Szczególny moment podatkowy wg ustawy o VAT
Zgodnie z art. 19 Ustawy z dnia 11 marca 2011 r. o podatku od towarów i usług (zwaną dalej: ustawą o VAT), obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi lub też z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Od tej ogólnej zasady istnieje jednak szereg wyjątków, w przypadku których podatek VAT powinien być naliczany i odprowadzany w ściśle zdefiniowanych momentach.
Podatnik dokonując sprzedaży opodatkowanej, w określonych przez ustawodawcę przypadkach, jest zobligowany do naliczenia i odprowadzenia VAT należnego w terminach wskazanych w ustawie, bez możliwości wyboru między ogólną a szczególną zasadą powstania obowiązku podatkowego.
Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego określony w art. 19 ustawy o VAT dotyczy m.in. następujących czynności opodatkowanych:
w przypadku sprzedaży wysyłkowej na rzecz nabywcy lub wskazanej przez niego osoby trzeciej - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru jednej z tych osób
w przypadku dostawy wysyłkowej dokonywanej za zaliczeniem pocztowym - obowiązek podatkowy powstaje w chwili otrzymania zapłaty
w przypadku importu towarów - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania długu celnego
w przypadku dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wydania lokalu/budynku
w przypadku, gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności (np. przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę) - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części należności
w przypadku:
- dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
- świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych
obowiązek podatkowy powstaje w momencie upływu terminu płatności wskazanego w umowie lub na fakturze
W przypadku świadczenia usług telekomunikacyjnych realizowanych w formie żetonów, kart telefonicznych lub innych jednostek uprawniających do korzystania z usług telekomunikacyjnych w systemie przedpłaconym, obowiązek podatkowy powstaje w chwili sprzedaży żetonów, kart lub innych jednostek uprawniających do korzystania z tych usług
w przypadku świadczenia usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy, tj. usług związanych m.in.:
- z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych
- z handlem wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych
- z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków
- ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu
- ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu
- z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne
- ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych
- z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu
- z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia
- z usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne
- z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych
- z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych i pozostałych odpadów niebezpiecznych,
z wyłączeniem usług zagospodarowania odpadów promieniotwórczych (ponownego przetwarzania paliw i odpadów)
- z odkażaniem i czyszczeniem
- z rekultywacją oraz specjalistyczne usługi w zakresie kontroli zanieczyszczeń
- zamiataniem śmieci i usuwaniem śniegu
- z pozostałymi usługami sanitarnymi
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania części lub całości zapłaty, nie później jednak niż z chwilą upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze
w przypadku usług:
- transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami
- spedycyjnych i przeładunkowych
- w portach morskich i handlowych
- budowlanych lub budowlano-montażowych
obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług (obowiązek wykazania i rozliczenia podatku VAT należnego występuje także w przypadku, gdy usługi te przyjmowane są etapami na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych)
w przypadku dostawy:
- książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek
- gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)
obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury lub otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 60. dnia, licząc od dnia wydania tych towarów
Jeżeli umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury dokumentującej faktyczną dostawę, nie później jednak niż po upływie 120 dni, licząc od pierwszego dnia wydania tych wydawnictw
z tytułu czynności polegających na drukowaniu:
- książek (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek,
- gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)
obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 90. dnia, licząc od dnia wykonania czynności
w przypadku świadczenia na terytorium kraju usług:
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze
- usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia
- usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego
- usług stałej obsługi prawnej i biurowej
obowiązek podatkowy powstaje w chwili otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze
z tytułu usług komunikacji miejskiej - obowiązek podatkowy powstaje w chwili otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z dniem wystawienia faktury
z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług:
- sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji
- przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych
- oddania do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw
obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze
w przypadku wydania towarów przez komitenta na rzecz komisanta - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów dokonanej przez komisanta
w przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu
w przypadku dokonywania dostawy towarów za pośrednictwem automatów - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wyjęcia pieniędzy lub żetonów z automatów, nie później jednak niż w ostatnim dniu miesiąca
w przypadku małych podatników rozliczających podatek VAT metodą kasową - obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później jednak niż 90. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (wg art. 21 ustawy o VAT)
Na koniec warto jeszcze zwrócić uwagę, że, mimo ogólnej zasady naliczania VAT przez sprzedawcę oraz odliczania VAT przez nabywcę w tym samym okresie, ze względu na to, że ustawodawca dla niektórych czynności wprowadził szczególne terminy powstania obowiązku podatkowego, nie zawsze moment rozliczania VAT należnego u sprzedawcy jest taki sam jak moment odliczania VAT naliczonego u nabywcy.
Z wyżej wymienionych przypadków, taki sam termin rozliczenia podatku VAT u sprzedawcy i nabywcy pojawi się jedynie w dwóch przypadkach - gdy faktury będą dokumentowały dostawę tzw. Mediów oraz gdy będą to faktury oznaczone VAT MP. W pozostałych przypadkach momenty naliczenia i odliczenia VAT będą różne u sprzedawcy i nabywcy - u sprzedawcy - moment podatkowy będzie szczególny - określony przez ustawodawcę w art. 19 ustawy o VAT, natomiast w przypadku nabywcy - podatek VAT będzie odliczany na zasadzie ogólnej określonej w art. 86 ustawy o VAT, tj. w miesiącu/kwartale, w którym podatnik otrzymał fakturę, lub w dwóch następnych okresach rozliczeniowych.
Opracowano na podstawie: art. 19, art. 21, art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług