I Prezentacja placówki
Praktykę zawodową odbyłam w miesiącach marzec - maj 2004r. w Domu Dziecka, znajdującym się w Legnicy, przy ulicy Wandy 10. Jest to niewielka placówka istniejąca od 1994r., prowadzona obecnie przez panią dyr. Ewę Watral. W trakcie odbywania przeze mnie praktyki w Domu Dziecka przebywało 25 wychowanków w przedziale wiekowym 8 - 18 lat. Do placówki tego typu kierowane są dzieci na podstawie orzeczeń sądów, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, a także z Pogotowia Opiekuńczo - Wychowawczego oraz z Policyjnej Izby Dziecka.
W czasie roku szkolnego placówka zatrudnia następujące osoby:
1. Dyrektor Domu Dziecka do którego obowiązków należą:
kierowanie działalnością opiekuńczo wychowawczą placówki oraz reprezentowanie jej na zewnątrz
sprawowanie nadzoru pedagogicznego w odniesieniu do zatrudnionych pracowników
nadzór nad efektywnością realizowanych zadań zawartych w planach opiekuńczo-wychowawczych oraz w Ustawie o Pomocy Społecznej
racjonalne i rozważne dysponowanie środkami finansowymi placówki
zapewnienie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy
prowadzenie spraw administracyjno-kadrowych związanych z pracownikami placówki
decydowanie w sprawach wychowawczych
zawieranie umów z wolontariuszami
kontrolowanie realizacji indywidualnych planów pracy z dziećmi oraz udział w ich modyfikowaniu a także kontrola nad prowadzeniem kart pobytu wychowanków
nawiązywanie współpracy z ośrodkami pomocy społecznej
przygotowanie i realizacja planu dochodzenia do standardów wychowania i opieki
2. Wychowawcy, których obowiązkiem jest:
stwarzanie dzieciom dogodnych warunków rozwoju fizycznego oraz psychicznego
organizowanie pracy z dzieckiem zarówno w grupie jak i indywidualnie
tworzenie wychowankom poczucia bezpieczeństwa poprzez poszanowanie ich godności, podmiotowości oraz praw dziecka
zapoznanie się z sytuacją rodzinną dziecka oraz śledzenie jej na bieżąco
monitorowanie sytuacji prawnej, szkolnej, stanu zdrowia dziecka, poziomu jego rozwoju umysłowego, emocjonalnego oraz społecznego
uczenie dzieci nawiązywani trwałych więzi emocjonalnych
udzielanie rad i wskazówek wychowankom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej
udział w opracowaniu diagnozy pedagogicznej
współpraca z rodzicami i rodzinami wychowanków
przygotowanie podopiecznych do podejmowania odpowiedzialności za podejmowane decyzje
kształtowanie u wychowanków postawy szacunku do pracy własnej i innych
dbanie o ład i porządek pomieszczeń Domu Dziecka
3. Psycholog, pełniący następujące zadania:
współpraca z każdym z wychowanków oraz pracownikiem socjalnym
praca nad diagnozą psychologiczną wychowanków oraz prowadzenie zajęć terapeutycznych
udzielanie porad psychologicznych rodzicom dzieci przebywających w placówce
praca nad udziałem dzieci w zajęciach kompensacyjnych, korekcyjnych, logopedycznych, resocjalizacyjnych, terapeutycznych oraz socjoterapeutycznych
4. Pracownik Socjalny, odpowiedzialny za:
współpracę z rodzicami dziecka oraz rozpoznanie sytuacji rodzinnej każdego dziecka
utrzymywanie kontaktu z placówkami i instytucjami wspierającymi dziecko
umożliwienie poprzez swoje działanie powrotu dziecka do rodziny
opracowanie wraz z psychologami i wychowawcami indywidualnych planów pracy z dzieckiem
utrzymywanie stałego kontaktu z wychowawcami szkół do których uczęszczają wychowankowie
utrzymywanie stałego kontaktu z wychowankami którzy opuścili placówkę
Dom dziecka jako placówka socjalizacyjna i koedukacyjna, zapewnia całodobową opiekę i wychowanie dzieciom, które są całkowicie bądź częściowo pozbawione opieki rodzicielskiej. Cały proces wychowania i opieki przebiega w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego i trwa do czasu powrotu dziecka do rodziny lub do jego usamodzielnienia. Ponadto w placówce tej prowadzone są socjalizujące i terapeutyczne, które w pewnym stopniu rekompensują brak wychowania w środowisku rodzinnym i przygotowują do samodzielnego życia w społeczeństwie. Do podstawowych zadań Domu Dziecka należy:
opracowywanie diagnozy pedagogicznej dziecka, w celu znalezienia metody pracy z poszczególnymi dziećmi
tworzenie warunków umożliwiających powrót dziecka do domu, poprzez częste kontakty z rodziną i bliskimi dziecka, zaangażowanie ich w życie swoich dzieci oraz diagnozowanie sytuacji rodzinnej wychowanków
specjalnie opracowany system pochwał i nagród mający mobilizować dzieci do pracy i zabawy
zapewnienie wychowankom opieki lekarskiej
przygotowanie i realizowanie procesu usamodzielniania wychowanków a także wspieranie już usamodzielnionych wychowanków
II Zadania jakie wykonywał praktykant
Jednym z głównych zadań jakie wykonuje praktykant jest pomoc w realizacji zadań i obowiązków pracowników tej placówki, które to wykonywane są według planu pracy opiekuńczo - wychowawczej. Plan ten obowiązuje we wszystkich placówkach opiekuńczo - wychowawczych, a jego priorytetowe zadania skupiają się na współpracy z rodzinami wychowanków, poprzez badania przestrzeni życiowej dziecka, analizę kryzysu w rodzinie, przeprowadzanie wywiadów środowiskowych, angażowanie rodziców do opieki nad dzieckiem, udzielanie rodzicom pomocy w rozwiązywaniu problemów, zapraszanie bliskich na imprezy okolicznościowe, omawianie z rodzicami obecnej sytuacji dziecka w placówce, ustalanie planu usamodzielnienia się wychowanka w zakresie pomocy finansowej i mieszkalnej. Podopiecznym tworzone są warunki do prawidłowego rozwoju psychicznego, realizując z nimi indywidualne plany pracy, uwzględniające przy tym jego zdania. Istotne jest nawiązanie z dziećmi więzi emocjonalnej, wzmocnienie poczucia wartości zapewnienie im poczucia bezpieczeństwa dzięki poznaniu ich potrzeb, a co najważniejsze dodawanie wsparcia i poczucia stałości, które są bardzo cenne dla dzieci przebywających w domu dziecka.
Istotne znaczenie ma także zapewnienie wychowankowi odpowiednich warunków rozwoju fizycznego poprzez wyposażenie go w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, przez zapewnienie posiłków, opieki medycznej, zajęć z zakresu profilaktyki zdrowotnej i rehabilitacji. Ostatnim kryterium planu opiekuńczo-wychowawczego jest uczenie wychowanków planowania i organizowania codziennych zajęć proporcjonalnych do wieku, uczenie organizowania wolnego czasu, w tym także uczestnictwa w zajęciach kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych. Każdy z pracowników Domu Dziecka powinien przestrzegać regulaminu i postępować według założeń planu pracy opiekuńczo-wychowawczej, a przede wszystkim przekazać dzieciom jak najwięcej pozytywnych wzorców iwartości według których mogłyby podążać w przyszłości, i uznałyby za nadrzędne.
Moja praktyka przypadła na okres roku szkolnego, a powierzone mi zadania obejmowały część planu pracy opiekuńczo - wychowawczej. Skupiały się one przede wszystkim na organizacji dnia wychowanków, określonej przez regulamin placówki oraz organizacji czasu pozalekcyjnego przebywających w placówce podopiecznych. Dzieci były niekiedy świadkami, bądź też uczestnikami wielu nieprzyjemnych sytuacji - potrzebują więc szczególnej uwagi oraz opieki wymagającej dużo cierpliwości i wyrozumiałości. Jednym z codziennych obowiązków wychowawcy jest prowadzenie „Dziennika wychowawców” w którym zapisywano wszelkie bieżące informacje dotyczące wychowanków np.: istotne incydenty zachodzące w czasie dnia, kary obowiązujące za przewinienia, godziny wyjścia i powrotu wychowanka, wizyt lekarskich z opiekunem, pobieranie lekarstw itp. W „Zeszycie oświadczeń” notowano np.: odwiedziny najbliższych, wyjścia z placówki pod opiekę rodzin na czas weekendu. W czasie wolnym organizowano różnego typu wycieczki rekreacyjne np. do parku, kina lub teatru. Istotną rolę w tego rodzaju „imprezach” odgrywali współpracujący z domem dziecka wolontariusze, uczestniczący również w innych zajęciach. Jednym z podstawowych zadań jakie zastały postawione przed praktykantem było zapoznanie się z dokumentacją domu dziecka, praca z różnego rodzaju dokumentami administracyjnymi.
Moim zadaniem było dbanie o higienę wychowanków, zarówno osobistą jak i higienę otoczenia. Mój dzień jako praktykanta rozpoczynał się jeszcze przed wyjściem dzieci do szkoły. Do moich obowiązków należało budzenie, sprawdzenie czy maluchy są dobrze spakowane, mają czyste ubranie, czasem odbiór dzieci spod szkoły, po zajęciach szkolnych pomoc w odrabianiu lekcji. Moim zadaniem było też pomaganie w przygotowaniu posiłków dla wychowanków, czasem drobne sprzątanie takie jak odkurzenie, poskładanie zabawek, książek, ułożenie naczyń, rozwieszenie ubrań. Pilnowałam także, aby dzieci wykonywały zajęcia, do których zobowiązywał je regulamin placówki. W okresie wielkanocnym pomagałam w tworzeniu ozdób świątecznych, co było zajęciem niezwykle integrującym. W maju dwóch najmłodszych wychowanków przygotowywało się do przyjęcia I Komunii Świętej - miałam w tym też swój udział: prowadziłam Jacka i Stasia do kościoła, pomagałam w nauce podstawowych modlitw, a w tym uroczystym dniu przeżyliśmy wspólnie mszę świętą. W czasie wolnym, w soboty i niedziele chodziłam z dziećmi na spacery lub jeździliśmy rowerami na krótkie wycieczki, oglądaliśmy filmy, wspólnie się bawiliśmy, a w niedziele chodziliśmy do pobliskiego kościoła na mszę świętą.
Podczas odbywania mojej praktyki, w pełnieniu obowiązków pomagała mi wolontariuszka Magda, która odwiedzała dzieci zazwyczaj w niedziele. Naszą pracę nadzorowali wychowawcy, którzy sprawują opiekę całodobową w placówce.
III Efekty odbytej praktyki i uwagi jej dotyczące
Sama praktyka nauczyła mnie bardzo wiele. Było to przede wszystkim moje pierwsze spotkanie z placówką opiekuńczo - wychowawczą od strony pracownika. Tym razem to ja musiałam pomagać, udzielać rad, wyjaśniać czy też uspokajać co od strony człowieka z zewnątrz wydaje się proste, a wcale takie nie jest. Dzięki pobytowi w domu dziecka poznałam zasady i mechanizmy jego funkcjonowania. Obecność ta pokazała mi jak zorganizowane jest życie wychowanków przebywających pod opieką placówki, jakie tworzą relacje, jak wygląda praca wychowawców, jak podzielone są obowiązki. Dzięki tej praktycznej nauce zdobyłam niezbędne w przyszłości doświadczenie. W pracy tej czułam się potrzebna i bardzo lubiłam przebywać z tymi dziećmi, szczególnie z najmłodszymi. Dała mi ogromną satysfakcję wynikającą z pomocy dzieciom w usamodzielnianiu się, borykania się z ich codziennymi problemami i tymi związanymi z przyszłością. Zdobyłam także lepszą orientację w przepisach prawnych dotyczących placówki, jak i ich wychowanków, poznałam elementy pracy wychowawczej, których muszę się uczyć. Wiedza i umiejętności, które nabyłam w trakcie odbywania praktyki zawodowej dały mi swego rodzaju podstawę, na której będę mogła w przyszłości budować swoje doświadczenie i postawę niezbędną do pracy o charakterze socjalnym.