Mongołowie i ich ekspansja na ziemie wschodniej i środkowej Europy
KSZTAŁTOWANIE SIĘ POTĘGI MONGOŁÓW
na dalekim wschodzie rośnie potęga
plemiona dzisiejszej Mongolii, Mandżurii, płd. wsch. Syberii
okres głębokich przemian społecznych
ostateczny rozkład ustroju rodowego
śladowe instytucje
wspólnota
obieralni starostowie
krwawe zemsty
kult przodków
skłonienie się życia społecznego ku rodzinie patriarchalnej
rozwarstwienie członków dawnej wspólnoty rodowej
na czele bogate rodziny
ordy
one zaś łącza się w plemiona
rządzili nimi wodzowie - chan
mieli nieograniczona władzę nad współplemieńcami
w czasie walk pierwsze państwa barbarzyńskie
krótkotrwałe
oprócz chana rada
członkowie rodziny
starszyzna poszczególnych plemion
PAŃSTWO CZYNGIS - CHANA
1206 Temuczin organizuje państwo
tytuł wielkiego chana - Czyngis - Chana
koczowników przekształca w karna armię
sukcesy
atakują Chiny
walki w Turkiestanie
koncepcja zjednoczenia wszystkich ludów tureckich
chan Połowiecki przerażony
do Mścisława Udałego po pomoc
on rozgromiony
Połowcy mają przesrane
uciekają na Węgry
obronną ręką Ruś
Mongołowie póki co dają jej spokój
SZTUKA WOJENNA MONGOŁÓW
nowa taktyka i organizacja wojska
podzielone wg systemu dziesiętnego
dziesiątki
setki
tysiące
dziesiątki tysięcy
każda jednostka ma swego dowódcę
kieruje działaniem
jest odpowiedzialny
organizacja daje przewagę nad rozproszonym przeciwnikiem
wyłącznie doskonale wyćwiczona jazda
niesłychana ruchliwość i szybkość
jednolicie uzbrojona i wyekwipowana
ciężkozbrojna - szarża
lekkozbrojna - łucznicy
machiny miotające
juki
taktyka
wywiad
właściwy najazd poprzedzony próbnymi wyprawami
marsz ubezpieczony
pilne rozeznanie terenu
oddziały rozpoznające po zauważeniu przeciwnika cofają się do głównych
pozorowana ucieczka wciąga przeciwnika w zasadzkę
dowódcy pozostają na tyłach
stamtąd kierują całością operacji
szyk bojowy ubezpieczony linią czat
składa się
straż przednia
linia bojowa
odwód
posłuszeństwo
karność
ORGANIZACJA IMPERIUM MONGOLSKIEGO
Czyngis - chan genialnym organizatorem
zdobytym państwom dawał dużą autonomię w sprawach cywilnych
władza w rękach miejscowych monarchów
dla Mongołów ogólna kontrola
wojsko i finanse pod jego wyłączny zarząd
tolerancja religijna i narodowościowa
zacierają ślady zniszczeń wojennych
odbudowują zburzone i wznoszą nowe miasta
popierają miejscowy przemysł i handel
otaczają opieka naukę i sztukę
jednolity system rządów
opieka i pokój
SPADEK PO CZYNGIS - CHANIE
1227 umiera
dzieli państwo na 4 części
synowie
Ugedej - Mongolia Zachodnia
Tuluj - Mongolia Wschodnia
Czagataj -Turkiestan
wnuk Batu Chorezm i step Kipczacki
utrzymana jedność państwa
wyznaczenie zwierzchniego chana - Ugedeja
UJARZMIENIE RUSI
kontynuacja pomysłu jednoczenia wszystkich Turków pomiędzy Uralem a Dunajem
Ruś ma przesrane po tych Połowcach
teraz chcą się Mongołowie zabezpieczyć
Subugedej w imieniu Batu - chana obejmuje naczelne dowództwo
atakuje Bułgarów kamskich - prędko klęska
rusza na Ruś Zaleską
Riazań
Kołomna
Moskwa
Rostów
książe włodzimierski Wsiedołowic ucieka na północ
pobity nad Sitą
traci życie
na Nowogrodzką ziemie
potem na kijów
wieść o buncie na południu stepów Kipczackich
powrót i przerwanie kampanii
1239 - ponowne wyruszenie na zachód
książęta czernichowscy i perejasławscy próżno starają się stawić im czoła
rozgromieni
ziemie zniszczeniu
WYPRAWA NA WĘGRY I POLSKĘ
CHARAKTER ZWIERZCHNICTWA ATARSKIEGO NAD RUSIĄ
jedynie Ruś pod zwierzchnictwem tatarskim
namiestnicy
ściąganie daniny z miejscowej ludności
nie wtrącają się w wewnętrzne sprawy
książęta ruscy mają dostawać pisemne zezwolenie na sprawowanie władzy
wielki książe pełna odpowiedzialność
mógł się odwoływać do pomocy zbrojnej tureckiej
wszyscy chcą to stanowisko
pierwszy brat poległego Jerzego - Jarosław
otruty
Aleksander Newski
uchodzi za najpotężniejszego
nie próbuje się wyłamywać
ROZKŁAD IMPERIUM MONGOLSKIEGO
zgon wielkiego chana Mangu
objęcie rządów przez jego brata Kubilaja
ostateczne rozbicie państwa
rozluźnianie stosunków pomiędzy dzielnicami
5