Zakażenia bakteryjne skóry

Na skórze każdego zdrowego człowieka znajdują się liczne bakterie stanowiące tzw. stałą bądź przejściową normalną florę bakteryjną skóry. W skład flory stałej wchodzą zwykle niechorobotwórcze bakterie: gronkowiec biały, niektóre beztlenowce czy difteroidy. Okresowo znaleźć można na skórze także i bakterie patogenne - gronkowiec złocisty i paciorkowce ropne. Mogą one wywoływać ropne choroby skóry (piodermie). Wyróżniamy tu: zakażenia gronkowcowe, paciorkowcowe i mieszane.

Do rozwinięcia się tych schorzeń dochodzi dopiero wtedy, gdy zostanie zniszczona miejscowa obrona skóry. Najczęściej przyczyną zachorowania jest przerwanie ciągłości skóry: skaleczenia, zadrapania, otarcia naskórka. Infekcjom skóry sprzyja także nadmierna jej wilgotność (wywołana nasilonym poceniem), łojotok i nieprawidłowe rogowacenie naskórka a także schorzenia ogólne np. cukrzyca, spadki odporności, czy wyniszczenie.

WYRÓŻNIAMY:

1.Zakażenia o etiologii gronkowcowej

2.Zakażenia o etiologii paciorkowcowej

3. Zakażenia mieszane paciorkowcowo-gronkowcowe

4.Inne zakażenia bakteryjne

I. ZAKAŻENIA WYWOŁYWANE PRZEZ GRONKOWCE

1.Zapalenie mieszków włosowych
Umiejscawia się na skórze twarzy, tułowiu i kończynach. Często można je zaobserwować u mężczyzn na udach. Zapaleniu sprzyjają drobne urazy i zadrapania naskórka. Zmiany mogą dotyczyć tylko powierzchownej części mieszka lub obejmować go w całości. Są to drobne, przywłośne pęcherzyki ropne i krostki, często tym włosem przebite. Czasami, przy ich bardzo masywnym wysiewie, może dojść do powiększenia okolicznych węzłów chłonnych.
Leczenie zapalenia mieszków włosowych polega na stosowaniu zewnętrznie płynów, aerozoli lub maści zawierających antybiotyki. W bardziej zaawansowanych zmianach stosuje się antybiotyki doustnie po wykonaniu posiewu i antybiogramu.

2.Figówka, czyli przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych
Jest to przewlekłe zapalenie mieszków włosowych zlokalizowane najczęściej na twarzy, nieco rzadziej na skórze owłosionej głowy. Dotyczy głównie mężczyzn, gdyż zwykle umiejscawia się w obrębie zarostu: warga górna, broda i policzki. Początkowo objawia się krostami przymieszkowymi i grudkami, które niekiedy zlewają się w miękkie guzy wypełnione treścią ropną. Wskutek stanu zapalnego obejmującego cały mieszek włosowy, włosy w obrębie tych zmian chorobowych można bez trudu wyciągnąć. Jeśli choroba jest bardzo zaawansowana, może dojść do zniszczenia brodawki włosa i powstania blizny. Zwykle jednak po wyleczeniu włosy odrastają.
Leczenie figówki jest bardzo trudne. Choroba nierzadko trwa miesiącami, a nawet latami. Stosuje się tu antybiotyki doustnie i miejscowo, zgodnie z wynikami posiewu i antybiogramu. Ponadto zaleca się szczepionki bakteryjne, preparaty witaminowe. Chory nie powinien używać do golenia maszynki elektrycznej. Musi też odkażać przyrządy do golenia.

3.Czyrak, czyraczność, czyrak gromadny
Czyraki - choroba skóry wywoływana przez gronkowce. Tak nazywamy ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego .Typowy czyrak to bardzo bolesny guzek o podstawie zapalnej, powstający wokół mieszka włosowego na twarzy, szyi, klatce piersiowej, pośladkach. Szczególnie bolesne są czyraki umiejscowione w okolicy o małej ilości tkanki podskórnej - np. na nosie czy małżowinie usznej.
Początkowo czerwony, napięty guzek przekształca się w „krostę” - na nacieczonej, czerwonej, obrzękłej podstawie wykształca się czop ropny zawierający martwiczo zmienione tkanki i ropnokrwistą wydzielinę. Wielkość zmiany może być dość znaczna - nawet do 3 cm średnicy! Często w otoczeniu zmian dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych. Czyraki powyżej wargi górnej mogą być groźne gdyż może wtórnie dojść do zapalenia opon mózgowych. Nieleczony czyrak ewakuuje się samoistnie (czyli pęka z wydzieleniem zawartości). W przypadku pojedyńczych zmian stosuje się leczenie miejscowe najczęściej okłady i kompresy z maści lub roztworu ichtiolu, a po wytworzeniu martwiczego czopa, nacięcie i drenaż ropnia. W przypadku zmian mnogich (czyrak gromadny), u pacjentów z obniżoną (np. w przypadku przyjmowania leków lub z powodu choroby) odpornością oraz wtedy, gdy czyrak umiejscowił się w obrębie nosa i środkowej części twarzy, stosuje się antybiotyki (ogólnie). Najczęściej stosowane antybiotyki należą do grupy opornych na pelicylinazy pelicylin oraz do cefalosporyn. Wskazane jest stosowanie środków ogólnie wzmacniających.
Czyraki mogą nawracać. Powtarzające się zakażenia są wskazaniem do zastosowania antybiotykoterapii, kontynuowanej nieraz nawet ponad miesiąc. Szczególnie narażeni na nawroty choroby są chorzy na cukrzycę, osoby otyłe, pracujące (lub żyjące) w złych warunkach higienicznych. Natomiast najczęściej czyraki pojawiają się młodych i zdrowych osób.

Definicja:
Czyrak - ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego.
Czyraczność - liczne czyraki w rozmaitym okresie rozwoju, których powstaniu sprzyjają choroby przemiany materii np. cukrzyca, zaburzenia immunologiczne, ogólne wyniszczenie.
Czyrak gromadny - skupienie się i zlewanie czyraków (liczne czopy martwicze w nacieczonym ognisku).

4.Ropnie mnogie pach

Początkowo pojawiają się twarde , później rozmiękające guzy i guzki zlokalizowane w tkance podskórnej. Zmianom skórnym towarzyszy stan zapalny i duża bolesność, czasem przy dotykaniu zmian wyczuwa się chełbotanie. W wyniku przebijania się wykwitów początkowych na powierzchnię skóry dochodzi do powstawania przetok. Charakterystyczne jest powstawanie blizn po przetokach. Przebieg choroby jest często kilkumiesięczny.

Zmiany lokalizują się głównie w dołach pachowych. Ponadto wykwity pojawiają się w obrębie skóry pośladków , wzgórka łonowego , dołów pachwinowych , narządów płciowych i brodawek sutkowych u kobiet .
Początkowo na budujące się zmiany stosuje się 10 % maść ichtiolową, następnie aerozole i maści antybiotykowe.
Ogólnie stosuje się antybiotyki odpowiednio do wyników posiewu i antybiogramu. Przydatne okazały się tetracyklina , erytromycyna , cefalosporyny , klindamycyna. W niektórych przypadkach stosuje się sulfony , kortykosteroidy ( 40 - 60 mg / 24 h) wstrzykiwane doogniskowo.
Leczenie chirurgiczne stosuje się w przypadkach bardzo nasilonych zmian.

II. ZAKAŻENIA WYWOŁYWANE PRZEZ PACIORKOWCE

Róża
Róża (erysipelas) jest chorobą bakteryjną skóry, powodowaną przez paciorkowce b-hemolizujące z grupy A. Zakażenie dotyczy powierzchniowych warstw skóry i tkanki podskórnej, zajęte też są naczynia limfatyczne objętego chorobą obszaru. Najczęściej zmiany występują na skórze podudzi, twarzy (często obustronnie) i ramion. Zmiany są czerwone, lśniące, dobrze odgraniczone, mają charakter obrzękowy. Są bolesne. Okoliczne węzły chłonne są powiększone. Objawom skórnym towarzyszą objawy ogólne takie jak: wysoka gorączka, dreszcze, złe (lub bardzo złe) samopoczucie, poczucie „rozbicia”.
Rozpoznanie najczęściej jest stawiane na podstawie charakterystycznego obrazu choroby. Posiewy ze zmian skórnych nie zawsze wykazują obecność paciorkowców, zaś posiewy krwi można bez problemu wykonać u pacjentów hospitalizowanych - w warunkach domowych jest to trudne.
W leczeniu wykorzystuje się antybiotyki - penicyliny, antybiotyki makrolidowe, cefalosporyny. Komfort pacjenta poprawiają leki z grupy niesterydowych przeciwzapalnych - obniżają gorączkę i działają przeciwbólowo.
Źródłem zakażenia mogą być zmiany grzybicze stóp („torujące” drogę paciorkowcom). W takich przypadkach kontynuuje się leczenie przeciwgrzybicze jednym z leków przeciwgrzybiczych.
Warto wspomnieć, że dość często róża ma charakter nawrotowy. Dolegliwości mogą się pojawiać nawet wielokrotnie, nawet po szybkim wyleczeniu pierwotnej infekcji.

III. ZAKAŻENIA WYWOŁYWANE PRZEZ FLORĘ MIESZANĄ(GRONKOWCE I PACIORKOWCE)

1. Liszajec zakaźny

Jest schorzeniem dotyczącym głównie dzieci , z występowaniem wykwitów w postaci pęcherzy oraz cechującym się dużą zakaźnością !

Początkowo na skórze pojawiają się pęcherze zawierające treść surowiczą , która następnie przekształca się w ropną.
Gdy pęcherze pękają , na zewnątrz wydostaje się ich zawartość , która następnie zasycha w strupy o brunatnym lub miodowym. Twarz , a szczególnie okolica jamy ustnej i nosa to typowa lokalizacja zmian.
Zmiany ustępują bez pozostawienia blizny.

Wyróżniamy także nietypowe postacie liszajca :
1.Zajady - to nadżerki , pęknięcia, rozpadliny zlokalizowane w obrębie kącika ust 2.Liszajec suchy - to złuszczenia skóry
Leczenie zależy od stopnia nasilenia zmian. We wczesnym okresie postępowaniem z wyboru jest stosowanie mupirocyny w maści . Ponadto należy usuwać nawartwiające się strupy - mechanicznie lub przy pomocy okładów .

Bezpośrednio na skórę można stosować aerozole i maści z antybiotykami ( neomycyna , erytromycyna) lub środkami odkażającymi. W przypadkach bardziej zaawansowanych należy oprócz leczenia miejscowego stosować ogólnie antybiotyki.

2.Niesztowica

Jest schorzeniem ropnym skóry , którego dominującym wykwitem pierwotnym jest pęcherz , z czasem przekształcający się w owrzodzenie niszczące skórę właściwą.
Czynnikami przyspieszającymi zakażenie są :
1. Zaniedbania higieniczne
2. Mikrourazy
3. Otarcia i przeczosy
4. Niedożywienie
5. Ogólne wyniszczenie
Początkowo pojawia się przymieszkowo ropny pęcherz, po kilku dniach tworzy się owrzodzenie, które na swojej powierzchni pokryte jest strupem. Owrzodzenie jest wynikiem maceracji skóry właściwej. Wokół niego widnieje zazwyczaj obwódka o charakterze zapalnym. Po ustąpieniu zmian pozostaje niewielka blizna z przebarwieniem.
Podudzia, uda i pośladki są najczęściej zajęte przez zmiany chorobowe.

Podstawą leczenia jest mechaniczne usuwanie strupów i oczyszczaniu dna owrzodzenia. Do tego celu należy używać specjalnych mydeł zawierających środki przeciwbakteryjne.
Miejscowo można stosować maści antybiotykowe np. Baneocin, Mupirox, Tribiotic, aerosole z antybiotykiem a ogólnie antybiotyki zgodnie z antybiogramem.

IV. ZAKAŻENIA BAKTERYJNE SKÓRY WYWOŁANE PRZEZ INNE BAKTERIE

1.Różyca-ma przebieg ostry , występuje rzadziej niż róża. Wywoływana jest przez pałeczkę różycy. Zmiany zlokalizowane są głównie w obrębie rąk i mają charakter rumieniowo-obrzękowy . Zakażeniu sprzyjają :
· mechaniczne otarcia naskórka
· skaleczenia skóry
Dla człowieka materiałem zakaźnym są chore zwierzęta oraz ich mięso. Zetknięcie uszkodzonych powierzchni skóry z kośćmi zakażonych zwierząt lub ośćmi ryb wystarczają by rozpoczął się proces zapalny.
Warto wspomnieć, że różyca jest chorobą zawodową - głównie weterynarzy i rzeźników ale
także dość często pojawia się u gospodyń domowych. Rozpoczyna się od uczucia swędzenia ,pieczenia i bólu w miejscu kontaktu ciała ludzkiego z zakażonym materiałem. Najczęściej są to dłonie a szczególnie ich grzbietowe powierzchnie. Pojawia się obrzęk i rumień , który poszerza się obwodowo. Zmianami objęte są w większości przypadków palce : wskazujące i środkowe. Bardzo rzadko w obrębie rumienia pojawiają się drobne pęcherzyki. Przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny i nawet w przypadkach nieleczonych wynosi kilkanaście dni.
Nie wytwarza się oporność po przebyciu choroby , więc istnieje możliwość kolejnych zachorowań ! W leczeniu podajemy antybiotyki , przede wszystkim penicyliny a miejscowo okłady z 2 % ichtiolu.

2. Łupież rumieniowy, bardzo powierzchowna bo naskórkowa infekcja skóry, wywołana przez bakterię tzw. Maczugowca. Chorują głównie mężczyźni. Objawy kliniczne: brunatnoczerwonawe, lekko łuszczące się ogniska na wewnętrznej powierzchni ud i na worku mosznowym. Zmiany są słabo zakaźne, do ich rozwoju usposabia wilgoć i drażnienie mechaniczne. Choroba może mieć wieloletni przebieg, zazwyczaj nie powodując specjalnych dolegliwości. W leczeniu stosuje się ogólnie antybiotyk Erytromycynę, zaś miejscowo Davercin w maści lub Klotrimazol. Łupież może przypominać zakażenie grzybicze i łuszczycę

---