Depresja zimowa (sezonowa)
Zwana również sezonową chorobą afektywną, po angielsku SAD - "seasonal affective disorder".
Jest to zaburzenie, które charakteryzuje się:
- sezonowością, czyli nawracaniem objawów depresji w okresie jesieni i zimy (czyli w tych porach roku, w których dni są krótkie mało słoneczne).
- spontanicznym ustępowaniem objawów depresji na wiosnę albo w lecie
Według Rosenthala, jednego z czołowych badaczy SAD i pioniera fototerapii, główne objawy depresji sezonowej to:
1. Obniżenie nastroju, smutek
2. Zmęczenie, brak energii
3. Zwiększenie ilości snu (tzw. hipersomia)
4. Wzrost apetytu szczególnie względem słodyczy, co prowadzi do -
5. Wzrostu masy ciała
6. Zaburzenia zdolności do pracy (obowiązków)
7. Spadek pożądania seksualnego
8. Zmiana -zmniejszenie intensywności kontaktów społecznych (towarzyskich)
Szczególnie charakterystyczne - i zarazem atypowe dla depresji - objawy to:
- wzrost apetytu
- ciągłe pragnienie jedzenia słodyczy
- wzrost wagi
- zwiększenie ilości snu
- a także rzadziej występujące wieczorne pogorszenie nastroju
- również czynnikiem różnicującym tę postać depresji jest jej dobra odpowiedź na fototerapię (skuteczność tej metody leczenia, aż u 70-80% chorych)
Zaburzenie to dotyka 2% ludzi, w szczególności płeć piękną w wieku 30-60 lat - na 4-5 kobiet przypada jeden chory mężczyzna.
Geneza:
Uważa się, że istotnym czynnikiem przyczynowym jest zaburzenie w metabolizmie melatoniny. Melatonina jest to hormon wydzielany przez znajdujący się w mózgu gruczoł zwany szyszynką. Mechanizm działania i biologiczne znaczenie tej substancji ciągle jest jeszcze mało poznane, jednak pewne rzeczy na jej temat już wiemy. Melatonina jest uwalniana prze szyszynkę w godzinach nocnych, tzn. wtedy kiedy jest ciemno. Uważa się, że nadmierne jej wydzielanie może prowadzić do depresji. Terapia światłem pozwala na zmianę rytmu i ilości wydzielanej melatoniny co prowadzi do wzrostu aktywności i nastroju osoby dotkniętej depresją zimową.
Na ile problemy z funkcjonowaniem i nastrojem w okresie jesienno-zimowym dotykają innych, zdrowych ludzi - patrz zimowy blues (zimowe smutki).
Leczenie:
Patrz fototerapia.
Fototerapia daje najlepsze i najszybsze efekty, obserwowane już w pierwszym tygodniu naświetlania lampą. Terapia lekami przeciwdepresyjnymi jest również skuteczna, jednak wymaga dłuższego stosowania oraz obarczona jest większą ilością działań niepożądanych.
Norman E. Rosenthal: Zimowe Smutki. Wydawnictwo W.A.B. Warszawa. 1995
Benjamin J. Sadock(Editor), Virginia A. Sadock (Editor) Kaplan & Sadock's Comprehensive Textbook of Psychiatry/VII , Lippincott Williams & Wilkins Publishers, 1999
|