ROZPORZĄDZENIE MSWiA
z dnia 4 lutego 2005 r.
w sprawie zwierząt wykorzystywanych w akcjach ratowniczych
Na podstawie art. 20a ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1230, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa:
1) gatunki i rasy zwierząt wykorzystywanych przez Państwową Straż Pożarną w akcjach ratowniczych;
2) szczegółowe zasady szkolenia zwierząt;
3) normy wyżywienia zwierząt;
4) specjalności ratownicze zwierząt;
5) kwalifikacje egzaminatorów i tryb egzaminowania;
6) wzory dokumentacji szkolenia i żywienia zwierząt.
§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) egzaminie - należy przez to rozumieć specjalistyczny sprawdzian opanowania umiejętności przez zwierzę w zakresie danej klasy i specjalności ratowniczej pod kierunkiem jego przewodnika;
2) terminie ważności specjalności ratowniczej - należy przez to rozumieć okres 12 lub 18 miesięcy od dnia złożenia egzaminu, w którym przewodnik i zwierzę mogą brać udział w akcjach ratowniczych.
§ 3. 1. Państwowa Straż Pożarna wykorzystuje w akcjach ratowniczych psy, zwane dalej "psami ratowniczymi".
2. Psy ratownicze wybiera się wyłącznie spośród ras zarejestrowanych w Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI).
3. Ustala się następujące rasy psów, które mogą być szkolone jako psy ratownicze:
1) labrador retriever;
2) golden retriever;
3) flat coated retriever;
4) owczarek niemiecki;
5) owczarek belgijski groenendael;
6) owczarek belgijski tervuerren;
7) owczarek belgijski malinois;
8) owczarek szkocki collie;
9) border collie;
10) seter szkocki Gordon;
11) airedale terrier;
12) hovawart;
13) sznaucer średni;
14) sznaucer olbrzym;
15) springer spaniel;
16) foxterier;
17) terier walijski;
18) terier irlandzki;
19) owczarek szetlandzki (sheltie).
4. Psy ratownicze muszą spełniać następujące warunki:
1) dorosłe osobniki wymienione w ust. 3 pkt 1-15 muszą mieścić się w granicach wymiarów:
a) wzrost: 50-70 cm,
b) waga: 15-45 kg;
2) posiadać tatuaż według norm Polskiego Związku Kynologicznego;
3) posiadać metrykę wystawioną przez związek kynologiczny.
5. W przypadku stwierdzenia indywidualnych wrodzonych predyspozycji psa do pracy ratowniczej Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej może wyrazić zgodę na zakup i szkolenie psa innej rasy niż wymienione w ust. 3.
§ 4. 1. Ustala się następujące specjalności ratownicze psów ratowniczych:
1) psy przeznaczone do poszukiwań ludzi zasypanych pod gruzami oraz pod osuwiskami ziemnymi i kamiennymi, zwane dalej "psami gruzowiskowymi", l i II klasy;
2) psy przeznaczone do poszukiwań ludzi zagubionych na terenach trudno dostępnych i leśnych, zwane dalej "psami terenowymi", l i II klasy;
3) psy przeznaczone do poszukiwań ludzi zasypanych przez lawiny śnieżne, zwane dalej "psami lawinowymi";
4) psy przeznaczone do poszukiwań zwłok, szczególnie w akwenach, zwane dalej "psami zwłokowymi".
2. Specjalności ratownicze II klasy uprawniają do udziału w działaniach ratowniczych poza granicami kraju.
§ 5. 1. Szkolenie psów ratowniczych i ich przewodników prowadzone jest etapowo.
2. Etap wstępny szkolenia obejmuje szkolenie dla kandydatów na przewodników psów ratowniczych przed przydzieleniem psa ratowniczego.
3. Etap pierwszy szkolenia obejmuje okres od przydzielenia przewodnikowi psa ratowniczego do momentu złożenia egzaminu i uzyskaniu specjalności ratowniczej psa ratowniczego gruzowiskowego lub terenowego l klasy. Etap ten nie może być krótszy niż 18 miesięcy i dłuższy niż 24 miesiące.
4. W etapie pierwszym szkolenia należy psa ratowniczego:
1) w wieku od 6 do 12 miesięcy poddać testowi sprawdzającemu przydatność do szkolenia;
2) wyszkolić w zakresie posłuszeństwa.
5. Etap drugi szkolenia obejmuje szkolenie specjalistyczne psa ratowniczego gruzowiskowego II klasy, psa ratowniczego terenowego II klasy, psa ratowniczego lawinowego lub zwłokowego. Etap ten nie może być krótszy niż 18 miesięcy i dłuższy niż 24 miesiące. Kończy się złożeniem egzaminu i uzyskaniem odpowiedniej specjalności ratowniczej i klasy.
6. Etap trzeci szkolenia obejmuje szkolenie doskonalące psów ratowniczych prowadzone we właściwych jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej pod nadzorem specjalistów szkolących psy ratownicze na potrzeby Państwowej Straży Pożarnej lub treserów.
7. Etap wstępny i szkolenie psów ratowniczych do czasu złożenia, po raz pierwszy, egzaminów specjalności ratowniczej psa ratowniczego gruzowiskowego II klasy lub psa ratowniczego terenowego II klasy, odbywa się w systemie kursów w wyznaczonych ośrodkach szkolenia Państwowej Straży Pożarnej.
8. Lawinowe psy ratownicze są szkolone i egzaminowane przez podmioty uprawnione do szkolenia w tym zakresie, zgodnie z obowiązującymi programami szkolenia w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym.
9. Zwłokowe psy ratownicze są szkolone i egzaminowane przez podmioty uprawnione do szkolenia w tym zakresie, zgodnie z obowiązującymi programami szkolenia w Policji.
§ 6. 1. W zakresie specjalności ratowniczych, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1 i 2, egzamin przeprowadzany przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej jest jedyną formą weryfikacji specjalności psa ratowniczego i przewodnika.
2. Specjalność ratownicza w klasie l jest ważna przez okres 12 miesięcy od dnia jej uzyskania.
3. Specjalność ratownicza w klasie II jest ważna przez okres 18 miesięcy od dnia jej uzyskania.
4. Specjalności ratownicze, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1 i 2, po upływie ich terminu ważności podlegają weryfikacji przez ponowne złożenie egzaminu odpowiedniej klasy.
§ 7. 1. Egzaminy są przeprowadzane przez komisję egzaminacyjną powoływaną przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej dwa razy w roku w sesji wiosennej i jesiennej.
2. Terminy i miejsce egzaminów w danej sesji egzaminacyjnej wyznacza przewodniczący komisji egzaminacyjnej.
3. Informację o terminie i miejscu przeprowadzania egzaminów ogłasza się w lokalu Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej i na oficjalnej stronie internetowej Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej z dwudziestodniowym wyprzedzeniem.
4. Lista zgłoszeń do egzaminów jest zamykana ostatecznie na pięć dni przed rozpoczęciem sesji egzaminacyjnej.
5. Komisja egzaminacyjna składa się z:
1) przewodniczącego, którym jest przedstawiciel Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej;
2) egzaminatora kontrolującego czasy prób poszukiwawczych oraz przerw;
3) dwóch egzaminatorów oceniających pracę przewodnika i psa ratowniczego.
6. Egzaminatorów, o których mowa w ust. 5 pkt 2 i 3, wyznacza Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej spośród specjalistów szkolących psy ratownicze na potrzeby Państwowej Straży Pożarnej.
§ 8. 1. Egzamin składa się z próby sprawnościowej i próby poszukiwawczej. Próbę sprawnościową przeprowadza się bezpośrednio przed próbą poszukiwawczą. Elementy podlegające ocenie podczas próby sprawnościowej i poszukiwawczej, zasady oceniania oraz wzory arkuszy ocen każdej z prób określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
2. Egzamin zostaje zdany pozytywnie, jeżeli zostaną zdane obie próby.
3. Niezdanie próby poszukiwawczej gruzowiskowej II klasy lub terenowej II klasy uniemożliwia w tej samej sesji egzaminacyjnej przystąpienie do takiej samej próby poszukiwawczej l klasy.
§ 9. 1. Egzamin może być przeprowadzony w każdych warunkach atmosferycznych o dowolnej porze dnia i nocy, z zachowaniem niezbędnych środków bezpieczeństwa.
2. Egzaminy specjalności gruzowiskowej i terenowej organizowane są na terenie obiektów niebędących stałymi poligonami szkoleniowo-ćwiczebnymi grup poszukiwawczo-ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej. Szczególne warunki obiektów, na których przeprowadza się egzaminy, oraz szczegółowy przebieg poszczególnych prób określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
3. Kolejność zdawania egzaminów w danej klasie podczas sesji egzaminacyjnej przez przewodników i psy ratownicze z wszystkich grup poszukiwawczo-ratowniczych wyłania się w drodze losowania, z tym że przewodnicy z sukami zdają egzamin jako ostatni.
4. Jeżeli podczas jednej sesji egzaminacyjnej przewodnik z psem ratowniczym przystępuje do egzaminów różnych specjalności ratowniczych, próba sprawnościowa przeprowadzana jest jeden raz.
§ 10. 1. Przewodniczący komisji egzaminacyjnej przerywa egzamin w przypadku:
1) wezwania do akcji ratowniczej;
2) nagłej zmiany warunków atmosferycznych zagrażającej bezpieczeństwu;
3) nagłej zmiany stabilności gruzowiska zagrażającej bezpieczeństwu;
4) niezawinionego przypadkowego ujawnienia się pozoranta;
5) uszkodzenia ciała przewodnika lub psa ratowniczego;
6) rażącego naruszenia przez przewodnika zasad samodzielnej pracy poszukiwawczej psa ratowniczego, zgłaszanego zgodnie przez obu egzaminatorów oceniających pracę psa ratowniczego.
2. Nieuzasadnione przerwanie każdej próby przez przewodnika jest jednoznaczne z niezdaniem całego egzaminu.
3. Przewodnik w trakcie każdej próby może zgłosić konieczność jej przerwania w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 5.
4. Przewodnik w trakcie próby poszukiwawczej gruzowiskowej może zgłosić konieczność jej przerwania w przypadku określonym w ust. 1 pkt 3.
5. Jeżeli egzamin został przerwany, należy powtórzyć od początku próbę, podczas której egzamin został przerwany.
6. Przerwany egzamin powinien być wznowiony w ciągu 30 dni. Jeżeli termin ten zostanie przekroczony, egzamin należy powtórzyć w całości.
§ 11. 1. Niezwłocznie po zakończeniu egzaminu przewodniczący komisji egzaminacyjnej ma obowiązek podania przewodnikowi wyniku egzaminu wraz z uzasadnieniem. Po zakończeniu egzaminu komisja egzaminacyjna na podstawie arkusza egzaminacyjnego sporządza protokół egzaminacyjny. Wzór arkusza egzaminacyjnego i protokołu egzaminacyjnego określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
2. Po złożeniu po raz pierwszy egzaminu danej klasy i specjalności ratowniczej, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej wystawia dyplom, według wzoru określonego w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
3. Po złożeniu egzaminu przeprowadzonego w związku z upływem terminu ważności specjalności ratowniczej, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej wystawia zaświadczenie o ważności specjalności ratowniczej, według wzoru określonego w załączniku nr 5 do rozporządzenia.
§ 12. 1. Egzamin niezłożony można powtórzyć najwyżej dwukrotnie.
2. Pierwszy egzamin poprawkowy jest składany w czasie najbliższej sesji egzaminacyjnej.
3. Po trzykrotnym niezłożeniu egzaminu danej klasy i specjalności ratowniczej, komisja egzaminacyjna podejmuje postępowanie wyjaśniające, które może się zakończyć wnioskiem o wybrakowanie psa ratowniczego lub odsunięciem funkcjonariusza Straży Pożarnej od pełnienia funkcji przewodnika psa ratowniczego.
§ 13. 1. Psy ratownicze żywione są pełnoporcjową karmą suchą zgodnie z normami wyżywienia, ustalanymi dla określonych grup wiekowych. Wysokość i tabele norm wyżywienia określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.
2. Oprócz norm wyżywienia, dowódcy Grup Poszukiwawczo-Ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej zapewniają, indywidualnie dla każdego psa ratowniczego, mobilną rezerwę żywieniową, która zabezpiecza zachowanie właściwego zaopatrzenia żywieniowego dla psów ratowniczych wchodzących w skład Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej Państwowej Straży Pożarnej w przypadku zadysponowania jej do działań ratowniczych bez względu na czas ich trwania, miejsce oraz czas dysponowania.
3. W skład mobilnej rezerwy żywieniowej wchodzi wyłącznie wysokokaloryczna karma sucha przeznaczona do żywienia psów grupy 4, o której mowa w załączniku nr 6 do rozporządzenia, w ilości odpowiadającej miesięcznemu zapotrzebowaniu wszystkich psów ratowniczych Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej Państwowej Straży Pożarnej będących w gotowości operacyjnej.
4. Mobilną rezerwę żywieniową należy przetrzymywać przez okres jednego roku, a po tym okresie, jeżeli nie została zużyta, należy wydać ją przewodnikom psów ratowniczych w ilości wynikającej z przysługujących norm wyżywienia.
§ 14. Przewodnik psa ratowniczego prowadzi dokumentację szkolenia i żywienia psa ratowniczego w formie "Książki Psa Ratowniczego Państwowej Straży Pożarnej", której wzór określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.
§ 15. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji:
R. Kalisz