Depresja - skutki, profilaktyka, leczenie
Skutki depresji:
Ból i straszna samotność.
Jest dla chorego katastrofą, a chory czuje ciągle narastający strach, paniczny strach, gdyż:
nie wie, jak może poradzić sobie w określonej sytuacji
nie wierzy w sobie i swoje siły
czuje się bezużyteczny, zbędny
Funkcjonowanie w wielu dziedzinach życia staje się bardzo trudne lub wręcz niemożliwe.
Chory cierpi na bezsenność, aż do nadmiernej senności (zmęczenie, spadek energii).
Trudności w myśleniu, koncentracji lub podejmowaniu decyzji.
W ciągu miesiąca dochodzi do utraty ok. 5% wagi.
Utrata zainteresowań i motywacji w dziedzinach wcześniej traktowanych jako ważne.
Dystansowanie się wobec przyjaciół i znajomych.
Brak potrzeb seksualnych.
Spowolnienie psychiczne i fizyczne.
Wzmożona pobudliwość (nerwowość).
Pesymistyczne spojrzenie w przyszłość.
Stany bliskie płaczu, płacz, smutny wyraz twarzy.
Powracające myśli na temat śmierci, samobójstwa.
Próby samobójcze (ok. 80%).
Skutki dla społeczeństwa (ekonomiczne):
obniża aktywność zawodową i wydajność
jest przyczyną długich urlopów zdrowotnych
często po leczeniu szpitalnym pacjenci nie wracają do pracy i są wysyłani na rentę
Wg danych, z badań przeprowadzonych w 1996r. w USA, po dodaniu wydatków na opiekę zdrowotną, strat spowodowanych absencją pracowniczą, spadkiem wydajności pracy i przedwczesnymi zejściami śmiertelnymi, koszt sięga ok. 43 mld dolarów rocznie.
II. Profilaktyka i drogi wyjścia z kryzysu:
„Zawsze pamiętaj, że to, jak czujesz się w tej chwili, ta ciemność, która cię ogarnia, nie jest stałym elementem twojego życia. Im wcześniej więc dowiesz się czegoś więcej o depresji i zwrócisz się o pomoc do specjalisty, tym szybciej rozwieje spowijający cię mrok, wyjdziesz z dołu, pozbędziesz się depresji - być może na zawsze.” (Roger Granet i Robin K. Levinson - „A jeśli to depresja...”)
Depresja jest zdradliwa i bardzo trudno dostrzec zbliżające się tego niebezpieczeństwa. Jednak należy być czujnym i zwracać uwagę na symptomy, a szczególnie na sepoły symptomów.
Co robić?
staraj się zdrowo odżywiać:
jedz dużo owoców i warzyw, kasz i innych potraw z nasionami zbóż oraz pij dużo wody
zmniejsz ilość lub całkowicie zrezygnuj z alkoholu, kofeiny i słodyczy
unikaj substancji mających wpływ na zmiany nastroju, np. narkotyki
postaraj się uprawiać jakiś sport lub ćwicz fizycznie co najmniej 3 razy w tygodniu po 30 min.
zwróć uwagę na higienę snu, tzn.:
regularne pory chodzenia spać i budzenia się
unikanie jedzenia co najmniej 2 godz. przed snem
unikanie kofeiny po południu
unikanie drzemek
używanie łóżka tylko do snu i miłości
gdy przez 30 min. nie możesz zasnąć, przejdź do innego pokoju, usiądź, weź coś do czytania lub oglądaj telewizję
unikaj energicznych ćwiczeń fizycznych wieczorem
unikaj pracy tuż przed snem
ponadto staraj się zaaranżować w sobie jakieś miłe zdarzenie co najmniej 2 razy w tygodniu, np. kino, koncert, spotkanie z przyjaciółmi itp.
nie spędzaj zbyt dużo czasu samotnie i nie wstydź zwrócić się o pomoc, gdy tylko poczujesz zbliżającą się depresję.
jeśli to możliwe unikaj sytuacji stresowych
staraj się mądrze planować zajęcia, bo przeładowanie planu przy skłonności do depresji jest jak wybieranie się na narty ze złamaną nogą
najbardziej sensownym podejściem do sprawy jest usiłowanie zachowania równowagi życiowej i zdrowego rozsądku; masz prawo wypić kieliszek wina, zjeść batonika bez poczucia winy, że od razu wchodzisz na depresyjną ścieżkę
rób to, co sprawia ci przyjemność, np. chodzenie na masaże, relaksujące kąpiele, kosmetyczka itp.; regularnie sprawiając sobie przyjemność podnosisz własną wartość w swoich oczach, a to w oczywisty sposób chroni przed depresją
Dobra opieka rodzicielska i bezwarunkowa miłość, mogą mieć uodparniające działanie przeciw depresji u dzieci. Dzieci muszą wiedzieć, że są kochane, że mogą wyrazić swoje uczucia!!!
Wyniki badań dowodzą, że im bardziej człowiek jest dojrzały, zdrowy, zrównoważony emocjonalnie, jest optymistą, tym lepszą ma naturalną ochronę przed depresją.
Medytacje, mudry, czakramy
Wg dr Carlesa Aleksandra, zajmującego się problematyką medytacji, jest ona ścieżką do „samooktualizacji, która jest odwrotną stroną depresji”. Uczucie posiadania kontroli nad swoim życiem jest przeciwieństwem poczucia bezsilności, powszechnego wśród cierpiących na depresję.
Mudra - energetyczne układy rąk. Ich pozytywny wpływ na nasze ciało polega na kierowaniu przepływem energii, likwidowaniu blokad energetycznych.
Czakramy - są to poszczególne centra energetyczne pobudzane mudrami. & czakramów wzdłuż kręgosłupa - harmonizują one pracę całego organizmu i mają bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie.
III. Leczenie depresji:
Będąc w depresji, nie szukając pomocy, narażasz na szwank swoje zdrowie, a nawet życie.
Jeśli z powodu trwającej depresji koncentracja ulega wyłączeniu i przestaje nas cokolwiek obchodzić, to prowadzenie samochodu może stać się naprawdę niebezpieczne - dla nas i dla innych. Unikając leczenia, stajemy się bardziej podatni na alkohol i narkotyki, którymi próbujemy zagłuszyć nasze emocje.
Istnieje ścisły związek między depresją i ogólnym zdrowiem człowieka. Depresja osłabia system odpornościowy, przez co ludzie cierpiący na nią są bardziej podatni na przeziębienia i inne infekcje. Wyniki badań przeprowadzonych w Finlandii na 2400 osobach sugerują, że uczucie przenikliwej beznadziejności jest czynnikiem sprzyjającym występowaniu chorób serca, raka oraz innych poważnych problemów zdrowotnych. Inne badania wykazały, że ryzyko zgonu spowodowane udarem jest o 50% wyższe u osób cierpiących na depresję.
W przypadku stwierdzenia u siebie depresji najlepiej udać się do specjalisty (psychiatry, psychologa). Jedną z metod skutecznych w leczeniu depresji (ostrej) i dystymii jest psychoterapia:
poznawczo - behawioralna - koncentruje się ona na podświadomych, zautomatyzowanych strukturach myślowych i tym, w jaki sposób wpływają one na postrzeganie samego siebie, otoczenia i przyszłości. W tej metodzie (Beck'a) pacjent prowadzi zapiski, np. „Jestem głupim idiotą, bo zgubiłem moje ulubione pióro”, które zostają przetransportowane na „Gdzieś wsadziłem moje ulubione pióro, ale przecież z czasem się znajdzie.” Okres trwania terapii zależy od potrzeb pacjenta i zajmuje od kilku miesięcy do ponad roku przy cotygodniowych sesjach.
Interpersonalna (IPT) - koncentruje się ona na konfliktach, zaburzeniach i trudnościach, jakich doświadczają ludzie w kontaktach z innymi. Celami IPT są:
redukcja objawów depresji
poprawa samooceny
poprawa funkcjonowania społecznego
W lekkich stanach depresyjnych nie ma konieczności stosowania leków antydepresyjnych. Jeśli nie jesteśmy w żelaznych kleszczach depresji wystarczy terapia. Środki antydepresyjne stworzone są w celu usunięcia symptomów depresji poprzez zmianę funkcji i struktury tkanki mózgowej. Nie są to tzw. „pigułki szczęścia”, ani nie dają „czadu”. U zdrowych ludzi nie powodują zmian nastroju. Środki antydepresyjne wpływają, choć nie bezpośrednio, na mediatory, receptory oraz procesy w neuronach kontrolujące nastrój.
Jest wiele głosów za i przeciw lekom, takim jak np. Valium, Xanax czy Prozac. Są one bezpieczne dla serca, w porównaniu z innymi lekami antydepresyjnymi, lecz mogą powodować bóle głowy, drgawki, pobudzenie, nerwowość oraz bezsenność. Mogą wywoływać dysfunkcjonalność seksualną ( u kobiet i mężczyzn). Jednak przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza nie wyzwalają napadów paniki, nie modyfikują osobowości. Modyfikują natomiast leżące u podłoża, podlegające diagnozie zaburzenia psychiczne, ale nie nadają nowego kształtu duszy.
Antydepresanty bardzo skutecznie usuwają symptomy depresji, jednak z całą pewnością nie rozwiązują problemu. Pomogą stanąć na nogi, abyśmy sami mogli je rozwiązać.
Gdy dotychczasowe próby leczenia nie przyniosły rezultatu, konieczne staje się leczenie szpitalne, w który pacjent poddawany zostaje leczeniu farmakologicznemu lub psychoanalitycznemu.
Ostatnią deską ratunku w leczeniu depresji jest leczenie elektrowstrząsami. Jednak ze względu na społeczne napiętnowanie tego zabiegu i jego skutki uboczne, stosowany jest w ostateczności. Jednak jego skuteczność sięga 80-90%, podczas gdy leczenie farmakologiczne sięga 65-85%. Głównym skutkiem ubocznym są ubytki w pamięci i dezorientacja (do ok. 30 min po zabiegu). Pacjent nie pamięta adresów, dat, nazwisk itp. Trudne do przywołania stają się zdarzenia sprzed, np. tygodnia. Taki stan może trwać od kilku dni do kilku lat (rzadko).
Podobny, ale mniej drastyczny w skutkach jest rTMS (powtarzalne przenikające czaszkę magnetyczne pobudzenie), jednak jest to zabieg eksperymentalny.
Skuteczny w leczeniu łagodnej i średniej depresji (oraz na zwalczanie wirusa AIDS) jest dziurawiec, który (mimo iż jest stosowany od 2000 lat) dopiero od kilku lat zyskał zainteresowanie medyków akademickich z uniwersytetu frankfurckiego (psychofarmakolog prof. Walter Muller).
Oprócz tego stosowane są: hipnoza, fototerapia, akupunktura, ćwiczenia fizyczne, medytacje, aromaterapia, zioła (oprócz dziurawca) - miłorząb (Ginkgo biloba), waleriana, żeń - szeń, kwiat wiśni, powojnika, niecierpka, posłonka pospolitego i śniedka okółkowego (kwiaty te nazywane są „pogotowiem antydepresyjnym”, ponieważ działają błyskawicznie.
W Polsce fundacja ITAKA stworzyła witrynę internetową, adresowaną do cierpiących na depresję oraz do ich bliskich. Można dowiedzieć się tam więcej na temat choroby, zadać pytanie psychiatrze, który odpowie na emaila. Są tam wypowiedzi lekarzy, ale też piszą tu ci, którzy chcą się podzielić własnymi przeżyciami, często przerażająco szczerymi. Można też porozmawiać o swoich problemach na czacie.
4