1. Problem badawczy - pytanie albo zbiór pytań dotyczących przedmiotów, zjawisk czy procesów, które znalazły się w polu zainteresowania danego badacza.

Mogą być sformułowane w postaci zdań oznajmujących lub pytań, ale problem powinien być w nich jasno i jednoznacznie sprecyzowany.

PRZYKŁADY

1a) Dlaczego studenci opuszczają zajęcia dydaktyczne?

1b) Przyczyny opuszczania zajęć dydaktycznych przez studentów.

2a) W jaki sposób młodzież spędza czas wolny?

2b) Rodzaje aktywności młodzieży w czasie wolnym.

przedmiot badań - obiekty i zjawiska, w odniesieniu do których chcemy prowadzić badania. Powinien być określony pod względem miejsca i czasu.

Problem i przedmiot badań często są już określone w temacie, tytule.

PRZYKŁADY

Temat sformułowany ogólnikowo: osoby starsze a pomoc społeczna, reklama a dziecko

Temat uszczegółowiony: Aktywność pensjonariuszy w ramach Domu Pomocy Społecznej w Legionowie

Problematyka i przedmiot badań określony zespół możliwych pytań.

Powinny tworzyć całość, system spójny.

Koncentryczny układ treści wokół głównego

problemu.

PRZYKŁAD

Problem i przedmiot: WARUNKI MATERIALNE LEKARZY na przykładzie Mińska Mazowieckiego

Pytania badawcze, które uszczegółowione znajdą się w KWESTIONARIUSZU:

• Wysokość zarobków

• Wysokość dochodów na jedną osobę w rodzinie lekarskiej

• Warunki mieszkaniowe

• Posiadanie auta

• Posiadanie komputera

• Domku letniskowego

• Styl życia

• Sposób spędzania wakacji

Problematyka badawcza związana jest ściśle z 2 kwestiami i może określać:

1) właściwości przedmiotu B) ZMIENNE 2) relacje między zmiennymi

Właściwości, cechy przedmiotu badawczego interesuje nas czy zachodzi

ZWIĄZEK pomiędzy zmiennymi

Ilościowe jakościowe ilościowo-jakościowe

opisują:

cechy mierzalne cechy niemierzalne np. zmienne psychologiczne: inteligencja

wzrost, wiek, dochód płeć, stan cywilny, religia, orientacja polit.

Badacza interesują wartości zmiennych !!!

Problematyka badawcza nastawiona na:

OPIS: jak jest? WYJAŚNIENIE: Dlaczego tak jest?

Badacz ogranicza się do podania Badacz oprócz opisu bada związki

wartości zmiennych pomiędzy zmiennymi

EKSPLORACJA EKSPLANACJA

B) Zmienna - to właściwość empiryczna mająca dwie lub więcej wartości.

np. PŁEĆ - a) mężczyzna b) kobieta

STAN CYWILNY a) stan wolny b) zamężna, żonaty c) wdowiec(a), rozwiedziony(rozwódka)

OCZEKIWANIA: wysokie, niskie, średnie

Zmienna dychotomiczna - zmienna, która ma tylko dwie wartości

Wyróżniamy zmienne:

zależne i niezależne, kontrolne oraz ciągłe i dyskretne

wyjaśniana wyjaśniająca nie ma określonej posiada własną

skutek przyczyna własnej minimalnej określoną

ZZ ZN jednostki jednostkę

przyrost a bociany długość liczba członków

naturalny w rodzinie

postawy polit. a wiek

Formułowanie tematu, najczęściej:

a

ZN ZZ są wykorzystywane, aby sprawdzić czy obserwowany

empirycznie związek pomiędzy zmienną zależną a zmienną

niezależną nie jest związkiem pozornym:

taki, który można wyjaśnić przy

pomocy innych zmiennych niż

uwzględnione w hipotezie badawczej

zmienna kontrolna:

liczba pijanych kierowców

obserwacja wyjściowa:
obserwacja wyjściowa:

wzrast. liczba kierowców……………………………… liczba wypadków samochodowych

związek pozorny

3. ZWIĄZEK, ZWIĄZKI w badaniach naukowych to zawsze związek pomiędzy dwoma zjawiskami, wyrażony przy pomocy zmiennych. ZALEŻNOŚĆ.

3 rodzaje zależności:

• jednokierunkowa

• wzajemna

• pozorna

Współzmienność (Kowariancja) - zakładamy, że istnieje związek między badanymi zmiennymi, i że wartości jednej zmiennej będą zmieniać się wraz ze zmianami wartości innej zmiennej, np. : wykształcenie i dochody: osoby o wyższym wykształceniu mają wyższe dochody.

Związek

dodatni ujemny

wraz ze wzrostem wartości jednej zmiennej wraz ze wzrostem wartości jednej

rosną wartości drugiej zmiennej zmiennej, wartości drugiej maleją

wykształcenie a dochody wykształcenie a uprzedzenie

ZMIENNE I ZWIĄZKI TO PODSTAWOWE SKŁADOWE PROBLEMU BADAWCZEGO

4. HIPOTEZY - czyli: W jaki sposób budujemy odpowiedzi na pytania badawcze?

Problemy badawcze - to ogólne pytania dotyczące zmiennych i związków pomiędzy nimi

Hipotezy - proponowane odpowiedzi dające się sprawdzić empirycznie.

HIPOTEZA - to proponowana, próbna, stawiana dedukcyjnie, indukcyjnie, intuicyjnie odpowiedź na pytanie badawcze. (z gr. - „przypuszczenie”)

• Hipotezy porządkują proces badawczy

• Wyrażana jest w postaci jasno i jednoznacznie określonego związku pomiędzy zmiennymi (ZALEŻNĄ I NIEZALEŻNĄ).

• Hipotezę formułujemy, a potem ją weryfikujemy w oparciu o uzyskane dane empiryczne, czyli sprawdzamy jej prawdziwość lub fałszywość

• Jeżeli hipoteza w wyniku weryfikacji zostanie odrzucona, to możemy tworzyć następną.

Przykłady hipotez:

Związek dodatni: im ktoś osiągnął wyższy szczebel edukacji, tym łatwiej znajduje satysfakcjonujące go miejsce pracy.

Związek ujemny: im ktoś silniej zaangażowany jest w pracę zawodową, tym mniej czasu poświęca sprawom rodzinnym.

---