Klimat Polski
Klimat Polski jest określany jako przejściowy - pomiędzy ciepłym, morskim klimatem zachodniej Europy a kontynentalnym obejmującym Ukrainę i Rosję.
Nad Polską ścierają się bowiem wilgotne masy powietrza znad Atlantyku z bardzo suchymi znad kontynentu. Powoduje to dużą zmienność pogody z dnia na dzień i znaczne zróżnicowanie poszczególnych pór roku w kolejnych latach. Na zachodzie kraju występuje znaczna przewaga wpływów oceanicznych, czyli mniejsze roczne amplitudy temperatury, wczesna wiosnai lato oraz krótka zima. Na wschodzie - przewaga wpływów kontynentalnych -większa roczna amplituda temperatur, krótkie upalne lato oraz długa i chłodna zima. Na północy - przewaga wpływów morskich - krótkie i niezbyt upalne lato oraz długa, ciepła zima. Na południu zaś - przewaga wpływu wyżyn i gór - obfite opady i duże zróżnicowanie lokalnych warunków klimatycznych.
W sześćdziesięciu czterech polskich stacjach synoptycznych co godzinę dokonuje się obserwacji i pomiarów poszczególnych czynników klimatycznych. Ponadto na dwustu sześćdziesięciu posterunkach meteorologicznych pomiary robi się trzy, cztery razy dziennie, jest też dwa tysiące sześćset posterunków, gdzie mierzone są wyłącznie opady. Na podstawie wszystkich zebranych informacji meteorolodzy określają średnie wieloletnie wartości temperatury, opadów, ciśnienia, nasłonecznienia, wiatrów itp.
W Polsce najchłodniejszym miesiącem roku jest zwykle styczeń, a najcieplejszym - lipiec. Średnie roczne sumy opadów na przeważającym obszarze Polski kształtują się w granicach 500-700 mm. Liczba dni całkowicie słonecznych jest stosunkowo mała, bo wynosi średnio 30-50 dni w roku, dużo natomiast mamy dni pochmurnych - od 120 do 160 w roku. Nad Polską przeważają wiatry z kierunków zachodnich o niewielkiej prędkości - do 5 m/s. Analizując wyniki wieloletnich obserwacji, meteorolodzy podzielili Polskę na regiony klimatyczne. Eugeniusz Romer, znany polski geograf, wyróżnił ich siedem. Należy jednak pamiętać, że podział ten jest przybliżony, gdyż często w jednym rejonie klimatycznym występują różne klimaty lokalne. Ich istnienie uwarunkowane jest m. in. sąsiedztwem lasów, zbiorników wodnych, rzeźbą terenu, wpływem aglomeracji miejskich itp.
Klimat bałtycki występuje w wąskim pasie wzdłuż wybrzeża i niemal w całości obejmuje niziny nadmorskie. Zimy są tu stosunkowo ciepłe i łagodne,
a lata chłodne. Często wieje dość silny wiatr. Roczne opady wynoszą 600-700 mm. Klimat pojezierzy obejmuje Pojezierze Pomorskie i Pojezierze Mazurskie. Jest bardziej surowy niż bałtycki. Zimy są dość chłodne, śnieżne i długotrwałe, a przymrozki wiosenne utrzymują się dłużej niż w innych rejonach. Roczne opady wynoszą 600-700 mm. Dość duże wzniesienia nad poziomem morza, bogata rzeźba terenu i sąsiedztwo licznych jezior są ponadto przyczyną dużych lokalnych różnic klimatu. Klimat Krainy Wielkich Dolin występuje na największym obszarze Polski. W części zachodniej tego regionu jest znacznie cieplej. Wiosna i lato nadchodzą wcześnie, a więc okres wegetacyjny jest dłuższy. W części wschodniej zimy są śnieżne, dłuższe i bardziej mroźne, a okres wegetacji krótszy. Klimat wyżyn środkowych obejmuje Wyżynę Małopolską i część Wyżyny Lubelskiej z Roztoczem. Spory obszar powierzchni stanowią tu tereny pagórkowate, stąd znaczne lokalne różnice klimatu. Często padają ulewne deszcze i grad. Klimat podgórskich nizin i kotlin jest stosunkowo łagodny, szczególnie w zachodniej części obszaru. Występuje tu najkrótsza zima i najdłuższe lato w Polsce, a okres wegetacyjny trwa najdłużej. Klimat górski i podgórski obejmuje Sudety i znaczną część Karpat. Jest to klimat dość chłodny, z dużą ilością opadów. Urozmaicona rzeźba terenu i wzniesienia nad poziom morza powodują zróżnicowanie klimatów lokalnych. Klimat zaciszy górskich występuje w Kotlinie Orawskiej i Spiskiej, w Pieninach, częściowo w Beskidzie Niskim oraz w Kotlinie Kamiennogórskiej. Charakteryzuje się dużą amplitudą dobową, czyli różnicą między temperaturą maksymalną w dzień i minimalną w nocy.
Anna E. Wieczorek
aeww@go2.pl
BIBLIOGRAFIA:
"Geografia Polski" - Stanisław Zając
"Mała Encyklopedia Powszechna PWN"
"Geografia" - Roman Dmowski, Dorota Makowska