Projekt III - niwelowanie agresywnych zachowań

Scenariusz zajęć edukacyjnych -

Wraz ze Szczurkiem Złośnikiem uczymy się

radzić ze swoją złością

Grupa wiekowa: 6-latki

Cele: dziecko:

- rozpoznaje i nazywa nastroje, które wyraża mimika twarzy: radość, gniew, smutek, strach, zdziwienie,

- potrafi okazać za pomocą gestu i mimiki uczucie radości i wściekłości,

- przezwycięża negatywne emocje poprzez zabawę oraz symboliczne przeniesienie ich na papier,

- rozwija umiejętność jasnego i zrozumiałego wyrażania swoich myśli i uczuć.

Formy organizacji zajęć: indywidualna, zbiorowa, grupowa

Środki dydaktyczne: bajka terapeutyczna A. Kozłowska „Szczurek Złośnik”, opowieść „Złość małego tygrysa”, gazety, skarpety, sznurek, sylwety szczurka
z różnymi minami (smutną, radosną, złą, wystraszoną, zdziwioną), kredki, mazaki, materiały plastyczne do wyboru (np. włóczka, papier samoprzylepny, wstążki, druciki, klej, nożyczki), balony, utwór „Wesoła piosenka”.

Przebieg:

1. Powitanie

Nauczyciel wraz z dziećmi śpiewają piosenkę na melodię „Panie Janie”, kolejno zwracając się do każdego uczestnika zabawy. Wywołana osoba musi wyrazić swój nastrój gestem lub mimiką:

Dzień dobry .......... (imię dziecka) witamy cię!

Jak się dzisiaj czujesz, pytamy cię?

2. „Start rakiety” - zabawa odreagowująca (przygotowanie do podróży)

Zabawa przebiega w kilku etapach. Zaczyna się od tego, że dzieci:

• bębnią palcami po podłodze najpierw cicho i powoli, potem coraz szybciej
  i głośniej,

• uderzają płaskimi dłońmi również z natężającą się głośnością i we wzrastającym tempie,

• tupią nogami,

• cicho naśladują brzęczenie owadów, przechodzące aż do głośnego wrzasku,

• hałas i szybkość wykonywanych ruchów stopniowo rośnie dzieci gwałtownie wstają, wyrzucają z głośnym wrzaskiem ramiona do góry, rakieta wystartowała,

• powoli dzieci siadają na swoich miejscach, słychać tylko cichutkie brzęczenie, wszystko cichnie - rakieta znikła w chmurach.

3. Podróż do krainy wściekłości - stacja I

Nauczyciel zaczyna opowiadać historię, w trakcie której wykonywane są określone ruchy - wszystkie dzieci je powtarzają, bądź wymyślają nowe, kierując się swą inwencją twórczą.

Udajemy się dzisiaj w daleką podróż do tajemniczego kraju. Jedziemy długo, bardzo długo pociągiem (dzieci ustawiają się w szeregu, chwytają się za biodra i biegają po pomieszczeniu, wydając przy tym odgłosy pociągu).

Pociąg zatrzymuje się. Dotarliśmy do krainy radości. Ludzie, którzy tutaj mieszkają, są zawsze radośni i uśmiechnięci. Cieszą się już od samego rana, od momentu wstania z łóżka. Przeciągają się z zadowoleniem, witają się z nami z uśmiechem na ustach, podskakują do góry, obejmują nas i tańczą z nami dwójkami, trójkami, w wiele osób, w dużym kole, żadne z dzieci nie jest samo...

4. „Jestem wesoły, gdy ... i wtedy robię tak” - rundka w kole

Każdy po kolei mówi o sytuacji, w której jest szczęśliwy, a następnie prezentuje swoje zachowanie za pomocą scenki pantomimicznej.

5. Podróż do krainy wściekłości - stacja II

Niestety musimy jechać dalej. Lokomotywa już sapie. Wsiadamy do pociągu
i jedziemy, jedziemy... Nagle robi się ciemno. Pociąg zatrzymuje się. Dotarliśmy do krainy wściekłości. Tutaj mieszkają ludzie, którzy czują się obrażeni
i niesprawiedliwie potraktowani. Są źli i zdenerwowani, tupią nogami, rzucają się na ziemię, potrząsają głowami, ściskają dłonie w pięści, krzyczą: Nienawidzę cię !!!

6. Słuchanie bajki terapeutycznej „Szczurek Złośnik”

Nauczyciel rozpoczyna opowiadanie historii od słów: W kranie złości, którą właśnie odwiedzamy mieszka sobie mały szczurek, którego wszyscy nazywają Złośnikiem. Jeśli chcecie wiedzieć dlaczego, posłuchajcie.

Czytamy bajkę do momentu, jak mama tłumaczy Szczurkowi powód jego drugiego ataku wściekłości.

7. Rozmowa zainspirowana przeczytanym fragmentem bajki

- Jak zachowywał się Szczurek?

- Jak wy zachowujecie się w chwilach wściekłości? - ponowna rundka w kole, każde dziecko odgrywa scenkę pantomimiczną na zasadzie: Gdy jestem wściekły, to robię tak ...

8. Uczymy się wspólnie ze Szczurkiem Złośnikiem pokonywać złość

• przezwyciężamy trudności poprzez ruch - opowieść „Złość małego tygrysa”:

Nawet mała myszka w trakcie napadu złości może przerodzić się w wielkiego tygrysa. My również zaraz się w niego przemienimy, by zobaczyć, dlaczego należy opanowywać swój gniew.

Mały tygrys jest wściekły. Zdarza mu się to bardzo często.

(dzieci pokazują, jak potrafią być wściekłe)

Pokazuje przy tym pazury schowane w łapkach i grozi, że wszystkich nimi podrapie.

(dzieci podnoszą ręce do góry i palcami naśladują pazury)

Ze złości wystawia nawet swój wielki jęzor i wygląda wtedy bardzo brzydko.

(dzieci pokazują języki)

Jego ryk słychać najgłośniej wtedy, gdy na obiad są gotowane marchewki.

(dzieci głośno ryczą jak tygrys)

Nie można wytrzymać z tym małym tygrysem złośnikiem, ale mu to nie przeszkadza.

(dzieci wzruszają ramionami i okazują obojętność)

Tygrys zauważa, że inni go unikają, ponieważ nikt go nie lubi.

(dzieci rozglądają się w koło i stwierdzają, że nikt nie zwraca na nie uwagi)

„Ach, gdybym miał przyjaciela!”, wzdycha tygrys i płacze.

(dzieci udają, że płaczą)

Ponieważ łzy nie przynoszą ulgi, zaczyna śpiewać piosenkę, dla dodania odwagi.

(dzieci chodzą na palcach i śpiewają piosenkę)

Kiedy wyśpiewał ostatnie słowo, zatrzymuje się i nie chce iść dalej.

(dzieci stają bez ruchu w miejscu)

Nagle tygrys uświadamia sobie, jaki był podły dla innych zwierząt.

(dzieci pukają się palcem w czoło)

Postanawia iść do każdego zwierzaka, mówi cicho, ale wyraźnie: „Byłem głupcem!”

(dzieci podchodzą do siebie i rozmawiają cicho ze sobą)

Tygrys wyciąga przyjaźnie jedną łapę i wydobywa z futra prezent na przeprosiny.

(dzieci podają sobie dłonie i wręczają na niby prezenty)

Nie, zwierzęta nie chcą prezentów, ale wszystkie chętnie uściskają łobuza!

(na zakończenie wszystkie dzieci serdecznie się obejmują)

• otrząsanie się ze złości - ćwiczenie odreagowujące:

- ćwiczenie w formie gestykulacji, mimiki, potrząsania ramionami, dłońmi, nogami, strącanie rękami złości z głowy, brzucha,

- klepanie po plecach, podawanie sobie dłoni, uśmiechanie się.

• skarpeta złości - ćwiczenie odreagowujące:

Rozdanie dzieciom gazet i pokazanie, w jaki sposób przy ich pomocy można pozbyć się złości. Każdy po kolei targa gazetę z jednoczesnym wyliczaniem: Jestem zła/zły, gdy ... Następnie dzieci wkładają potargane strzępy do przygotowanej skarpety i zawiązują ją sznurkiem tak, aby pozostał długi koniec, przypominający ogon szczura (w razie potrzeby nauczyciel pomaga dzieciom).

9. Zabawy ruchowe z elementami metody W. Sherborne

Każde dziecko nadaje swojej szczurzej skarpecie imię, wita się z nią poprzez dotyk różnymi częściami ciała. Następnie w siadzie skrzyżnym nuci jej swą ulubioną kołysankę. Nosi skarpetę na nosidełku zrobionym z ręki, pokazuje i przedstawia ją innym.

10. Malowanie uczuć

Dzielimy dzieci na 5 grup. Każda otrzymuje ilustrację Szczurka Złośnika z różną mimiką twarzy. Drużyny muszą odczytać z ilustracji rodzaj emocji, a następnie wspólnie ustalić na jaki kolor pomalować bohatera zajęć.

Po zakończeniu prac, każda grupa uzasadnia swoją decyzję (np. złość - czerwony, bo aż się w nim wszystko gotuje)

11. Pogadanka „Jak pomóc Złośnikowi w atakach wściekłości?”

Najpierw pytamy dzieci co im pomaga w przezwyciężaniu złości, czego w takich momentach oczekują od innych.

Następnie stawiamy problemowe pytanie: Co można zrobić, jak inni są źli? Jak pomóc Szczurkowi Złośnikowi? - burza mózgów.

W tym momencie czytamy zakończenie bajki i ukazujemy dzieciom, w jaki sposób bohater poradził sobie ze swą agresją.

12. Praca plastyczna techniką collage

Zachęcamy dzieci, by ze swych skarpet stworzyły wesołego szczurka za pomocą zgromadzonych środków plastycznych. Dzieci oczy i minkę mogą wykonać przy pomocy flamastrów. Pokazujemy także inne możliwości wykorzystania zgromadzonych materiałów.

13. Powrót do krainy radości

Każde dziecko wraz ze swą radosną skarpetą otrzymuje balon. Muszą doprowadzić do jego pęknięcia poprzez siadanie na nim. W ten sposób odlatują
z krainy złości do krainy radości.

14. Pożegnanie „Wesołą piosenką”

Nauczyciel śpiewa pierwszą część, dzieci mu odpowiadają. Gdy usłyszą nazwę emocji - naśladują ją mimiką twarzy:

Chłopcy i dziewczynki - śpiewa nauczyciel

Chłopcy i dziewczynki - śpiewają dzieci

Jakie mają minki? - śpiewa nauczyciel

Jakie mają minki? - śpiewają dzieci

....... (nazwa uczucia) mają minki - śpiewa nauczyciel, a dzieci pokazują minkę

I zwrotka - smutna minka

II zwrotka - wesoła minka

III zwrotka - zaspana minka

IV zwrotka - groźna minka

W V zwrotce wszyscy śpiewają wspólnie:

Chłopcy i dziewczynki

Jakie mają minki?

Wesołe mają minki

Bo przedszkole to drugi dom

A. Erkert Zabawy dla odreagowania agresji, Kielce 2006; A. Kozłowska Zaczarowane bajki, które leczą, Warszawa 2007; R. Portmann Gry i zabawy przeciwko agresji, Kielce 2005; M. Staniek Muzyczna Akademia Przedszkolaka cz.1 (Poznajemy nasze przedszkole), Rogów 2006; K. Szeliga Historia Guziolka, czyli jak tworzyć i wykorzystywać bajki i opowiadania w biblioterapii oraz rozwoju aktywności twórczej dziecka w wieku przedszkolnym, Kraków 2005.

---