Przykład
Gotowość dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej
Przykładowy sposób wypełnienia dokumentu: Informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej (wzór nr 70 - MEN -I/54/2 załącznik nr 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, Dz.U. z 2010 r., nr 97, poz. 624 ze zm.) został wykonany z uwzględnieniem wszystkich obszarów zawartych w powyższym dokumencie, co może być przydatne na etapie podsumowania diagnozy przedszkolnej.
Dokument Informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej składa się z dwóch części. W części wstępnej wpisujemy dane dziecka, a w części właściwej dokonujemy oceny jakościowej funkcjonowania dziecka w wybranych obszarach zawartych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego, takich jak: m.in. kompetencje społeczne, gotowość do nauki czytania i pisania i matematyki, sprawność motoryczna
i koordynacja wzrokowo-ruchowa, samodzielność dziecka itp.
Uwaga!
W 2. części dokumentu dokonujemy oceny opisowej dziecka, a więc zamieszczony wzór dokumentu może podlegać modyfikacji polegającej na dopisaniu liniatury, w zależności od tego, ile potrzebujemy miejsca na jej dokonanie pod każdym z wymienionych w nim obszarów, dokument możemy również przepisać i wypełnić w komputerze z odręcznym podpisem nauczyciela i dyrektora.
Przedstawiona poniżej propozycja dokonania diagnozy szkolnej dziecka uwzględnia,
z konieczności, kompetencje dziecka sześcio- i siedmioletniego, mimo że są między nimi często duże różnice rozwojowe. Dotyczy to w szczególności takich umiejętności, jak np.: przeliczanie, działania matematyczne, analiza i synteza słuchowa, percepcja wzrokowa czy sprawność manualna itp.
Sposób wypełnienia dokumentu celowo uwypukla skrajne zachowania dziecka, aby raczej zwrócić uwagę na pewne sposoby pozytywnego i negatywnego zachowania dziecka, niż dostarczyć gotowego wzorca wypełnienia dokumentu.
Informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej
Uwaga: treści podane w dokumencie są wytłuszczone, a z podanych propozycji sposobu wypełnienia dokumentu można wybrać właściwe.
Imię i nazwisko dziecka (w tym miejscu proponuję wpisać dodatkowo datę urodzenia dziecka oraz wiek dziecka - lata i miesiące - w którym dokonano diagnozy)
Rok szkolny
Forma wychowania przedszkolnego (odpowiednio: przedszkole, oddział przedszkolny w szkole podstawowej, punkt przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego)
Informacja o stanie przygotowania dziecka do podjęcia nauki w szkole
I. Opanowanie wymagań zawartych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego w obszarze:
1. Umiejętności społecznych i odporności emocjonalnej
W tym obszarze funkcjonowania dziecka uwzględniamy kompetencje społeczne dziecka
i pozom jego emocjonalno-społecznego funkcjonowania ze szczególnym uwzględnieniem odporności emocjonalnej definiowanej jako otwartość na zmiany i umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach (również stresowych).
Przykładowe opisy funkcjonowania dziecka w ww. obszarze:
Mocne strony dziecka
Np. dziecko przestrzega i stosuje w praktyce normy społecznego funkcjonowania (umowy grupowe), chętnie współpracuje w grupie, bierze aktywny udział w zajęciach i nie wchodzi w konflikty z rówieśnikami i dorosłymi, inicjuje zabawy, jest koleżeńskie i empatyczne w kontaktach z innymi, potrafi pracować zarówno indywidualnie, jak i zespołowo, jest lubiany i akceptowany w grupie, pozytywnie reaguje na polecenia dorosłych, jest pogodne i zaciekawione ofertami edukacyjnymi nauczyciela, ma właściwą samoocenę i zdolność przewidywania skutków swoich działań, potrafi samodzielnie podejmować decyzję, cechuje je równowaga emocjonalna, panuje nad swoimi emocjami, sygnalizuje dorosłym swoje potrzeby, zwraca się do nich o pomoc, jest wytrwałe w pokonywaniu trudności, posiada umiejętność wyrażania życzliwości, wdzięczności, przyjaźni.
Zauważone trudności
Np. dziecko przejawia postawy lękowe, jest nieśmiałe i wycofane w kontakcie
z innymi, unika zabaw z rówieśnikami, nie potrafi nawiązywać partnerskich kontaktów z innymi dziećmi i lub z dorosłymi, tęskni za najbliższymi, miewa obniżony nastrój, jest mało wytrwałe w pokonywaniu trudności itp., domaga się ciągłej uwagi ze strony dorosłych, ma zaniżoną samoocenę.
Ewentualnie: dziecko konfliktowe, egocentryczne, dominujące, przejawia zachowania agresywne, niechętnie stosuje się do poleceń dorosłych, nie przestrzega przyjętych umów, nie potrafi pracować zespołowo, często się irytuje, bywa bardzo uparte, nie kończy zadań, złości się i czasem niszczy swoją pracę, absorbuje uwagę nauczyciela swoim zachowaniem, jest nadpobudliwe w sferze emocjonalnej, poznawczej, ruchowej, ma trudności w koncentracji uwagi, łatwo się zniechęca nawet najmniejszymi trudnościami, może wymagać więcej czasu w adaptacji do nowych warunków czy do nowej sytuacji.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka
Np. zachęcano dziecko do zabaw w małych grupach, stosowano pozytywne wzmocnienia, nagradzano i chwalono za najmniejsze sukcesy, stawiano zadania na miarę możliwości dziecka, wprowadzono zasady i reguły postępowania
i konsekwentnie je wprowadzano w życie, prowadzono z dzieckiem pracę indywidualną i wychowawczą wzmacniano koncentrację uwagi poprzez odpowiednie gry, zabawy dydaktyczne, czytanie książek, zabawy relaksacyjne powierzano odpowiedzialne zadania np. pełnienie dyżurów.
Wskazówki dla rodziców
Np. wskazane kontynuowanie działań podejmowanych w przedszkolu: eliminowanie nadmiaru bodźców (TV, gry komputerowe), organizowanie dużo zabaw ruchowych na powietrzu, obowiązkowe czytanie książek, stosowanie pochwał i nagród nawet za drobne osiągnięcia, cierpliwość i konsekwencja w działaniach wychowawczych, stawianie granic akceptowanego zachowania, zawieranie umów, wzmocnienie kontaktów społecznych (np. zapraszanie kolegów do domu i wspólna zabawa pod nadzorem dorosłych), regularny tryb życia, odpoczynek w ciągu dnia itp.
2. Umiejętności matematycznych i gotowości do nauki czytania i pisania
Uwaga: W tym obszarze nie tylko umiejętności dzieci sześcio- i siedmioletnich mogą różnić się znacznie, ale różnice indywidualne w tej samej grupie wiekowej też mogą być istotne, co nie oznacza ewentualnych trudności w szkole.
Mocne strony dziecka
Umiejętności matematyczne
Np. dziecko przelicza na konkretach (lub w pamięci) w zakresie do ...................., podaje prawidłową liczbę przeliczonych elementów, wykonuje na konkretach (lub
w pamięci) proste działania matematyczne, zna zasady prawidłowego przeliczania, liczy w zakresie do ...................., rozumie pojęcia i potrafi wskazać: tyle samo, mniej i więcej elementów, potrafi dokonać operacji „szacowania na oko” ilości elementów zbioru, zna i prawidłowo nazywa figury geometryczne, zna liczebniki główne
i porządkowe w zakresie do ...................., potrafi podzielić parzystą liczbę liczmanów na połowę, prawidłowo określa położenie przedmiotów w przestrzeni, ma dobrą orientacje w przestrzeni (prawo, lewo), zna cyfry i znaki matematyczne, ustala równoliczność dwóch zbiorów.
Zna stałe następstwa dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku, potrafi kontynuować rytmy graficzne, dźwiękowe, klasyfikuje przedmioty według dwóch lub trzech cech,
Rozumie sens informacji podanych w formie schematów, najczęściej używanych symboli i oznaczeń itp.
Gotowość do nauki czytania i pisania
Np. dziecko potrafi powiedzieć, ile jest wyrazów w zdaniu, dzieli wyraz na sylaby (na głoski - analiza), tworzy wyraz z podanych głosek, sylab (synteza).
Wysłuchuje pierwszą i ostatnią głoskę w wyrazie o prostej (trudniejszej) budowie fonetycznej, rozpoznaje litery drukowane, pisane (wszystkie, niektóre), potrafi odwzorować litery drukowane (lub pisane), potrafi się podpisać, czyta: proste wyrazy, zdania, tekst, potrafi odpowiedzieć na pytania związane z przeczytanym tekstem (czytanie ze zrozumieniem).
Interesuje się książkami, lubi słuchać tekstu czytanego, opowiadanego, rozumie jego treść i prawidłowo odpowiada na pytania związane z tekstem itp.
Zauważone trudności
Nie zna (myli) podstawowych pojęć: np. mniej, więcej, tyle samo, nie potrafi liczyć na palcach (w zakresie do 10, do 5), nie zna cyfr (lub je myli) nie potrafi ich prawidłowo odwzorować, nie wykonuje prostych działań matematycznych na konkretach, nie zna (lub myli) figury geometryczne, ma trudności z klasyfikowaniem przedmiotów, np. nie rozumie polecenia: podaj czerwony kwadrat, nie zna (lub myli) strony prawa, lewa, nie potrafi określić położenia przedmiotów, powtórzyć prostego rytmu itp.
Nie interesuje się literami, czytaniem, ma wadę wymowy, nie próbuje czytać wyrazów o prostej budowie fonetycznej, niechętnie słucha tekstu czytanego, nie rozumie jego sensu, nie zna liter, nie dzieli (lub myli) wyrazu na sylaby, nie określa ilości wyrazów w dwu- lub trzywyrazowym zdaniu, nie wysłuchuje głosek na początku wyrazu, mimo ćwiczeń nie różnicuje kształtu liter, mimo ćwiczeń odwraca kształt liter i cyfr (tzw. pismo lustrzane), ma mały zasób słów i małą wiedzę o świecie, np. nie potrafi określić pory roku, pory dnia, nie potrafi opowiedzieć treści obrazków, historyjek obrazkowych, nie ujmuje w nich związków przyczynowo-skutkowych, ma problemy
z nauczeniem się wiersza na pamięć, nie śpiewa piosenek, ma trudności z nauczeniem się ich na pamięć, nie słyszy ich rytmu i tempa.
Nie potrafi dokończyć szlaczków, nie interesuje się układankami typu puzzle, nie potrafi odtworzyć bezbłędnie wzoru, nie potrafi wskazać różnic i podobieństw np.
w obrazkach, itp.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka
Dziecko skierowano na konsultacje do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz na dodatkowe zajęcia prowadzone przez psychologa i logopedę. Dziecko zakwalifikowano na indywidualne zajęcia wyrównawcze, gdzie prowadzono zabawy rozwijające spostrzegawczość dziecka (szukanie przedmiotów, układanki, loteryjki). Wprowadzono w pracy z dzieckiem gry i zabawy matematyczne wzmacniające motywację dziecka do liczenia i do nauki czytania.
Praca wychowawcza z dziecka miała na celu podniesienie samooceny i pozycji dziecka w grupie (angażowanie do dodatkowych prac użytecznych na rzecz grupy, chwalenie za przejawy zainteresowania dziecka czytaniem czy liczeniem, zachęcanie dziecka do aktywnego udział w zajęciach z rytmiki itp.).
Wskazówki dla rodziców
Utrzymywanie stałego kontaktu z nauczycielami, psychologiem i Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w celu rozważenia ewentualnej konieczności odroczenia obowiązku szkolnego. W domu kontynuowanie zajęć podejmowanych
w przedszkolu: wspólne oglądanie dobranocek i czytanie dziecku książek - sprawdzanie, czy dziecko rozumie przeczytany tekst. Zachęcanie dziecka do kreślenia elementów literopodobnych oraz liter, nauczenie dziecka podpisywania swoich prac, analiza sylabowa i głoskowa imienia dziecka, nazywanie liter w imieniu dziecka, loteryjki, gry i rozsypanki literowe (budowanie schematów wyrazów, zaczynając od wyrazów trzyliterowych). Nauka prostych, rymowanych wierszyków dla dzieci itp.
3. Sprawność motoryczna i koordynacja wzrokowo-ruchowa
Mocne strony dziecka
Np. dziecko sprawne ruchowo w zakresie dużej motoryki, ma uzdolnienia
w określonej dyscyplinie sportowej, chętnie uczestniczy w zajęciach ruchowych, przestrzega zasad bezpieczeństwa swojego i kolegów w zabawach ruchowych.
Ma dobrą koordynacje, dobrze utrzymuje równowagę, jest samodzielne w ubieraniu się, ma dobre tempo w zabawach ruchowych i motywacje do uzyskiwania dodatkowych sprawności.
Prawidłowo trzyma ołówek, kredkę, łyżkę, ma dobre tempo prac manualnych. Chętnie rysuje i stara się dokończyć rozpoczętą pracę, ma sprawną rękę, utrzymuje prawidłową postawę przy stole, płynnie rysuje, maluje i pisze. Rysunki są właściwie rozplanowane na kartce, bogate w szczegóły. Płynnie, bez odrywania ręki i trzymając się w liniaturze, kreśli elementy literopodobne(lub litery ). Ma motywacje do pisania, prawidłowo (bez odwracania) kreśli litery i cyfry. Ma właściwe tempo pracy i odpowiednie napięcie mięśniowe ręki. Prawidłowo posługuje się nożyczkami, lubi zabawy z plasteliną itp.
Zauważone trudności
Np. dziecko unika zabaw ruchowych i rywalizacyjnych, ma słabe tempo wykonywania ćwiczeń ruchowych i zaburzoną koordynacje ruchowo-wzrokową, ma trudności z naśladowaniem ćwiczeń, jest mało wytrwały, męczy się szybko, nie wykonuje wielu ćwiczeń, które są zalecane w danej grupie wiekowej (np. prawidłowe chodzenie po schodach, skakanie na jednej nodze itp.).
Nie lubi zajęć plastycznych, jego rysunki są schematyczne, źle rozplanowane, ubogie w szczegóły, źle kreśli linie i koła, co jest charakterystyczne dla dzieci młodszych, zniekształca szlaczki, źle je odwzorowuje, rysując i podejmując próby pisania nie mieści się w liniaturze, kolorując wychodzi poza linię, rysując, za mocno (lub za słabo) naciska ołówek, ma trudności w ćwiczeniach wodzenia po śladzie i kalkowania.
Nie utrzymuje (lub utrzymuje na krótko) właściwą pozycję przy stoliku. Źle układa rękę i nieprawidłowo trzyma ołówek, kredkę, łyżkę. Nieprawidłowo posługuje się nożyczkami i innymi narzędziami, męczy się przy czynnościach manualnych
i samoobsługowych. Bawiąc się klockami, nie buduje wież lub buduje nieprecyzyjnie
Podjęte lub potrzebne działania wspomagające dziecko
Np. dziecko skierowano na dodatkowe ćwiczenia z gimnastyki korekcyjnej
i ogólnorozwojowej. Prowadzono z dzieckiem dodatkowe zajęcia plastyczne
z użyciem plasteliny, gliny, masy solnej. W czasie zajęć plastycznych dziecko wykonywało szereg ćwiczeń (np. malowanie pędzlem na dużej powierzchni, wodzenie po śladzie i szukanie drogi w labiryncie). Zachęcano dziecko do lepienia, wycinania, nawlekania koralików, sznurowania butów, zachęcano dziecko do kreślenia na dużych powierzchniach linii prostych, falistych, linii przerywanych, kół różnych wielkości itp.
Wskazówki dla rodziców
Np. rozwijanie sprawności fizycznej (jak nauka jazdy na rowerze, na wrotkach, na nartach lub dodatkowe ćwiczenia zalecone przez instruktora gimnastyki korekcyjnej). Kontynuowanie ćwiczeń podjętych w przedszkolu,
Poza tym zalecono malowanie i rysowanie flamastrami i różnego typu kredkami, lepienie z plasteliny, ciastoliny, zgniatanie papieru, rozpakowywanie prezentów, Dziecko powinno być chwalone za wysiłek i motywowane do codziennych ćwiczeń manualnych, np. do pomocy rodzicom w wykonywaniu codziennych czynności domowych.
Zalecane konsultacje diagnostyczne w gabinecie SI (Integracja sensoryczna).
Samodzielność, w tym umiejętności wykonywania czynności samoobsługowych
Ta sfera funkcjonowania dziecka jest oczywiści integralnie związana ze sprawnością dziecka w zakresie tzw. dużej i małej motoryki (sprawność manualną rąk), z koordynacją wzrokowo-ruchową, Zakłócać ją może np. zaburzenie integracji sensorycznej.
Mocne strony dziecka
Np. dziecko jest samodzielne przy wszystkich czynnościach samoobsługowych (ubieranie się, mycie, korzystanie z toalety, jedzenie), robi to we właściwym tempie. Dba o schludny wygląd, dba o porządek wokół siebie, chętnie sprząta, np. zabawki po zabawie, sygnalizuje swoje potrzeby i zgłasza złe samopoczucie. Przestrzega przyjętych umów i stosuje się do rozkładu zajęć w przedszkolu, samodzielnie wykonuje polecenia nauczyciela, samodzielnie wykonuje swoje prace, np. plastyczne, w razie potrzeby prosi o pomoc nauczyciela.
Jest uczynny i pomaga innych kolegom mniej sprawnym np. w ubieraniu się, chętnie podejmuje się wykonywania zadań na rzecz innych, np. pełnienie dyżurów.
Zauważone trudności
Ma trudności i ciągle oczekuje pomocy przy wykonywaniu takich czynności, jak: ubieranie się, rozbieranie (np. zakładanie i wiązanie butów, suwaków itp.), ma trudności z samodzielnym jedzeniem, w czasie zajęć plastycznych, rysowania, kolorowania, pisania nie potrafi samo wykonać i ocenić swojej pracy. Nie inicjuje zabaw w grupie, a często nie chce aktywnie w nich uczestniczyć, w sytuacjach konfliktowych płacze i oczekuje pomocy ze strony dorosłych. Niechętnie sprząta zabawki po skończonej zabawie, W wielu czynnościach i w nowych sytuacjach wymaga pomocy (czasem ją wymusza) i aprobaty ze strony dorosłych.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka
W przedszkolu pracowano nad usamodzielnianiem się dziecka poprzez dawanie mu więcej czasu na wykonywanie jakieś czynności, wymagano konsekwentnie samodzielności przy jedzeniu, ubieraniu się, w wolnych chwilach uczono dziecko zakładać i zapinać buty lub kurtkę, sprzątać zabawki po zabawie. Aby podnieść pozycję dziecka w grupie, angażowano je do wykonywania zadań na rzecz grupy. Dziecko wymaga pracy indywidualnej i chwalenia za podejmowane próby samodzielnego wykonywania czynności itp.
Wskazówki dla rodziców
Np. należy dążyć do uzyskania samodzielności przez dziecko przed pójściem do szkoły, zachowanie się dziecka w grupie rówieśniczej pociąga za sobą brak akceptacji ze strony rówieśników. Nie wolno wyręczać dziecka w czynnościach samoobsługowych zalecana konsekwencja i brak pośpiechu w próbach samodzielnych działań, pozytywne wzmacnianie pożądanych zachowań itp.
II. Potrzeby rozwojowe dziecka w tym zauważone predyspozycje, uzdolnienia
i zainteresowania
W tym punkcie nauczyciele opisują te predyspozycje czy uzdolnienia, które nie zostały powyżej opisane. Mogą one dotyczyć rożnych obszarów aktywności dziecka, mogą to być np. uzdolnienia plastyczne, muzyczne, matematyczne, językowe (dziecko dobrze opowiada) a także umiejętności ponadprogramowe (samodzielne czytanie, pisanie, ponadprzeciętna zainteresowania i wiedza np. przyrodnicza).
Opis
Np. dziecko uzdolnione artystycznie ładnie i ciekawie (z dużą dozą wyobraźni i fantazji) rysuje, maluje, lepi z plasteliny, ma dobrą wyobraźnie przestrzenną konstruuje ciekawe budowle z klocków. Prace plastyczne wysyłane na konkury plastyczne zdobywały nagrody i wyróżnienia. Dziecko chętnie w wolnej chwili wykonuje prace plastyczne, różnymi technikami, ale nie jest świadome i nie potrafi ocenić ich wartości, często jest niezadowolone z efektów swojej pracy.
Podjęte działania służące ich rozwijaniu
Zachęcano dziecko do udziału w przeglądach i konkursach organizowanych
w przedszkolu i poza nim, zachęcano do stosowania urozmaiconych technik, podsuwano dziecku ciekawe tematy prac, w czasie wykonywania prac stosowano pozytywne wzmocnienia - pochwały i zachęty do dalszej pracy, eksponowanie prac na forum grupy
i na wystawach na terenie przedszkola i poza przedszkolem.
Wskazówki dla rodziców
Wskazany udział dziecka w dodatkowych zajęciach plastycznych np. w Domu Kultury, udostępnienie dziecku pomocy do wykonania prac plastycznych, chwalenie za uzyskane efekty, zachęcanie do podejmowania ciekawszych prób, eksponowanie prac w domu, Wskazane okazjonalne oglądanie przez dziecko odpowiednich wystaw plastycznych
i wspólna z dorosłymi ocena prac wykonanych przez artystów itp.
Ww. przykładowy opis dotyczył typowych zdolności dziecka, które stosunkowo łatwo zdiagnozować, Analogicznie możemy opisać zdolności muzyczne dziecka, które często potwierdza nauczyciel rytmiki w przedszkolu. Warto zwrócić uwagę i ocenić zdolności matematyczne, językowe, aktorskie, sportowe, które się też często ujawniają w czasie prowadzonych zajęć dodatkowych w małych grupach.
III. Dodatkowe spostrzeżenia o dziecku
W tej części dokumentu umieszczamy nowe informacje o dziecku, na które powinni zwrócić uwagę rodzice przed pójściem dziecka do szkoły. Powinniśmy koniecznie wskazać np. na istniejące wady wymowy (mimo prowadzonych ćwiczeń logopedycznych), na budowanie zdań niepoprawnych pod względem artykulacyjnym, gramatycznym i fleksyjnym, na nieprawidłowe ustawienie głosu (dziecko mówi zbyt głośno lub zbyt cicho).
Potencjalne trudności w szkole może stwarzać nadruchliwość dziecka, problemy
z koncentracją uwagi, nieśmiałość czy płaczliwość w kontakcie z dorosłymi
i rówieśnikami. Dodatkowego kontaktu z psychologiem wymaga agresywność dziecka czy nadmierne koncentrowanie na sobie uwagi dorosłych. Mogą to być zachowania zakłócające pracę nauczyciela w klasie.
Oczywiście w tej części dokumentu zwracamy również uwagę rodziców na szczególne inne cechy i uzdolnienia dziecka, np. dziecko aktywne, wypowiada się poprawnie pełnymi zdaniami, ma duży zasób słów i wiedzę, szczególnie w zakresie .......................................... Lubi rozwiązywać zagadki, gry logiczne wymagające właściwego wnioskowania, ma motywację do nauki i do uczenia się nowych umiejętności.
Podsumowując, chciałabym jeszcze raz zwrócić uwagę na maksymalny obiektywizm
w ocenie dziecka i na fakt, że większość dzieci nie rozwija się w tym wieku harmonijnie, problemy zdrowotne dziecka czy nieprawidłowe postawy rodzicielskie mogą nasilać pewne zachowania dziecka, o czym należy porozmawiać z rodzicami, dokonując oceny gotowości szkolnej dziecka.
portalPRZEDSZKOLNY.pl 1