CŁO

Cło jest najstarszym i powszechnie stosowanym środkiem ograniczania wymiany z zagranicą. Stanowi ono podatek pośredni, nakładany na dobra będące przedmiotem handlu z zagranicą ( eksportu i importu ). Wprowadzenie cła oznacza, że importer lub eksporter musi wnieść do budżetu państwa opłatę, określoną jako stała kwota liczona od jednostki produktu lub jako procent od wartości wymienionego dobra. Każde cło ma określoną podstawę oraz stawkę celną liczoną jako suma pieniędzy lub jako procent. Opłata celna jest doliczana do ceny krajowej dobra, co w wypadku importu prowadzi do podniesienia krajowej ceny dóbr importowanych, a więc podraża koszty nabycia dóbr przez konsumentów krajowych a w wypadku eksportu podnosi cenę dóbr, po jakiej kupują je zagraniczni

importerzy i konsumenci.

Przedmiotem mojej pracy jest wpływ opłaty celnej na finalną cenę nabywanych przez konsumentów towarów importowanych. Dobrą ilustrację tej zależności ( pomiędzy cłem, a cenę importowanych towarów ) jest poniższy wykres obrazujący mechanizm działania cła importowego .

P_x - cena towaru

X - ilość towaru

S_x - krajowa podaż balsamu do ciała

D_x - krajowy popyt balsamu do ciała

W warunkach wolnego handlu ( import bezcłowy ) cena towaru wynosi 4 zł ( odcinek OA na wykresie ). Przy tej cenie popyt wynosi 70X ( odcinek AE ). Krajowa produkcja zaspokaja popyt tylko w części 10X ( AB ), pozostałą część zaspokaja import ( BE ). Wprowadzenie 100% cła podnosi krajową cenę balsamu do ciała do poziomu OH ( 8 zł ). Globalny popyt na balsam do ciała zmniejszy się w następstwie wyższej ceny do 50X ( HF ), wzrośnie jednak krajowa produkcja balsamu do ciała, dzięki wyższej cenie, do HG, tj. 20X. Łącznym skutkiem wprowadzenia cła jest więc spadek krajowego popytu, importu i wzrost krajowej produkcji. Skutki te są tym większe, im wyższy jest poziom stawki celnej i im bardziej elastyczna jest podaż i popyt ( im bardziej nachylone są krzywe S i D ).

Ilustracją skutków wprowadzenia ceł dla gospodarki kraju ( ich kosztów i korzyści ) są pola a, b, c i d. Łączny koszt ponoszony przez konsumentów związany z zakupem nowej liczby balsamu do ciała po wprowadzeniu cła ilustruje suma a + b + c + d. Część tych wydatków ma charakter transferu i trafia do budżetu państwa - prostokąt c - i do producentów: są to ich dodatkowe zyski czyli tzw. renta ekonomiczna, którą ilustruje trapez a. Trójkąt b - to zwiększone wydatki konsumentów związane z podjęciem dodatkowej produkcji, zastępującej tańszy import po cenie światowej. Odzwierciedla on więc koszt z nieoptymalnego wykorzystania zasobów społecznych w produkcji balsamu do ciała w kraju ( odcinek BC ). Tańszy byłby import tego balsamu do ciała. Zasoby zaangażowane w produkcję balsamu do ciała mogłyby być przesunięte do produkcji towarów, w których kraj jest bardziej efektywny. Trójkąt d przedstawia społeczny koszt wynikający z ograniczenia zakupu balsamu do ciała. Trójkąty b i d obrazują więc czyste straty społeczne wynikające z rozszerzenia nieefektywnej produkcji i ograniczenia na nią popytu. Korzyści odnosi więc jedna grupa społeczna ( producenci ), a także budżet państwa, straty zaś ponosi całe społeczeństwo, tj. konsumenci danego wyrobu.

Mechanizm działania cła importowego został oparty na czysto hipotetycznym przypadku. W głównej mierze chodziło o zobrazowanie wpływu cła na cenę i popyt produktu. Cła mogą być ustalone na czas nieograniczony lub mieć charakter sezonowy. Wprowadzając cło sezonowe państwo chroni własną produkcje sezonową. Tego typu cła stosuje się najczęściej na artykuły konkurencyjne. Bardzo charakterystycznym przykładem są stawki celne na ogórki świeże i chłodzone, które wynoszą:

• w okresie od 1 listopada do 14 maja - 20% ( jest to cło ustalone od wartości towaru )

• w okresie od 15 maja do 31 października - 40%

Tak duże zróżnicowanie wynika z sezonowego charakteru uprawy ogórka w Polsce. Już od połowy maja pojawiają się na krajowym rynku rodzime ogórki, które sprzedawane są po stosunkowo wysokich cenach. Wpływ na to mają duże koszty produkcji, które automatycznie kształtują cenę krajowych ogórków. Gdyby polski rząd nie wprowadził wyższej stawki celnej, nasz rynek „zalałyby” tanie importowane ogórki, co w konsekwencji miałoby wpływ na sprzedaż polskich ogórków. Brak popytu na krajowe ogórki spowoduje zmiany w strukturze rolnictwa. Biorąc pod uwagę stawki celne ceny importowanych ogórków wzrosną w okresie letnim o 29%.

Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku importowanych kalafiorów i brokułów głowiastych. Stawki celne dla tych warzyw wynoszą odpowiednio :

• od 15 kwietnia do 30 listopada - 25%

• od 1 grudnia do 31 marca - 10%

Innym rodzajem ceł są cła stałe, obowiązujące przez cały rok. Poniżej podane są przykładowe stawki celne na różnego typu produkty:

1. mleko i śmietana nie zagęszczone, ani nie zawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego, o zawartości tłuszczu nie wyżej niż 1% masy - stawka celna 40%

2. ryby słodkowodne - 10%

3. mięso wołowe świeże lub chłodzone - 30%

4. kawa palona nie pozbawiona kofeiny - 20%

5. samochody - 35%

6. stal stopowa o grubości przekraczającej 15 mm, ale nie przekraczającej 20 mm - 15%.

Literatura

1. A. Budnikowska, Międzynarodowe stosunki gospodarcze,

2. E. Zielińska - Głębocka, Wprowadzenie do ekonomii międzynarodowej,

2

---