Socjalizacja to proces nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy kościół).

Na drodze socjalizacji człowiek uczy się podstaw interakcji społecznych, poznaje społeczne normy postępowania, wartości, nabywa umiejętność posługiwania się przedmiotami i kształtuje swoją osobowość.

Wyróżniono trzy mechanizmy socjalizacji:

• wzmacnianie - wynagradzanie i karanie,

• naśladowanie - przejmowanie wzorców,

• przekaz symboliczny - pouczenia słowne i pisemne

Procesy socjalizacji można podzielić na pierwotne i wtórne.

Niedostosowanie społeczne jest pojęciem węższym od niedostosowania. W znaczeniu socjologicznym niedostosowana społecznie jest każda jednostka godząca swoim postępowaniem w interes całości społeczeństwa, nie respektująca przyjętych norm społeczno-moralnych

RODZAJE NIEDOSTOSOWANIA

1. Manifestowanie w postaci zahamowania jednostki w środowisku - brak zaufania do ludzi, nowych sytuacji, brak pewności siebie - depresja (różnorodność i zmienność poziomu reakcji) - wycofanie się (izolacja, wyobcowanie, niechęć do kontaktów) - niekonsekwentne postępowanie (dziecko takie żyje chwilą obecną)

2. Manifestowanie postawą demonstracyjno-bojową - wrogość w stosunku do dorosłych (chce przez to zwrócić na siebie uwagę) - otwarta wrogość (kary dla takiego dziecka potwierdzają, że jest niekochane) - wrogość w stosunku do dzieci (pokazanie się lub manifestacja) - łagodniejsze formy aspołecznego zachowania się (brak pragnienia by zadowolić dorosłych, autyzm, obojętność wobec dorosłych)

3. Manifestacja w postaci "skrajnej aspołeczności":

PRZEJAWY NIEDOSTOSOWANIA

1. Względem własnej osoby-autoagresja(samookaleczenie, samobójcze próby)

2. W rodzinie: - kłamstwo (jednostki niedostosowane kłamią nieświadomie, z przyzwyczajenia) - kradzieże (zaczynają się od zabierania) - niechęć do nauki i pracy - agresywność młodocianych .

3. W szkole i w placówkach opiekuńczo-wychowawczych

4. W szerszym środowisku społecznym (w nieformalnych grupach negatywnych) - klika (manifestuje swoją działalność w określonym środowisku) - gang (grupa otwarta, brutalność, agresja, działa w ukryciu) - szajka (nieliczna grupa, skupia członków o zbliżonych zainteresowaniach patologicznych)

Koedukacja (łac. co- - razem; educare - kształcić, wychowywać) - wspólne kształcenie dzieci i młodzieży obojga płci.

Resocjalizacja proces modyfikacji osobowości jednostki społecznej w celu przystosowania jej do życia w danej zbiorowości, a w węższym rozumieniu w społeczeństwie polegający na tym, iż poprzez odpowiednie zabiegi kształtuje się jej normy społeczne i wartości, których nie miała ona możliwości przyswoić wcześniej w trakcie socjalizacji jednocześnie powodując, iż rezygnuje ona z przyswojonych do tej pory reguł działania będących sprzecznymi z systemem aksjonormatywnym tej zbiorowości/społeczeństwa.

W każdym społeczeństwie istnieją odpowiednie instytucje, dzięki którym może odbywać się resocjalizacja. Funkcję osób dokonujących resocjalizacji mogą pełnić zarówno szamani, księża, pedagodzy jak i psychologowie w zależności od typu zbiorowości do której należy jednostka. Sama resocjalizacja może odbywać się na terenie więzienia, w zakładach poprawczych czy w kościele, lecz także w szkole, rodzinie czy w zakładzie pracy.

Rehabilitacja - kompleksowe i zespołowe działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej fizycznie lub psychicznie, które ma na celu przywrócenie tej osobie pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej lub psychicznej, a także zdolności do pracy oraz do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Twórcami współczesnej rehabilitacji są: profesor Howard Rusk a w Polsce profesor Wiktor Dega. Rehabilitacja to proces medyczny i społeczny.

Patologia to nauka zajmująca się ogółem zagadnień związanych z chorobami organizmów żywych. Zajmuje się badaniami nad przyczynami, mechanizmami (patogeneza) i skutkami chorób. Odrębnym działem patologii jest patologia zwierząt, traktująca o patofizjologii zwierząt, patomorfologii zwierząt czy też o anatomii patologicznej zwierząt

Dewiacja społeczna (patologia społeczna - przez niektórych tylko autorów tak samo rozumiana ) odchylenie od reguł działania społecznego, postępowanie niezgodne z przyjętymi normami lub wartościami. Ogólnie są to wszelkie przejawy zachowania innego niż konformistyczne. Robert Merton wyróżniał 4 typy zachowania dewiacyjnego: innowację, rytualizm, wycofanie oraz bunt. Biorąc pod uwagę stopień akceptacji reguł działania społecznego, można wymienić dodatkowe typy dewiacji: nonkonformizm, negatywizm i oportunizm.

Zwana jest również społeczną dezorganizacją, oznacza stan zakłócenia równowagi społecznej, czego przejawem jest osłabienie więzi społecznych, utrudnienia w realizacji pewnych wartości i potrzeb, zachwianie systemu norm, oraz nieskuteczność kontroli społecznej.

PRZEJAWY PATOLOGII SPOŁECZNEJ:

-reliktowe

-o stałym nasileniu

Patologie społeczne mogą mieć charakter:

-rzeczywisty

-utajony

Patologia społeczna:

-indywidualna

-grupowa, patologia zbiorowości

Do form zjawiskowych patologii społecznej zalicza się

-przestępczość

-alkoholizm

-narkomanię

-prostytucję

-samobójstwa

-nieprzystosowanie dzieci i młodzieży

(przestępczość nieletnich)

-wandalizm

-przemoc w życiu codziennym

PRZYCZYNY PATOLOGII SPOŁECZNEJ

- uwarunkowania genetyczne

- nierówny dostęp do dóbr materialnych

- uwarunkowania środowiskowe.

Osobowość to wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności).

Osobowość jest także definiowana jako charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno - przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.

Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych w procesie socjalizacji, a także własnej aktywności jednostki. Istotną rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne.

DEMORALIZACJA- obniżenie się poziomu moralności, załamanie norm moralnych w sferze obyczajowości, a także upadek dyscypliny społecznej.

PROBACJA - ogólna nazwa instytucji służących resocjalizacji i prewencji kryminalnej. Opierają się one przede wszystkim na kontrolowanej wolności, pieczy nad sprawcą przestępstwa pozostającym pod dozorem kuratora lub nadzorem wyspecjalizowanego organu - kuratora sądowego. W ramach tej pieczy kurator sądowy podejmuje odpowiednie działania kontrolne, ale także działania wychowawczo-resocjalizacyjne, diagnostyczne, profilaktyczne. Wolność kontrolowana - tak inaczej nazywana jest probacja, czyli system pozwalający na odbywanie kary poza więzieniem. Szacuje się, że probacja jest tańsza o połowę od kosztów wykonania kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Upowszechnienie kar nieizolacyjnych oznacza, że więcej skazanych pozostanie w dotychczasowym środowisku, w rodzinie, w zakładzie pracy, a więc nie znajdzie się poza społeczeństwem, co gwarantuje wyższą skuteczność resocjalizacyjną kary.

---