zewn.

• gałęzie trzewne

• krtaniowo-gardłowe

• nerw sercowy szyjny górny - biegnący do splotu sercowego

• środkowy

• gałęzie naczyniowe - sploty tętnicze

• gałęzie trzewne - nerw sercowy

• dolny

• Gałęzie naczyniowe

• nerw kręgowy - splot kregowy

• splot podobojczykowy i splot tetnicy piersiowej

• gałęzie trzewne - nerw sercowy szyjny dolny

2.Piersiowa

• g. naczyniowe - do splotu aortowego piersiowego, do splotu płucnego

• g. trzewne - nerwy sercowe piersiowe i tzw. gałęzie środpiersiowe do przełyku, przewodu piersiowego, oskrzeli, opłucnej środpiersiowej oraz nerw trzewny wiekszy, mniejszy i najniższy

3.Brzuszna

• nerwy trzewne lędźwiowe

• nerwy trzewne krzyzowe

4.Miednicza

• nerwy trzewne lędźwiowe

• nerwy trzewne krzyzowe

Splot trzewny (łac. plexus celiacus), dawniej zwany splotem słonecznym (plexus solaris), należy do grupy splotów autonomicznych. Największy ze splotów przedkręgowych, znajduje się na wysokości I kręgu lędźwiowego, u góry sięgając rozworu aortowego przepony, ku dołowi sięga miejsca odejścia tętnic nerkowych, a bocznie dochodzi do nadnerczy.

---