PRAWO OCHRONY KONKURENCJI WYKŁAD 5 20.11.2011 r.
przeciwko jakim graniczeniom konkurencji ustawodastwo anytymonopolowe występuje?
Trzecia płaszczyzna - ochrona antymonopolowa, znaczenie instytucjonalne - jakie organy działają i w jakim trybie?
Niekóre kraje mają ochronę w modelu sądowym.Preferują to kraje z common law. Sąd ma zapewniać ochronę. Nie jest to oczywiście model pełny, bo oprócz sądów często działają organy administracyjne.
Jest też model instytucjonalny - wyodrębia się organ administracji do ochrony konkurencji. Na ogół jest to organ rządowy. Ma dosyć niezależną, samodzielną pozycję. Nikomu nie podlega, co najwyżej jest nadzorowany przez jakiś naczelny organ. U nas prezes urzędu jest nadzorowany - czyli ma samodzielnośc i niezależność w wykonywaniu zadań ustawowych.
Nekótre organy mają szerokie uprawnienia, często organ prowadzi wręcz dochodzenie w sprawach o naruszenie konkurencji.
NIE MA JEDNEGO uniwersalnego modelu ochrony. W wymiarze światowym jest jednak preferowany model pełny, mający uwzględniać praktyki indywidualne, kolektywne i koncentrację. Tu występują różne rozwiązania, zależnie od potrzeb jakie widzi ustawodawca. Nasz jest wrażliwy na te problemy.
Nasz dorobek:
Obecna ustawa z 2007r o ochronie konkurencji i konsuemntów poprzedzona była wcześniejszymi próbami. Dzisiejszy wymiar ochrony antymonopolowej jest efektem refleksji i doświadczeń po stronie ustawodastwa. W 87 uchwalono ustawę o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym w gospodarce narodowej.
W 20 leciu międzywojennym - nastąpiła zmiana kolejności. W tym okresie mieliśmy 2 podstawowe ustawy:
1926 - ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
1933 - ustawa o kartelach
Wpierw zadbano o choronę jakościową a nie ilościową. Zrobiono tak gdyż wcześniej zawarta została umowa handlowa z francją któa przewidywała iż każda ze stron zapewni ochronę w ramach konwencji paryskiej w ramach z nieuczciwą konkurencję. Francja uparła się aby w Polsce był standard ochrony przed nieuczciwą konkurencją. Nie był to przejaw prawidłowego rozumienia mechanizmó ochrony konkurenjci. Ta zmiana kolejności mogła powodowac powstanie takiego stanu, w którym stanu konkurencji nie będzie. Raczej problemem była słabość polskich przedsiębiorców. Problemem było dokonanie zjednoczenia pod względem społęcznym i gospodarczym. Praktyk zagrażających konkurencji po prostu nie było. Zwalczano głównie w tamtym okresie tzw. lichwę. Oza tym przez okres 20 lecia II RP byłą przywiązana do ideii etatyzmu. Rozmiary sektora publicznego w gospodarce były bardzo duże, choć była to gospodarka rynkowa. Pańśtwo organizowało pewne procesy, kwięzi z przedsiębiorcami tworząc w gospodarce system karteli przymusowych. Po 33 roku zauważono, ze RP jest jednym z niewielu krajów, gdzie nie kontrooluje się karteli.
Rząd miał wiele problemó z przyjęciem tej ustawy. Ustawa byłą wyrazem kompromisu, znaczeni odniegała od przedłożenia (koncepcji) rzadowego.
28 marca 1933 - cuhwalono ustawę o kartelach.
Minister przyjmował wszystkie umowy i wpiswał do rejestru kartelowego - to był taki tryb notyfikacyjny aby wiedzieć jakie kartele w gospodarce występują i na jakich zasadch. Organ kartelowy występował w formie organu rejestrowego. Jednak jeżeli organ zauważał pewne niebezpieczeństwo dla mechniazmu konkurencji to nie mógł skorzystać z żadnych środków bezpośredniach. Usdatawa przewidywała nałozenie sankcji dopiero gdy kartel zagraża dobru publicznemu, aa w szczególności gdy skutki gospodarcze są szkodliwe lub podnoszą się ceny do poziomu gospodarczo nieusprawiedliwionego. Widząc takie zagrożenie to organ mógł tylko skierwoać wniosek do sądu kartelowego. A tam maksymalnie można było nakazać roziązanie kartelu. Organ kartelowy, minister przemysłu wpisywał kartel do rejestru ale od razu skierowywał wniosek do sądu.
Przedwojenny sąd kartelowy - działał przy sądzie najwyższym, orzekał w skłądzie 5 osobowym, z czego 3 osoby to byli sędziowie sądu najwyższego (sędziowie handlowi, a więc znający się na obrocie gospodarczym) a 2 było branych z dwóch list. Pierwsza lista brana od ministra sprawiedliwości - tam znajdowali się specjaliiści zatrudnieni w adminsitracji rządowej, albo specjaliści popierani przez poszeczgólnych ministrwów. Drua lista - też robiona przez m sprawiedliwości, wubierał on sobie 20 kandydatów z 60 kandydatów proponowanych przez izbę handlową, zaciągniecie opini izb handlowych, które były organami samorządu gospodarczego! (to były osoby publiczno-prawne).
Ta ustawa nie miała jakiegoś szerokiego zastosowania w wymiarze orzeczniczym, gdyż przez cały czas gdy sąd kartelowy działał to dosłownie kilkunastoma przypadkami się zajał. Nie było widać tam ducha tej ustawy.
Równocześnie krtykowano pozycję organu kartelowego. Ten rejestr to byłuy czynnosći stricte notyfikacyjne. Organ kartelowy musiał działać jak planeta - świecić światłem odbitym. Po 35 roku dokonano nowelizacji ustawy o kartelach. Wzmocniono pozycję organu - środki i sanckje mógł bezspośrednio stosować organ kartelowy. Zachowano sąd kartelowy - ale tylko w razie odwołań od decyzji organu kartelowego. Brakowało jednak typowego nadzoru, nie można było nakładać sankcji nadzorczych.
19 lipca 39 roku - sejm uchwalił nową ustawę o porozumieniach kartelowych, która miała uchylić tę starą ustawę z 33 roku. W art 23 - ustawa mniejsza wchodzi w życie w przeciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
W definicji kartelu ustawodawca zaczął z innego upnku widzenia patzeć na kartel. Co jest kartelem? Wszelkie porozumeinia dwóch lub więcej osób zawartre w dowolnej formie oprawnej mające na celu.... (kartele, syndykaty itp...). O porozueiniach kartelowych, syndykatowych itp., które mają za swoją treś to co określone w artykule 1.
Organ MOŻE ODMÓWIĆ wpisu do rejestru. Poza tym sprawuje nadzór.
W lipcu 45 PKWN ogłasza swój manifest. Manifest zakłądał, że po odzyskaniu niepodległości to przystąpimy do budowy podstaw pańśtwowych i spoełcznych dla nowej Poslki. Zkładał, że do czasu zast apienia regulacji przedwojennych nowymi ędą obowiązywały akty przedwojenne o ile mają opracie w konstytcuji marcowej. W grupie tych aktów znajdowała ustawa popracie. Tak samo jak i ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurenjic.
Po 45 obserwujemy odwrót od gospodarki rynkowej i wybranie gospodarki planowej. Zaczynamy powielać w polsce model radziecki. Pańśtwo jeest w roli organizatora wszystkich procesów gospodarczych. Właśność pańśtwowa w gospodarce była wykorzystywana w bardzo szerokim zakresie. Państwo podejmuje rózne działania zmierzjace do eliminacji albo ograniczenia sektora prywatnego. Działania najconalizacyjne albo specregulacje (tak zlikwidowano prywatne apteki). W praktyce lata 53-56 załatwiły problem sektora prywatnego. Działał, ale w niewielkim rozmiarze.
Art 1 z dekretu o przedsiębiorstwach pańśtwowych - przesiębiorstwa pańśtwowe są tworzone z potrzeby realizacji narodowego planu gospodarczego.
Pańśtwo zastrzega sobie we wszystkich dziedzinach gospodarowania monopol.
Dokonujemy komasacji w gospodarce - z małych pańśtwowych przedsiębzięć tworzymy większe. Była koncepcja wielkich organizacji gospodarczych. WOG - koncern typu socjalistycznego.
Eksperyment - został wymuszony jako efekt wymuszenia z ruchu sierpniowego. Powstała komisja partyjno rządowa która miała przygotować program reformy gospodarki. Zepołem tym kierował prof. Baka, przyjęto, kierunki reformy. 3 rodziały:
tezy i postulaty do realizacji
kto to ma zrealizować
harmonogram
Dwa kraje przodowały w bloku pańśtw wschodnich - Jugosławia (droga samorządu społecznego) i Węgry (bo odczuwali niedyst i niesmak po 56 roku). Te dwa kraje przyjeły jako pierwsze ustawy mogace odpowiadć naszej ustawie z 26 roku. My nie wiedzieliśmy jak napisać projekt takiej ustawy.
1987 - nasza ustawa, nowa o przecwidziałaniu praktykom. Weszła w życie pierwszego stycznia 88. Usatawa wprowadzałą wyjątek - z dniem ogłoszenia wchodzą w życie postanowienia zawrte w art 28.