Rozdział 6

MAJĄTEK PRZDSIĘBIORSTWA

Każde przedsiębiorstwo musi dysponować majątkiem umożliwiającym prowadzenie działalności gospodarczej.

Konsekwencją ruchu okrężnego środków jest podział majątku na:

• Majątek trwały

• Majątek obrotowy

1. Majątek trwały i jego struktura

Majątek trwały (jest wykorzystywany w działalności gospodarczej w cyklach produkcyjnych, przez okres dłuższy niż jeden rok i nie wchodzi w naturalnej postaci do wytworzonego produktu): Do majątku trwałego można zaliczyć środki, które są: W momencie przekazania kompletne i zdatne do użytkowania Kontrolowane przez podmiot gospodarczy Przeznaczone na potrzeby związane z działalnością gospodarczą Przeznaczone do oddania na użytkowanie (najem, dzierżawa lub inne o podobnym charakterze) Na majątek trwały składają się te środki, które przedsiębiorstwo: Zakupiło Wytworzyło (nie dotyczy wartości niemat. i prawnych),przebudowało, zmodernizowało Otrzymało jako darowiznę, spadek itd. Użytkuje na podstawie najmu, dzierżawy lub leasingu Przejęło w wyniku zmiany, przekształcenia formy prawnej przedsiębiorstwa, połączenia lub podziału

I. Wartości niematerialne i prawne (nabyte prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone na potrzeby podmiotu gospodarczego ) 1. Inne wartości niematerialne i prawne autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, know-how ( znajomość tajników produkcji) 2. Wartość firmy(różnica między ceną nabycia określonego przedsiębiorstwa lub jego części, a niższą od niej wartością godziwą przyjętych aktywów netto) *godziwa, czyli kwota za jaka dany składnik mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane za warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, nie powiązanymi ze sobą stronami. 3.Koszty zakończonych prac rozwojowych(prowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby, których rezultaty mogą być wykorzystane do produkcji nowych lub ulepszonych określonych produktów lub technologii) Powyższe koszty można zaliczyć do wartości niematerialnych tylko gdy jest: -Ściśle określony produkt lub technologia, koszty tych prac rozwojowych są wiarygodnie ustalone -stwierdzenie i dokumentacja techniczna przydatności produktu lub technologii i przedsiębiorstwo podjęło decyzję o ich stosowaniu -przewiduje się, że koszty tych prac rozwojowych zostaną pokryte przychodami ze sprzedaży produktów lub zastosowań technologii.

II. Rzeczowe aktywa trwałe ( środki trwałe) 1. Środki trwałe grunty własne i prawo użytkowania wieczystego gruntu budynki o różnym przeznaczeniu: hale produkcyjne, magazyny, biurowce budynki mieszkalne, lokale spółdzielcze (odrębna własność) własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego budowle : bocznice kolejowe gazociągi wodociągi sieć centralnego ogrzewania podstacje trakcji elektrycznej oświetlenie terenu urządzenia techniczne i maszyny środki transportu pozostałe środki trwałe (np. inwentarz żywy) ulepszenia w obcych środkach trwałych 2. Środki trwałe w budowie (to środki trwałe, które są w trakcie budowy, montażu lub ulepszenia istniejącego środka trwałego) 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie (to środki pieniężne wydatkowane na rzecz przyszłych dostaw, robót, lub usług związanych ze środkami trwałymi nie rozliczonymi)

III. Należności długoterminowe (należności, dla których termin wymagalności jest dłuższy niż 1rok, oprócz należności z tytułu dostaw i usług!) Należności od jednostek powiązanych, do których należą: jednostka dominująca(spółka handlowa sprawująca kontrolę nad innym podmiotem gosp. bo ma udziały większościowe w organie tego podmiotu) oraz jednostki zależne, współzależne, znaczący inwestor i jednostki z nim stowarzyszone Należności od innych kontrahentów

IV. Inwestycje długoterminowe (zaliczamy tu te składniki aktywów przedsiębiorstwa, które są nabyte w celu osiągnięcia dodatkowych korzyści ekonomicznych a nie są użytkowane przez jednostkę -wynikających z przyrostu ich wartości: odsetki, dywidenda, czynsze z najmu lub dzierżawy, zyski z transkacji handlowych np. ze sprzedaży gruntu budynków i niektórych praw lub z tytułu ich wartości rynkowych) Nieruchomości (grunt lub budynek lub prawa z nim zrównane nabyte/utrzymywane w celu uzyskania pożytku z najmu, przyrostu wartości ,ale maja być nabyte jako lokata-nie do użytku własnego) Wartości materialne i prawne Długookresowe aktywa finansowe(aktywa pieniężne , instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki, a także wynikające z kontraktu prawo do otrzymywania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach), rozpatrywane z podziałem na aktywa w jednostkach powiązanych i aktywa w pozostałych jednostkach: Nabyte udziały lub akcje w obcych podmiotach Inne papiery wartościowe (obligacje, długoterminowe weksle, list zastawne, kwity depozytowe) Pożyczki długoterminowe udzielone innym przedsiębiorstwom fundusze inwestycyjne, lokaty terminowe zawarte na więcej niż 1rok, bony oszczędnościowe, certyfikaty depozytowe inne inwestycje długoterminowe (dzieła sztuki, metale szlachetne,)

*V. Długookresowe rozliczenia międzyokresowe (rozliczanie rat kosztów odbywa się w okresie dłuższym niż 1 rok. Ich zadaniem jest przypisanie wydatków dokonywanych przez przedsiębiorstwo do okresu rozrachunkowego): aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego inne (opłacone z góry na przyszły rok czynsze, koszty większych remontów

Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne muszą być zewidencjonowane w przedsiębiorstwie wg wartości początkowej, zwiększając wartość jego majątku trwałego.

Wartość początkową nowych środków trwałych zalicza się do majątku trwałego w wysokości rzeczywistej ceny nabycia lub kosztów poniesionych na ich wytworzenie.

Cena nabycia- to rzeczywista cena zakupu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, która należy się sprzedającemu, bez , podlegającemu odliczeniu, podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego.

Cena ta może ulec zwiększeniu :

-w przypadku importu o cło oraz nie podlegający odliczeniu podatek akcyzowy,

-przez zwiększenie kosztów bezpośrednio związanych z zakupem, transportem, montażem i rozruchem, które są niezbędne aby środek trwały mógł być użytkowany.

Cenę zakupu pomniejszają udzielane przez dostawcę rabaty, upusty, skonta itp.

Cena nabycia- to także kwota należna zbywcy, którą w praktyce będzie kwota zobowiązania wynikająca z treści dokumentów, związanych z transakcjami kupna-sprzedaży.

W koszty wytworzenia środków trwałych zaliczyć można wartość ( w cenie nabycia) zużytych do ich wytworzenia rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za pracę i innych kosztów dających się zaliczyć do wartości wytworzonych obiektów trwałych.

2. Problemy amortyzacji

3. Majątek obrotowy i jego struktura

Majątek obrotowy (te które funkcjonują w okresie poniżej 12miesięcy)

I. Zapasy (nabyte zasoby czy też wytworzone we własnym zakresie, które są zużywane w cyklach działalności operacyjnej. Są systematycznie odnawiane. Przy sprzedaży stanowią o wielkości kosztów) 1. Zapasy materiałowe: materiały podstawowe (stanowiące podstawę wytwarzanych wyrobów) materiały pomocnicze (zapewniają dodatkowe właściwości (kolor), a także konserwują urządzenia produkcyjne(smar) ) paliwo (zapasy przeznaczone na cele technologiczne, energetyczne i gospodarcze zmagazynowane w przedsiębiorstwie) opakowania części zapasowe do maszyn i urządzeń (które nie zostały zaliczone do środków trwałych) 2. Zapasy produkcyjne produkcja w toku (środki obrotowe, które są zaangażowane w procesie produkcji w okresie ich przetwarzania) półfabrykaty (produkty o pewnym stopniu przetworzenia, które ukończyły pewien etap produkcji) wyroby gotowe (produkty wytworzone, w pełni ukończone i przeznaczona do sprzedaży) 3. Towary (środki obrotowe przeznaczone na sprzedaż, ale nie wytworzone w danym przedsiębiorstwie) 4. Zaliczki na dostawy (zaliczki na zakup materiałów, robót, usług nie służących inwestycjom oraz towarów przekraczających 50% ceny umownej lub innych przyczyn określanych w przepisach, że wymagają udokumentowania przez dostawcę fakturą VAT)

II. Należności krótkoterminowe (powstają gdy moment sprzedaży nie pokrywa się z terminem zapłaty oraz całość lub część należności z innych tytułów nie zaliczanych do aktywów finansowych, wymagane w ciągu 1 roku): 1. Z tytułu dostaw i usług o okresie zapłaty: Do 12 miesięcy, Powyżej 12 miesięcy. 2. Z tytułu podatków, dotacji i ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń 3. Inne należności 4. Należności dochodzone na drodze sądowej.

III. Inwestycje krótkoterminowe: 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe: Udziały i akcje Inne papiery wartościowe Udzielone pożyczki Inne krótkoterminowe aktywa finansowe 2. Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne: Środki pieniężne w kasie i na rachunkach w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz, Inne środki pieniężne, np. czeki, weksle obce, bony itp., jeżeli są płatne w ciągu 3 mieś od daty wystawienia Inne aktywa pieniężne, do których można zaliczyć m.in. naliczone odsetki od aktywów finansowych(lokaty) Aktywa finansowe-aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne przedsiębiorstwa, też wynikające z kontraktu prawo do otrzymywania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z innym podmiotem gospodarczym na korzystnych warunkach). 3. inne inwestycje krótkoterminowe

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych zawartych w przedziale czasowym do 12 miesięcy, licząc od dnia bilansowego. Odpisy czynnych rozliczeń międzyokresowych następują stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń.

---