WPROWADZENIE DZIECKA W ŚWIAT BAŚNI I BAJEK
Baśń to utwór, który od wieków nie traci na popularności. Niezależnie od prądu literackiego, epoki, bywa zawsze czytana i opowiadana.
Bajka i baśń pojawiły się w zamierzchłej przeszłości. Jest to krótka opowiastka pisana wierszem lub proza, której bohaterami są zwierzęta, ludzie, rzadziej rośliny lub przedmioty..
Baśń natomiast wyróżnia jednoznaczność postaci bohaterów, szczęśliwe na ogół zakończenie akcji, nieokreślony czas i miejsce wydarzeń. Tłem akcji w baśniach jest bogata, często tajemnicza przyroda Baśń w wychowaniu dziecka odgrywa dużą rolę. Treść baśni wzmacnia przekonanie i wiarę w dobroć, sprawiedliwość czyniąc je lepszymi i bogatymi wewnętrznie.
W fabule baśni w wielu różnorodnych wątkach przeplatają się: szczęście, nieszczęście, zło, dobro. Zwierzę w baśni jakże często jest nosicielem tajemnicy, doradcą bohatera, przyjaciela, nawet przemawia do człowieka.
ROLA BAŚNI W ŻYCIU DZIECKA:
ukazuje prawdy moralne i egzystencjonalne,
wzbogaca proces wychowania,
sprzyja skupianiu uwagi,
kształtowaniu się postaw i rozumieniu wartości uniwersalnych np.: piękna, dobra, miłości, przyjaźni.
Utwory literackie wyzwalają aktywność, słowna ekspresje, zachęcają do zabaw w teatr i inscenizowania literatury dziecięcej.
CELE EDUKACJI LITERACKIEJ:
umożliwia poznanie języka literackiego,
poszerza wiedzę dziecka,
sprzyja rozwojowi wyobraźni, mowy, myślenia, uczuć,
towarzyszy kształtowaniu się postaw i rozumieniu wartości uniwersalnych: piękna, dobra, prawdy, miłości, przyjaźni
wyzwala aktywność słowną ekspresje, zachęcają do zabaw w teatr i inscenizowania literatury dziecięcej
METODY SŁUŻĄCE OSIĄGNIĘCIU CELÓW
SŁOWNE :
pogadanka,
opis,
opowiadanie treści utworów,
dialog.
AKTYWIZUJĄCE
drama,
pantomima,
pedagogika zabawy,
gry i zabawy integracyjne.
FORMY SŁUŻACE DO OSIĄGANIA CELÓW;
zabawy z elementami dramy i pantomimy,
zabawy tematyczne,
zabawy naśladowcze,
inscenizowanie prostych form scenicznych
WYKORZYSTANIE ZNANYCH PRZEZ DZIECI BAJEK I BAŚNI W KSZTAŁTOWANIU SIĘ POSTAW I ROZUMIEMIU WARTOŚCI UNIWERSALNYCH; DOBRA ,PRAWDY, MIŁOŚCI, PRZYJAŹNI,
CZERWONY KAPTUREK
WILK I KOŹLETA
JAŚ I MAŁGOSIA
KRÓLEWNA ŚNIEŻKA
WESOŁA LUDWICZKA
CALINECZKA
BRZYDKIE KACZĄTKO
SZEWCZYK DRATEWKA
CZTERY MOTYLKI
KOPCIUSZEK
Baśń rozwija wyobraźnię, fantazję. Wyzwala emocje i wrażliwość. Uczy współczucia i empatii, oraz wyrażania uczuć, a także poszerza zasób słownictwa.
Baśń może być wykorzystana w terapii jako: wzorzec określonych zachowań, do uświadomienia poprzez identyfikację własnych problemów, jako wewnętrzne wzmocnienie i kompensacja ( zastępowanie potrzeb).
Baśnie dają wsparcie emocjonalne, pozwalają bowiem zrozumieć, że innym też przytrafiają się podobne, a nawet trudniejsze sytuacje. Pomagają także zdystansować się emocjonalnie od własnych problemów. Dzięki nim dzieci oswajają się z zagrożeniem (wracanie do baśni daje im poczucie bezpieczeństwa, sprawowania kontroli i pokonywania przeszkód) i zyskują przynajmniej częściowe wyrównanie niezaspokojonych potrzeb.
W ten sposób osiągają spokój, rozwijają swoje marzenia, a szczęśliwe zakończenie budzi w nich nadzieję i optymizm, daje siłę do działania, umożliwia odraczanie gratyfikacji.
Baśnie oddziałują również na procesy poznawcze.. Małym dzieciom pomagają oddzielić świat prawdziwy od nieprawdziwego, pozwalają zrozumieć sekwencję zdarzeń, umożliwiają decentrację, czyli spojrzenie z punktu widzenia innego niż własny. Ułatwiają rozpoznawanie i nazywanie emocji, zagrożeń, lęków i nadziei, a także uświadomienie sobie i zrozumienie własnych problemów. Stymulują też rozwój moralny: uczą, co jest dobre, a co złe, uwrażliwiają na cierpienie ludzi, zwierząt i roślin. Baśnie, jak żaden inny gatunek literacki, budują zasoby, rozwijają fantazję i nadzieję - dzięki temu pozwalają wierzyć, że zły los się odwróci.
BAJKA TERAPEUTYCZNA
TEMAT : „Brzydkie kaczątko”
ZNACZENIE BAŚNI ;
formułuje system wartości, bez narzucania ukazuje dobro i zło ,
kształtuje postawę wychodzenia z pomocą potrzebującemu
ZNACZENIE TERAPEUTYCZNE
pomaga rozwiązywać własne problemy przez przykłady bohaterów,
rodzi nadzieję, ze największe trudności kończą się, a zło można pokonać
poprawia nastrój pokazując, ze nie jest się osamotnionym w aktualnych uczuciach ( strachu, zwątpieniu, zazdrości, pokrzywdzeniu, samotności , niezrozumieniu )
zmniejsza lub usuwa lęk, łagodzi napięcie,
podnosi samoocenę.
Postaraj wyobrazić sobie wieś. Zobaczysz tam domy i podwórka małe i duże. Zobaczysz również pola, które zmieniają swoją barwę w zależności od pory roku. Wiosną są zielone, latem żółte, jesienią brązowe a zima białe od śniegu. W polu możesz usłyszeć szum wiatru szs -zsz, radosny śpiew ptaków tirli, tirli, fiu-fiu, ćwir-ćwir, a także wśród traw brzęczenie owadów bzbzbz, wzwzwz ,zzz-zzzz .Jeśli zechcesz na twarzy poczujesz delikatny powiew wiatru i zapach świeżego powietrza. Wokoło pól ciągnęły się lasy a w lasach leżały głębokie jeziora. Po brzegi wody rosły liście łopianu, było tam dziko. W gąszczu tym siedziała kaczka i wysiadywała pisklęta. Rozlegało się dookoła gdakanie kur, kwakanie kaczek kwa-kwa a także kwilenie świeżo wyklutych kaczątek pi-pi-pi. Gdy je dotkniesz poczujesz miękkie, puszyste i ciepłe piórka maleństw, które czując lęk przed nowym, nieznanym światem tulą się do matki.
Największe jajko nie chciało pęknąć .Było duże i szare. Kaczka popychało jajko krzyczała na nie ,ale ono nie chciało pęknąć .Usiadła raz jeszcze cierpliwie na gnieździe. Wreszcie jajko pękło. Pip- pip zapiszczało pisklątko .Jakież ono było brzydkie, i duże .Niepodobne do innych. Było największe i najbrzydsze z rodzeństwa. Nikt go nie kochał. Wszyscy go popychali, wyśmiewali, a ono nie miało odwagi upominać się o to co mu się należy. Z nikim się nie przyjaźnił, ciągle był samotny i smutny.
Ulubionym zajęciem kaczątka było pływanie i przyglądanie się jak inni się śmieją ,bawią i przekomarzają. Sam jednak nie miał odwagi do nich podejść, a kiedy udało się mu trochę zbliżyć do nich wyśmiewali go. Trzymał się więc od nich z daleka. Nikt go nie rozumiał i poszedł w świat .Pływało po wodzie nurkowało ,ale nikt nie zwracał na niego uwagi. Przeszła jesień, nadeszła mroźna zima. Kaczątko przymarzło do lodu. Odnalazł go wieśniak. Zabrał je do domu. Jego dzieci opiekowały się biednym kaczątkiem przez całą zimę.
Nadeszła wiosna. Dzieci chciały się z nim pobawić a ono myślało ze chcą zrobić mu krzywdę. Rozwinęło skrzydła chcąc porwać się do lotu. Szumiały ono zupełnie inaczej jak przedtem . Wyfrunęło na podwórko. Zobaczyło piękne ptaki i zapragnęło z nimi pofrunąć. Zabrakło mu odwagi bojąc się ze go zadziobią. Kiedy tak rozmyślało nagle znalazło się przy pięknych łabędziach. Zobaczyły to ptaki szumiały skrzydłami .Kaczątko wołało z przerażenia zabijcie mnie, schyliło głowę i zobaczyło w wodzie odbicie pięknego ptaka. Jakże było zdziwione czy to jestem Ja? Pytało. Jakże czuł się szczęśliwy po tych wszystkich cierpieniach i przeciwnościach losu. Usłyszał słowa : ten ptak jest najładniejszy, i poczuł się zmieszany i sam nie wiedział co się z nim dzieje. Był zbyt szczęśliwy ale nie dumny, gdyż dobre serce nie bywa nigdy pyszne. Myślał o tym jak kiedyś go prześladowano, wyśmiewano. Słuchał jak teraz mówią że jest najpiękniejszy z ptaków.
Nawet nie marzyłem o takim szczęściu, kiedy byłem tylko brzydkim kaczątkiem.
Opracowała :
mgr Bogunia Lidia
Miejskie Przedszkole nr7 Oświecim