Wykład 1, 19.02.2010

Nauka to dyscyplina umysłowa, która ma swój przedmiot, metody badań i terminologię. Przedmiotem pedagogiki jest proces wychowania. Metody badawcze to różne sposoby, teoria i praktyka organizowania badań. Terminologia - swoisty język, określenie pojęcia, słownictwo. Pedagogika korzysta z badań innych nauk społecznych.

Wykład 2, 05.03.2010

Pozytywizm - myślenie o rzeczywistości. Najwłaściwszą metodą badań powinna być obserwacja i eksperyment. Badania ilościowe. Pedagogika ma tworzyć postulaty skutecznego nauczania i wychowania. Pozytywistyczna psychologia - czysta nauka; jeśli mówimy że dziecko powinno łączyć naukę z zainteresowaniami, to zajmijmy się tymi zainteresowaniami, rozwijajmy je, interesujmy się nimi. Socjologia. Do prowadzenia edukacji trzeba wynająć dobrych nauczycieli. Kierownikiem procesu nauczania i wychowania jest nauczyciel. Pedagogika to daleko idący element inżynierii społecznej. Pedagogika pozytywistyczna wywodzi się z filozofii, refleksje nad poznaniem naukowym, bada rzeczy dostępne, umysłowe. Oparcie się na empatii, fascynacja naukami ścisłymi, dąży do pozytywnych wyników. XVIII wiek, narodziny pozytywizmu głównie we Francji, absolutyzm oświeceniowy, służenie gospodarce. Wiek XIX Spencer, Mill Stuart, scjentyzm naukowy, główny nurt europejski, przemysł, wynalazki. Wiek XX rozkwit pozytywizmu, rozwój doświadczeń, neopozytywizm - szkoła berlińska i wiedeńska. Scjentyzm - uznanie za najważniejsze wiedze płyną z badań, eksperymentów.

Wiara w wartość nadrzędną edukacji, autorytet pedagoga jako działacza praktycznego, nauczyciel jako kierownik procesu nauczania, daleko idący element inżynierii społecznej. Optymizm pedagogiczny podporządkowany postępowi. Wiedza o faktach pozwala przewidywać zjawiska edukacyjne.

Krytyka: fakty nie są niezawodne, wiedza humanistyczna nie może być taka jak przyrodnicza, przyroda nie jest jedyną ani nawet pierwotną postacią bytu. Nie wszystka nauka ma wymiar pozytywny.

Wykład 3, 19.03.2010

Pragmatyzm - dział filozofii XX wieku zrodzony w Ameryce, rozpowszechniony w Europie. Ojcem pragmatyzmu był John Dewey (1859-1962). Czyn działanie jako źródło bogactwa, poznanie przez praktykę, działanie. Naturalną potrzebą uczenia się jest ruch, powinien odpowiadać naturze dziecka. Stosowanie kar zewnętrznych cielesnych, wyzwolenie inicjatywy do rozwoju potencjału.

Haeckel 1873-1940 sformułował prawo genetyczne - rozwój każdego z nas jest powtórzeniem rozwoju naszego gatunku. Uczmy przez działanie. Założenia: wyzbycie się abstrakcji, metodologia nauk, uczenie się przez aktywność, działanie, pracę, dążenie do celu przez czyny.

„Szkoła pracy” potrzeba ruchu, ekspresji. Claparede 1873-1940 odmiana pragmatyzmu „szkoła funkcjonalna” wychowanie funkcjonalne, eliminacja kar i strachu przed nie zrobieniem zadań, rozwijanie inteligencji i umiejętności, wywołanie miłości do pracy, poznanie naturalnych zainteresowań ucznia, budzenie aktywności przez trafienie zadaniami w zainteresowania, zainteresowania stały się źródłem programu kształcenia, rozwój osobowości, twórca nowego wychowania w XIX wieku w Szwajcarii.

Odmiana niemiecka (G. Kerschensteiner 1854-1932) - zlikwidował nauczanie teoretyczne, wprowadził rzeczy przydatne, nauka praktyczna, przygotowanie do pełnienia zawodu. Usunięcie ze szkoły rzeczy niepotrzebnych, szkoła ludowa, warsztaty, nauczanie czynności praktycznych, praca jako wartość kształcąca, współdziałanie.

Slöjd - zręczność, praca ręczna - przystosowanie ucznia do pracy ręcznej np. przy wiklinie. Rozwijanie osobowości przez nauczenie się wykonywania prac ręcznych, praca ręczna systemem nauczania uporządkowanego, wyzwolenie aktywności ucznia.

Odmiana rosyjska - rosyjska szkoła pracy, szkoła politechniczna, przedstawiciel Błoński, okres Staliński. Lekcje zamienione w warsztaty pracy, poznawanie procesu pracy, ciężki wysiłek daje najlepsze efekty. Wiara że absolwenci szkoły przebudują Rosję. Kolonie pracy „porządek musi być”.

Odmiana francuska - szkoła eksperymentalna. Szkoła funkcjonalna.

Wykład 4, 23.04.2010r

Pedagogika kultury — dział pedagogiki, którego zadaniem jest kształcenie osobowości przez dobra kultury. Człowiek tworzy kulturę, ale i kultura tworzy człowieka, dlatego potrzebne jest zarazem wychowanie do kultury, jak i przez kulturę. Przez to człowiek odróżnia się od innych stworzeń i staje się człowiekiem. Podstawowym zadaniem pedagogiki kultury jest badanie zjawisk i nurtów kultury: rozpoznawanie ich ocenianie, by w końcu wyciągać z nich wnioski do wychowania. Istotnym zadaniem jest również takie przygotowanie wychowawców, by mogli wychować młodzież do mądrego korzystania z kultury, do rozróżniania destrukcyjnych i konstruktywnych elementów kultury, oraz by mogli tworzyć kulturę opartą na wartościach wyższych. Pedagogika kultury kształtuje człowieka w trzech wymiarach: rozumienia dziedzictwa kulturowego, umiejętności wykorzystywania go w życiu codziennym i tworzeniu kultury dla przyszłych pokoleń. Jednym z zadań pedagogiki kultury jest badanie współczesnych nurtów kulturowych i wyciąganie z nich wniosków dla pedagogiki. Trzy podejścia do definicji kultury:

• Kultura jako cywilizacja, technika, wynalazki

• Jako sposób użytkowania cywilizacji - zespół zachowań, gestów i wytworów.

• Pochodzi z socjologii, prowadzenie pewnych wyższych wartości i ich wytworów, bez użytkowania kultury. Kultura jako duchowa świętość.

Pedagogika kultury

Subdyscyplina pedagogiczna, zajmująca się badaniem relacji pomiędzy kulturą a wychowaniem. Określana jest również jako:

- Pedagogika ludzkiej duchowości - termin zaczerpnięty z języka niemieckiego, oznacza naukę o duchu - tradycyjna nazwa nauk humanistycznych w tym ujęciu pedagogika kultury koncentruje się na całej scenie ludzkiej duchowości;

- Pedagogika humanistyczna - współczesne określenie, ten termin przypisuje pedagogikę do nauk humanistycznych, podkreśla jej humanistyczny charakter. Humanizm i wartości humanistyczne uznaje za podstawę całego systemu pedagogiki kultury (teoria, badania, praktyka);

- Pedagogika osobowości - w tym ujęciu zawiera się relacja kultura- wychowanie- osobowość.

Kultura w ujęciu pedagogiki kultury:

Wychowanie przez sztukę, zwrócenie w stronę duchowości człowieka, absolutne wartości religijne i moralne, naród, użycie wartości środowiska, natura. Kładzie nacisk na kształcenie jednostki przez wprowadzenie jej w obiektywny świat wartości kulturowych. Jednostka poprzez przyswajanie sobie tych wartości pogłębia swoje życie wewnętrzne.

Pedagogika w analizie zjawisk kulturowych łączy stosowane w innych naukach ujęcia antropologiczne i humanistyczne kultury. Pedagog rozpoczyna od opisu, wyjaśnienia poszczególnych zjawisk następnie wartościuje je. Określa aspekty pozytywne, konstruktywne w danej kulturze ale wskazuję również co należy przekształcić a nawet wyeliminować. Podstawą wartościowania w pedagogice kultury jest humanizm i jego założenia. Wyróżnia się kulturę obiektywną (odnoszącą się do grup społecznych, w których żyjemy) i kulturę subiektywną (odnoszącą się do człowieka, pojawia się koncepcja "kultury w człowieku").

Osobowość w ujęciu pedagogiki kultury:

Pedagogika kultury definiuje osobowość jako harmonijną i zarazem indywidualną strukturę duchową jednostki ludzkiej. Proces jej kształtowania nigdy się nie kończy albo się jednostka doskonali albo ulega destrukcji, wymaga stałego potwierdzania w czynach i postawach jednostki. Pedagogika kultury wyróżnia trzy fazy rozwoju człowieka. Pierwsza faza: anomia to okres wczesnego dzieciństwa, w którym dziecko nie posiada i nie przestrzega żadnych norm moralnych. Faza druga: heteronomia jednostka jest posłuszna prawom/normom nadawanym z zewnątrz przez rodziców, nauczycieli lub rówieśników. Faza trzecia: autonomia jednostka postępuje według własnych, samodzielnie ustalonych norm, tzw. wolność wewnętrzna.

Wychowanie w ujęciu pedagogiki kultury:

Jest to proces pełno życiowy (dokonuje się poprzez wszystkie dziedziny, aspekty życia) i całożyciowy (trwa od narodzin do śmierci). Sergiusz Hessen wyróżnia trzy poziomy bytu ludzkiego i odpowiadające im trzy oblicza/poziomy wychowania. Na poziomie bytu biologicznego wychowanie to pielęgnacja i tresura, nauka podstawowych czynności życiowych i opieka. Na poziomie bytu społecznego wychowanie to urabianie, przekazywanie norm społecznych, wzorów zachowań, przygotowanie do życia w społeczeństwie. Na poziomie bytu duchowego wychowanie utożsamiane jest z kształceniem. Kształcenie się osobowości jednostki, prowadzące do jej autonomii, pełni życia i samorealizacji.

Pedagogika kultury swoje podstawowe twierdzenia opiera na triadzie kultura- kształcenie- osobowość. Człowiek żyje w określonych warunkach kulturowych, które wywierają duży wpływ na jego osobowość. Pedagogika kultury w oparciu o dobra kultury, poprzez przeżywanie i rozumienie tkwiących w niej wartości kształtuje osobowość jednostek. Potencjały wychowawcze dostrzega przede wszystkim w klasyce ale nie odrzuca kultury współczesnej, w której również wyróżnia pozytywne wartości. Człowiek jest istotą kulturalną, uczestniczącą w procesie przyswajania sobie rozumienia i używania dóbr kultury oraz wytwarzania nowych dóbr. Przez oddziaływanie wartościami kultury zawsze zostaje jakiś ślad na jednostce, przez kulturę kształtuje się nowych twórców kultury.

Wychowanie estetyczne:

Podstawową kategorią w wychowaniu estetycznym jest kategoria piękna. Podstawowy obszar to sztuka i przyroda.

Wykład 4.06.2010r

Antypedagogika

Źródło: doświadczenia psychoanalityków, Miller Alice, Braunmicher , Schenebeck

Czarna pedagogika

WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PEDAGOGICZNE - WYKŁADY

3

---