Podstawowe kategorie nasion
orthodox- znoszą podsuszenie do niskiego poziomu wilgotności 8-10% lub jeszcze niżej |
kiełkują natychmiast |
|
spoczynek |
recalcitrant -nie znoszące odwodnienia lub tolerujące odwodnienie tylko częściowe.
|
kiełkują natychmiast
|
|
spoczynek |
Przedsiewne przysposabianie nasion
Typy spoczynku nasion
•Względny
•Bezwzględny
-Niezbyt głęboki - czynniki fizjologiczne, np. nagromadzenie inhibitorów wzrostu (ABA), brak enzymów
chłodna stratyfikacja, siew jesienny, dołowanie
-Głęboki - czynniki anatomiczne, np. nieprzepuszczalna okrywa => skaryfikacja,
niedorozwój zarodka
zbiór na zielono (VIII/IX) Krótka faza ciepła Ciepło-chłodna
i długa chłodna=> kiełkowanie długa faza ciepła
(8-18 tyg.), faza chłodna
Stratyfikacja nasion - przerywanie spoczynku nasion
Cel; zapobieganie przelegiwana nasion na szkółce
W podłożu |
Bez podłoża, np. jodła (nazywana przysposabianiem nasion) |
- oddzielenie nasion od siebie musi być: porowate - wymiana gazowa zdolne do magazynowania wody i oddawania jej nasionom -torf, piasek, perlit, torf+piasek
komora z regulowaną temperaturą WYSIEW => 5-10% żywotnych nasion zaczyna kiełkować |
X + 2 tygodnie => wysiew podsuszenie
X - stratyfikacyjna próba kiełkowania - dostarcza danych koniecznych do określenia daty rozpoczęcia przedsiewnego przystosowania - liczba tygodni, konieczna do skiełkowania 10% nasion żywotnych w określonej temperaturze. |
Długookresowe przechowywanie rezerw nasion - na lata nieurodzaju
komory chłodnicze o regulowanej temperaturze
z regulowaną wilgotnością, temp. -1 do - 3C dąb 2- 3 lata; żołędzie o wilg. 41-45% zmieszane z substratem 1:1, odkryte pojemniki z perforowaną rurą substrat: torf lub rozdrobniony piasek rzeczny o wilg. 40-45% wilgotność w komorze 80-90%
|
Do -5°C Gat. iglaste - wilg 6 - 7% szczelnie zamknięte pojemniki |
-5 do -10C buk, jodła
|
BUK
podsuszyć 8% => przechowywanie -5 do-10C => przysposobienie => wysiew
podsuszyć 8% => przechowywanie -5 do-10C => przysposobienie => podsuszenie 8-15% => przechowywanie do 1 roku => wysiew
zbiór => przysposobienie => podsuszenie 8% => przechowywanie => wysiew
Dąb
Ocena nasion
LP - wykorzystanie nasion określonej jakości
jakość nasion
wartość siewna
przedzbiorcze testowanie jakości nasion
kontrola procesów pozyskania
Sposoby pobierania i przygotowywania próbek
Dla prawidłowego pobrania próbki średniej konieczna jest wstępna ocena partii:
wielkość
jednorodność
pierwotna => ogólna => średnia => ścisła (SON) |
|||
pobieranie:
- ręką lub czerpakiem |
zbiorowa zsypka kilku (kilkunastu) próbek pierwotnych 5x większa niż wielkość próbki średniej |
reprezentuje max zapas określonej masy (norma)
pobieranie; mechanicznie lub ręcznie
próba + opis nasion => Stacja Oceny Nasion (SON) |
pobierana przez pracownika SON |
opakowania:
-orthodox -hermetyczne pojemniki
- realcitrant - zapewniające wymianę gazową, np. drewniane skrzynki
Stacja Oceny Nasion
Sprawdzenie czy się zgadzają następujące parametry
gatunek
waga
opakowanie nie jest uszkodzone
Pobieranie próby ścisłej
wilgotność
metoda wagowo-suszarkowa
reakcja barwna
czystość i masa 1000 nasion
I etap: analiza czystości
nasiona czyste
nasiona uszkodzone
nasiona puste
nasiona niewykształcone
zanieczyszczenia ( z badanego gatunku, nasiona obce, mineralne- nie dotyczy nasion stratyfikowanych w podłożu, inne)
II etap - masa 1000 nasion
ocena na podstawie kiełkowania
zdolność kiełkowania
energia kiełkowania
W obserwacjach kiełkowania ustala się % nasion
kiełkujących normalnie
zgniłych, pustych, zdrowych ale nie kiełkujące.
Biochemiczne metody oceny nasion
tetrazolowa - ISTA
stosujemy 1% r-r 2,3,5,-chlorkudifenylotetrazolu => żywe tkanki wybarwione na różowo; martwe nie ulegają zabarwieniu
indygokarminowa - dopuszczona w Polsce
wymaga wypreparowania nieuszkodzonych zarodków
martwe tkanki w r-rze 0,2% indygokarminu barwią się na niebiesko
rentgen - nasiona prześwietla się promieniami X, które silniej są zatrzymywane przez martwe tkanki; Metodę tę stosujemy gdy:
ocena w krótkim czasie
monitoring zarodka
niedestrukcyjne badanie nasion
próba krojenia - wzrokowa ocena przekroju nasion
Określenie wartości siewnej