SMA Metoda naliczania dochodu narodowego. Wartość globalna - Zużycie pośrednie = Produkt krajowy brutto. Wartość globalna - to wartość wszystkich dóbr i usług wytwarzanych w ciągu roku w gospodarce narodowej zarówno w sferze produkcji materialnej jak i produkcji niematerialnej Zużycie pośrednie to wartość wszystkich dóbr i usług zużytych w gospodarce narodowej zarówno w produkcji materialnej i niematerialnej. PNB jest pojęciem szerszym od PKB i jest to wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w gospodarce przez czynniki produkcji i bezwzględnie na to kto jest ich właścicielem + zyski i dywidendy z tytułu wykorzystywanych za granicą krajowych czynników produkcji - płatności na rzecz zagranicy. PNB=PKB+EI PNN jest pojęciem węższym od PKB jest to PKB pomniejszone o amortyzację. PKB w cenach rynkowych jest to suma produkcji dóbr i usług wytworzonych w kraju łącznie z podatkami pośrednimi. PKB w cenie czynników produkcji to suma produkcji dóbr i usług pomniejszona o wielkość podatku. Występuje trójszczeblowy podział dochodu narodowego : pierwotny, wtórny ostateczny. Każdy z tych podziałów odbywa się na innym szczeblu. Popyt globalny to suma wydatków podmiotów gospodarujących na zakup dóbr i usług. AD=C+I; AD - popyt globalny, C - popyt konsumpcyjny, I - popyt inwestycyjny. Wzrost gospodarczy to stałe zwiększanie wielkości ekonomicznych zarówno w sferze produkcji i konsumpcji nazywa się wzrostem gospodarczym. R= D/Do. Rozwój gospodarczy występuje wówczas gdy wzrostowi gospodarczemu towarzyszą zmiany w strukturze społeczno ekonomicznej w metodach wytwarzania i stosunkach ekonomicznych. Czynniki wzrostu gospodarczego : 1. czynniki ekonomiczne : zaliczamy kapitał, ziemię, pracę i bogactwa naturalne; 2. czynniki techniczno-organizacyjne : zaliczamy postęp naukowo techniczny, organizacje pracy, kooperacje, specjalizację, TUP-techniczne uzbrojenie pracy; 3. czynniki społeczne : zaliczamy poziom oświaty, służby zdrowia, forma własności środków produkcji. TREND-to wygładzona ścieżka obrazująca rozwój produkcji w długim okresie po wyeliminowaniu krótkoterminowych wahań. Wahania koniunkturalne są to zmiany w aktywności gospodarki społecznej wyrażające się w ekspansji lub kurczeniu się wokół linii trendu. SZKOŁA klasyczna wg szkoły klasycznej zadaniem polityki pieniężnej jest utrzymanie takiej ilości pieniądza w obiegu która gwarantuje stabilność cen czyli utrzymanie stałej wartości pieniądza. Politykę tę państwo realizuje poprzez bank centralny który dysponuje szeregiem instrumentem oddziaływania na podmioty gospodarcze, regulując ilość pieniądza w obiegu. Funkcje banku centralnego 1 jest bankiem banków 2 bankiem rządu 3 jedyną jednostką emitującą środki płatności 4 odpowiada za obsługę długu państwowego 5 odpowiada za realizację polityki monetarnej rządu 6 oficjalnym posiadaczem rezerw złota i walut obcych 7 pożyczkodawcą ostatniej instancji. Narzędzia oddziaływania banku centralnego - polityka rezerw obowiązkowych. Bank Centralny ma ustawowo zagwarantowane prawo żądać od banków handlowych utrzymania na swoim koncie części przyjętych wkładów. Wysokość tych wkładów uzależniona jest od sytuacji w kraju. Polityka refinansowa. Bank Centralny ma prawo udzielać kredytu bankom handlowym w sytuacji gdy spada ich płynność finansowa, może udzielać kredytów pod zastaw papierów wartościowych (lombard), może kupować weksle przed terminem realizacji (polityka dyskontowa i redyskontowa). Polityka otwartego rynku - bank centralny kupuje lub sprzedaje papiery wartościowe na rynku pieniężnym, handluje się krótko terminowymi bonami skarbowymi a na rynku kapitałowym długoterminowymi bonami skarbowymi o stałej stopie procentowej. Szkoła klasyczna (Irving Fisher) N * V=T*P / N- ilość pieniądza, V - szybkość krążenia, T - masa towarowa, P - przeciętny poziom cen; 1 ilość pieniądza wzrasta w takim samym tempie jak aktywność gospodarcza określana ilością masy towarowej, 2 jeżeli podaż przeciętna wzrasta w szybszym tempie jak aktywność gospodarcza to ceny rosną proporcjonalnie do przyrostu masy pieniądza. Szkoła Keysa wg Keysa pieniądz jest aktywnym czynnikiem procesu gospodarowania, oddziaływuje ze szczególną siłą na wielkość inwestycji a tym samym na wielkość produkcji i konsumpcji. Podzielił popyt na pieniądz na trzy grupy: 1 popyt transakcyjny (gospodarstwa domowe otrzymują swoje dochody co tydzień lub co miesiąc, natomiast wydają pieniądze na zakup dóbr i usług codziennie, w związku z tym muszą utrzymywać część swoich dochodów w gotówce, decyzja jaka część dochodów będzie utrzymywana w postaci płynnej zależy od jego wielkości i przeciętnego czasu między jego otrzymaniem a wydaniem) 2 popyt na pieniądz wynikający z motywu ostrożności (związany jest z chęcią utrzymywania rezerw na okoliczność pojawienia się możliwości korzystnych zakupów) 3 popyt na pieniądz wynikający z motywu spekulacyjnego (akcje i obligacje) M=M1+M2; M- globalny popyt na pieniądz, M1- popyt na pieniądz wynikający z motywów transakcyjny i ostrożności, M2- popyt na pieniądz wynikający z motywu spekulacyjnego. Teoria monetarystyczna wg tej szkoły popyt na pieniądz kształtują trzy grupy czynników 1 suma bogactwa czyli składniki rzeczowe 2 koszty i przychody związane z utrzymaniem zasobów pieniądza 3 lokowanie bogactwa w różne składniki majątkowe. Bezrobocie stan w gospodarce w którym liczba wolnych miejsc pracy jest mniejsza od liczby osób w wieku produkcyjnym poszukującym tej pracy. Bezrobotnym jest osoba pozostająca bez pracy zdolna do jej wykonywania , gotowa do jej podjęcia na zasadach stosunku pracy, zarejestrowana w odpowiednim biurze pracy jeżeli : 1 nie prowadzi działalności gospodarczej 2 nie posiada gospodarstwa rolnego 3 nie pobiera renty i emerytury 4 nie są opłacane składki z innego tytułu. Zatrudnienie pełne mobilność siły roboczej - zdolność przystosowania się siły roboczej do zmian w strukturze zatrudnienia. Rodzaje bezrobocia 1 bezrobocie strukturalne 2 bezrobocie koniunkturalne związane ze zmianą koniunktury 3 bezrobocie utajone 4 bezrobocie frykcyjne (ludziom w pewnym wieku trudniej znaleźć pracę) 5 bezrobocie chroniczne 6 bezrobocie sezonowe 7 bezrobocie dobrowolne i przymusowe. Inflacja jest zjawiskiem ekonomicznym przejawia się we wzroście cen, związana jest z dwoma zjawiskami ekonomicznymi; spadkiem siły nabywczej pieniądza 2 wzrostem ogólnego poziomu cen. Rodzaje inflacji : 1 ze względu na tempo wzrostu ; - pełzająca od 2% do 5% w skali roku; - dwucyfrowa powyżej 10%; - galopująca ponad 50%; - hiperinflacja od kilku do kilkadziesięciu % w roku. Powiązania inflacji z tempem rozwoju gospodarczego 1 stagflacja - inflacja powiązana ze stagnacją gospodarki czyli z zerowym wzrostem gospodarczym 2 slumflacja jest to inflacja powiązana z recesją gospodarki czyli ze spadkiem produkcji 3 hiperslumflacja jest to hiperinflacja związana z inflacją. Ze względu na zewnętrzne przejawy - 1 otwarta (cenowa) wzrost cen nie jest hamowany przez państwo 2 tłumiona (zasobowa) wzrost cen jest hamowany przez państwo. Przyczyny inflacji: 1ingerencja państwa w politykę emisyjną banku centralnego 2 niezrównoważony budżet 3 przeinwestowanie gospodarki 4 wadliwa struktura gospodarki - nierówny podział między pierwszym i drugim działem gospodarki 5 polityka tzw. consensusu czyli porozumienia . Skutki inflacji 1 spadek wartości pieniądza 2 rozwój spekulacji tzn. sprzedaż po cenach wyższych towarów zakupionych wcześniej po cenach niższych 3 słabnięcie motywacji do lepszej pracy 4 niezadowolenie społeczne związane z uciążliwością pozyskania towaru 5 straty materialne z punktem wyżej 6 powstawanie przymusowych oszczędności 7 słabnięcie motywacji do wzrostu efektywnego gospodarowania 8 bariera rozwoju gospodarczego Polityka antyinflacyjna 1 oddziaływania na wzrost podaży 2 oddziaływanie na ograniczenie popytu. AD1 Aktywizacja importu poprzez rewaluację pieniądza Rewaluacja pieniądza jest to wzrost kursu walutowego waluty krajowej w stosunku do walut obcych, powoduje że import jest tańszy. Interwencyjny skup towarów przez państwo w szczególności w produkcji rolnej. Restrukturyzacja gospodarki polegająca na tworzeniu sprzyjających warunków dla rozwoju podmiotów gospodarczych produkujących na rynek i produkujących tanio. AD2 1 zrównoważenie budżetu 2 ograniczanie inwestycji finansowych przez państwo i przedsiębiorstwo 3 ograniczanie wzrostu płac, nie mające pokrycia w wydajności pracy (popiwek) 4 wprowadzenie atrakcyjnych zasad zachęcających do oszczędzania 5 wprowadzenie drogiego kredytu 6 wypuszczenie obligacji państwowych 7 zmniejszenie zdolności kreacji kredytu przez banki 8urynkowienie gospodarki. Krzywa PHILIPSA oryginalna krzywa PHILIPSA pokazuje, że wyższej stopie wzrostu płacy nominalnej towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie. Obecnie krzywą PHILIPSA przedstawia się jako zależność między tempem wzrostu cen a stopą bezrobocia. Takie przedstawienie krzywej było możliwe dzięki przyjęciu założenia, że istnieje funkcjonalny związek pomiędzy tempem wzrostu płac a stopą inflacji. Popyt to ilość dóbr i usług jaką nabywcy chcą i mogą kupić przy danej cenie w określonym czasie. Podaż pod pojęciem podaży danego dobra rozumie się sumę dóbr, którą firmy mogą i chcą zaoferować do sprzedaży po określonych cenach i w określonym czasie. Użyteczność marginalna jest to przyrost zadowolenia konsumenta (przyrost użyteczności całkowitej) wynikający z konsumpcji dodatkowej jednostki danego dobra. Krzywa obojętności pokazuje wszystkie kombinacje koszyków dwóch dóbr, które dają konsumentowi jednakową użyteczność całkowitą. Koszty stałe są to te nakłady na produkcję, które nie zmieniają się wraz ze zmianami jej wielkości. Koszty zmienne to ta część nakładów ponoszona na produkcję, która zmienia się wraz ze zmianą jej rozmiarów. Korzyści ze skali produkcji występują wtedy, gdy długookresowe całkowite koszty produkcji przeciętnie spadają równolegle do wzrostu rozmiarów produkcji.

VAT

PNB	Dochód netto z tytułu należności za granicą	Amortyzacja
		PKB W cenach rynkowych	PNN	Produkt pośredni
						PNN-DN

---