PIENIĄDZ-powszechnie stosowany ekwiwalent(odpowiednik, równoważnik) towarów i usług, trwale wyrażający ich wartość, bezpośrednio na nie wymienialny. W sklepie wymienia się pieniądze na np. chleb, w tramwaju na przejazd, służy do regulacji zobowiązań (np. podatków). Z problematyką pieniądza związana jest kwestia kredytów .

BARTER-handel wymienny

TEZAURACJA- proces przechowywania pieniądza, wyłączania go z obiegu(odkładanie, przechowywanie jego wartości w czasie-nie przynosi on wtedy korzyści ani posiadaczowi ani gospodarce)

KWITY DEPOZYTOWE-pierwszy substytut(zamiennik) monet, zabezpieczenie przed utratą monet i przed zmniejszaniem się ich wartości(inflacją)

RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ-przeciwdziała inflacji poprzez kontrolę emisji pieniądza, sprawuje nadzór nad NBP, jest instytucją niezależną, składa się z 10 członków mianowanych na 6 lat, którzy nie mogą być odwołani ze stanowiska-po 3 mianuje sejm, senat i prezydent, dziesiątym jest prezes NBP

INFLACJA-wzrost cen wynikający najczęściej z nadmiernego zwiększania się ilości pieniądza w obiegu w stosunku do przyrostu ilości towarów i usług oferowanych do sprzedaży

ZNAKI PIENIĘŻNE-banknoty i bilon, wprowadzane są do obiegu przez banki centralne

SYSTEM SZTBOWO-ZŁOTY- wymienialność banknotów na złoto

SYSTEM DEWIZOWO-ZŁOTY- wymienialność waluty państwa na inne (głównie na dolary)

FUNKCJE PIENIĄDZA

MIERZENIE WARTOŚCI-wszystkie towary i usługi są przeliczane na pieniądze, mogą być porównywane w czasie, przestrzeni i przeliczane na czas pracy

ŚRODEK WYMIANY-pieniądz zastępuje barter jako wartość wymieniana na towar

ŚRODEK TEZAURACJI (przechowywania, gromadzenia)-umożliwia gromadzenie dóbr w formie pieniędzy, wygodniejsze od przechowywania towarów

ŚRODEK PŁATNICZY-wiadomo, za jego pomocą płaci się za towary, usługi, reguluje zobowiązania...

APREPCJACJA pieniądza-wzrost siły nabywczej pieniądza krajowego, jednoczesny wzrost jego wartości w stosunku do innych walut

DEPRACJACJA pieniądza-spadek siły nabywczej pieniądza danego kraju( z reguły ze spadkiem jego wartości w stosunku do innych walut)

DENOMINACJA pieniądza-zmiana nominalnej wartości pieniądza nastająca w wyniku reformy walutowej, działanie to ma wzmocnić i ustabilizować pieniądz (np. w 1995 roku w Polsce 1000zł zastąpiono silną 1zł)

DEWALUACJA-oficjalne zmniejszenie wartości pieniądza krajowego w stosunku do obcych walut przez władze danego państwa (powoduje to wzrost opłacalności eksportu a spadek importu)

INWESTYCJA-pieniądze przeznaczone na zakup papierów wartościowych, udzielanie kredytu lub na złożenie w depozycie

STOPA INFLACJI-wskaźnik pokazujący w % o ile spada wartość pieniądza np. w ciągu roku

BANK CENTRALNY

EMITUJE PIENIĄDZE-realizuje w ten sposób politykę monetarną i utrzymuje stabilną pozycję złotego w stosunku do innych walut, dba o niski poziom inflacji, reguluje obieg pieniądza gotówkowego i kredytowego

MINIMALNE REZERWY BANKÓW KOMERCYJNYCH-pieniądze, które banki komercyjne są zobowiązane trzymać na rachunku w banku centralnym

BANKI KOMERCYJNE

KONCENTRACJA KAPITAŁU-przyjmowanie pieniędzy na określony czas od różnych źródeł (ludności, instytucji, przedsiębiorstw)

TRANSFORMACJA PIENIĄDZA-zmiana ilości pieniądza w banku na skutek przyjmowania lokat i kredytów

REALIZACJA ROZLICZEŃ FINANSOWYCH-dokonywanie przelewów między przedsiębiorstwami, instytucjami, obsługa rachunków bankowych i rozliczeń ludności (za co banki pobierają opłaty)

BANKOWOŚĆ ELEKTRONICZNA-po podpisaniu odpowiedniej umowy można za pośrednictwem komputera i telefonu, podając hasło, poznać stan swojego konta i zostać poinformowanym o przeprowadzonych na nim operacjach, w niektórych bankach można w ten sposób zaciągnąć pożyczkę i dokonać przelewu

Rola NBP-NBP to bank centralny, świadczy usługi bankowe, pełni funkcje banku państwa, nadzoruje banki komercyjne, kontroluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce. NBP świadczy bankom i innym instytucjom finansowym takie same usługi jakie banki komercyjne oferują swoim klientom tj.: dostarczanie gotówki, rozliczenia międzybankowe, prowadzenie rachunków depozytowych, oraz udzielanie pożyczek;

Nadzorowanie i regulacja-NBP reguluje zasady postępowania całego systemu bankowego w szczególności do instytucji wschodzących w jego skład. Celem tych zasad jest zapewnienie bezpieczeństwa i solidności usług świadczonych przez wszystkie banki komercyjne. Kontrolą przestrzegania prawa bankowego oraz uregulowań ustalonych przez prezesa NBP zajmują się w szczególności: Komisja Nadzoru Bankowego, Departament Licencji, Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego NBP

Kontrola podaży pieniądza i kredytu w gospodarce: wielkość podaży pieniądza wpływa bezpośrednio na poziom cen oraz na przebieg wieku innych procesów zachodzących w gosp. krajowej, dlatego też jednym z podstawowych zadań banku centralnego jest kontrola i regulowanie podróży pieniądza, tak by jej poziom odpowiadał potrzebom gosp. narodowej. Aby wykonać to zadanie NBP stosuje szereg instrumentów ekonomicznych i prawnych: emituje pieniądze gotówkowe, określa obowiązkowy poziom rezerw bankowych, kształtuje poziom stóp procentowych, dokonuje tzw. Operacji otwartego rynku, działania te są częścią za którą odpowiedzialny jest NBP.

---