MITOZAProfaza
a). następuje tu kondensacja chromatyny, pojawiają się w jądrze chromosomy mitotyczne, czyli długie cienkie nici. Kondensacja chromatyny przebiega przy udziale histonów H i jest wywoływana przez kinazę fazy M.
b). tworzy się także wrzeciono podziałowe - powstaje ono w wyniku reorganizacji cytoplazmy, w środku komórki powstaje, składa się z leżących równolegle mikrotubuli, wierzchołki wrzeciona stanowią centriole i centrosfery, budują je także włókna aktynowe, miozynowe, kalmodulina, dyneina, białka związane z mikrotubulami a także pęcherzyki i zbiorniki zbudowane z błony
c). zanika jąderko co dokonuje się przez fosforylację nukleoliny pod wpływem kinazy fazy M,
d). następuje także fragmentacja otoczki jądrowej
Metafaza
a). chromosomy przechodzą ku płaszczyźnie równikowej komórki - prometafaza
b). dalsza kondensacja już chromosomów - chromosomy metafazowe
c). pod koniec chromosom ulegają częściowemu podziałowi na chromatydy
d). każdy chromosom łączy się w kinetochorze z włóknami wrzeciona podziałowego
Anafaza
a). całkowite rozdzielenie chromatyd
b). chromatydy przemieszczają się ku biegunom komórki dzięki własnemu ruchowi i skracaniu się wrzeciona podziałowego
Telofaza
a). po dotarciu chromatyd do biegunów komórki zachodzi dekondensacja chromosomów
b). intensywna synteza rRNA, defosforylacja nukleoliny
c). zanika wrzeciono podziałowe
d). odtwarzanie otoczki jądrowej
MEJOZAProfaza
a) Leptoten - początek kondensacji chromatyny, powstają chromosomy, tworzy się wrzeciono podziałowe
b) Zygoten - dalsza kondensacja chromosomów, łączą się chromosomy homologiczne tworząc biwalenty
c) Pachyten - każdy chromosom dzieli się na dwie chromatydy, stadium tetrady - chromatydy połączone chiazmami, zachodzi c.o.
d) Diploten - chromosomy homologiczne rozdzielają się uwidaczniając chiazmy, zanika jąderko
e) Diakineza - chromosomy przemieszczają się ku otoczce jądrowej która zaczyna zanikać
Metafaza - biwalenty układają się w płaszczyźnie równikowej, kończy się tworzyć wrzeciono
Anafaza - rozdzielenie biwalentów na dwie pary chromatyd potomnych, pary te przemieszczają się ku biegunom komórki
Telofaza - powstanie jąder potomnych po czym następuje cytokineza po której komórki wchodzą w mejozę II - która jest przebiegiem bardzo zbliżona do zwykłej mitozy
Faza G1
**6-12 h, jest to przerwa między początkiem syntezy DNA a końcem mitozy
**następuje synteza RNA, enzymów, białek, węglowodanów, tłuszczów charakterystycznych dla danej komórki
**przewaga reakcji anabolicznych oraz ogólne pobudzenie komórki: ruchliwość, endocytoza, wrażliwość na bodźce zewnętrzne
**synteza cyklin: A, C, D, E
**w tej fazie można zatrzymać cykl komórkowy poprzez środki farmakologiczne hamujące biosyntezę endogennych zasad purynowych i pirymidynowych
Faza S
**6-8 h, to faza syntezy DNA (2n wzrasta do 4n)
**chromatyna staję się zbitą masą
**następuje tutaj synteza histonów i innych białek
Faza G2
**między zakończeniem syntezy DNA a rozpoczęciem mitozy, zazwyczaj 3-4 h
**synteza białek wrzeciona podziałowego - tubulin oraz cykliny B
**także nadprodukcja składników do odtwarzania błony komórkowej
**na jej końcu następuje kondensacja chromosomów
Faza G0
**to stan spoczynkowy komórki, komórki funkcjonują ale nie dzielą się
**komórki mogą w nią wejść z fazy G1 lub G2, po czym mogą z niej wyjść i zakończyć podział
**decyzja o wejściu w tą fazę jest zazwyczaj nieodwracalną w warunkach fizjologicznych
Faza M
**trwa około 1h, może to być mitoza bądź mejoza
**obejmuje kariokinezę i cytokinezę
Cytokineza - podział cytoplazmy zaczyna się od powstania pierścienia bruzdy podziałowej. Jest to miejsce nagromadzenia aktyny w płaszczyźnie prostopadłej do długiej osi komórki. Obkurczanie się składników pierścienia prowadzi do pogłębiania się bruzdy podziałowej, aż do całkowitego rozdzielenia dwóch potomnych komórek.
Melationeina (MT) - białko niskocząsteczkowe o dużej zawartości reszt cysteiny zlokalizowane w jądrze oraz cytoplazmie komórek, głownie nabłonkowych. Jego synteza indukowana jest głownie przez metale ciężkie oraz hormony np. adrenalina. Uczestniczy w wiązaniu i magazynowaniu metali ciężkich, niweluje skutki wywołane stresem oksydacyjnym, hamuje apoptozę, magazynuje cysteinę na potrzeby płodu oraz bierze udział w procesie nowotworzenia.
Test SCE - wykorzystuje fakt, że w procesie replikacji DNA po ukończeniu fazy S cyklu mitotycznego koło każdej chromatydy powstaje chromatyda siostrzana, a odcinki chromatyd ulegają wymianie między sobą. Wymiany są bardzo częste w przypadku działania czynników mutagennych. Stosuje się barwienie BUdR. Im częściej dochodzi do wymiany części nici chromatyd (więcej prążków o różnej barwliwości), tym silniej działa mutagen.
Test Amesa - tworzy się szczep komórek, który posiada pojedyńczą mutacje np. inhibicja syntezy histydyny - białka niezbędnego do życia bakterii. Bakterie poddaje się wpływowi czynnika i umieszcza w środowisku, w którym brak histydyny. Im bardziej mutagenny jest czynnik, tym większe prawdopodobieństwo, że zniesie działanie pierwszej mutacji i bakterie zaczną produkować histydynę. Po upływie określonego czasu sprawdza się ilość bakterii, które urosły. Im więcej ich urośnie, tym bardziej mutagenny jest czynnik.
Endomitoza - replikacja DNA, częściowa kondensacja chromosomów, a także ich podział na chromatydy siostrzane w obrębie zachowanej otoczki jądrowej. Efektem jest wzrost liczby chromosomów w jądrze, ale ilość jąder oraz komórek w tkance pozostaje niezmieniona.
1