ZĘBY drapieżnych -SEKODONTYCZNE(wąska korona o ostrych krawędziach,na niej dużo guzków zębowych w1szeregu.Łamacze są el.tego uzębienia-łamią kości,tną mięso)
zęby roślinożerców-LOFODONTYZM-(gło.koniowate.guzki jak listewki szkoliwa,oddzielone od siebie cementem) -SELENODONTYZM(przeżuwacze.guzki korony pokryte półksiężycowatymi wypukleniami szkliwa-miażdżenie i rozcieranie pokarmu) **INNE TYPY UZĘBIENIA: *BUNODONTYZM-(świniowate,wszystkożerne;korona me tępe i szerokie guzki do miażdżenia pokarmu).**PLICIDENTYCZNE-(Myszowate,gryzonie; pętle szkliwa skomplikowane)
WŁOSY-zbud.z kreatyny,kolor nadaje melanina,korzeń włosa(radix pili)uł.pod kątem w skórze,łodyga włosa(scapus pili),cebulka włosa jest rozszerzona na końcu i obejmuje brodawkę(el.skóry właść.).rdzeń włosa(medulla pili)nadaje sztywność(kolec jeżowierzy zbud.tlyko z niego).kora włosa(cortex pili)dookoła rdzenia,nadaje elastyczność. TYPY WŁOSÓW: *przewodnie(długie,ostro zakończone.-wibrysy-wł.dotykowe,są w kłębku nerwowym.np.wąsy kotów).*ościste-średnie,rozszerzone. *wełniste(miękkie,krótkie,izolacja termiczna np.królik).
PIÓRA-w kom.pióra wyst.barwnik-melanina,to twór homologiczny do łusek rogowych gadów,tworzy uwypuklenia w skórze właściwej,TYPY-1)konturowe-pokrywają całe ciało np.lotki,sterówkiw skórze dutka,ponad skórą STOSINA-Część osi pióra,pusta w środku, jest przedłużeniem dutki w piórach konturowych,od stosiny odchodzą w obie strony promienie tworzące 2chorągiewki(zewn. i wewn.);pióra puchowe nie mają stosiny (ich promienie wyrastają wprost z dudki).2)puchowe-maja kreatynę,nie mają stosiny.3)nitkowe-szczeciniaste-u nasady dzioba i koło oczu,narząd czucia,monitoruje ster lotek i sterówek.
SKÓRA WŁAŚCIWA-warstwa środkowa, zawiera receptory,naczynia krwionośne, nerwy oraz gruczoły, np. potowe, a także korzenie włosów, jest warstwą odżywczą.
Wytwory- *ŁUSKI* 1)plakoidalne-pierwotne, składające się z ukrytej głęboko w skórze płytki kostnej i osadzonego na niej ząbka zbudowanego z dentyny i pokrytego szkliwem,nazywane są zębem skórnym.2)ganoidalne-w kształcie rombu, powleczone ganoiną (jesiuotrokształtne).*kosmoidalne - zbudowane z kosminy.3)elastyczne-tkwią głęboko w kieszonkach skórnych, a tylnym końcem nakrywają dachówkowato łuski następne,zbud.z izopedyny,od zewnątrz ma hialodentynę. -rodzaje:*cykloidalne-koliste,gładkie brzegi.(płoć), *ktenoidalne-zgrzebłowate uzbrojone w guzkowate ząbki na jednym brzegu (okoń). SKLERYTY-pierścienie przyrostu półrocznego(w zimie mniejsze bo mało pokarmu).
*POROŻE*(ale rogi to wytwór naskórka)u jeleniowatych,są rozgałęzione, raz w roku zrzucane(przez testosteron),tylko samce mają. SCYPUŁ-skóra unerwiona i unaczyniona obrastająca poroże,na koniec wzrostu wysycha i jest ścierana.
*LINIE PAPILARNE*(listewki skórne)charakterystyczny układ bruzd na skórze ssaków naczelnych, w szczególności na opuszkach palców rąk
*OPUSZKI KOŃCZYNOWE*uwypuklenia skórne zbudowane ze zgrubiałej skóry o zrogowaciałym naskórku, są na dłoniach i podeszwach stóp ssaków,zawierają receptory czuciowe i warstwę tk.tłuszczowej i elastyczną tk.łączną. amortyzują wstrząsy.U ludzi i małp pokryte są liniami papilarnymi. *TORBY LĘGOWE TORBACZY,*BŁONA LOTNA NIETOPERZY,*BŁ PŁAWNA U SSAKÓW ZIEMNOWODNYCH,*TORBY POLICZKOWE GRYZONI,*PŁETWY OGONOWE WALENI.
ŻOŁĄDEK PRZEŻUWACZY: 1)cz.bezgruczołowa:*ŻWACZ(rumen)-bocznie spłaszczony,bł.śluzowa ma postać brodawek żwacza(papillae rumenales),rozkład chemiczny i mechaniczny pokarmu,namaczanie,rozcieranie,wiele bakterii beztlenowych(trawią celulozę i ligninę) i wymoczków,*CZEPIEC(reticulum)najmniejszy,kulisty,bł.śluzowa ma listewki czepca(cristae reticulares) jak plaster miodu,są tu wymoczki,pokarm jest odcedzany, *KSIĘGI(omasus) kulisty,bocznie spłaszczony worek,bł.śluz.tworzy zwisające fałdy-blaszki księgowe(laminae omasi,wyciskany ejst cały płyn z pokarmu,potem do trawieńca idzie. 2)cz.gruczołowa:TRAWIENIEC(abomasus)bł.śluzowa tworzy fałdy spiralne(plicae spirales),liczne gruczoły trawienne,zachodzi tu właściwe trawienie.
DROGA POKARMU:pobiera pokarm,połyka,trafia do żwacza,potem czepca,wraca do jamy gębowej(bo spada ciśnienie w przełyku,to nie torsje!),przeżuwanie,znów mieszanie ze śliną,połyka,potem do ksiąg i ostateczne trawienie w trawieńcu.
SERCE ŚWINI:niewielkie,podobne do ludzkiego,czterojamiste,wierzchołek(apex cardis) tępy,podstawa serca(basis cardis),asymetryczna budowa i położenie. 2przedsionki(atrium:a.dextrum-prawy,a.sinistrum-lewy), 2komory(ventriculus:v.dexter-prawa,v.sinister-lewa). Cz.przedsionk.i komorowa są oddzielone poprzecznym rowkiem wieńcowym(sulcus coronalis)którym biegną naczynia wieńcowe. OBIEG:krew do pr.przeds.- k.odtlenowana-potem do pr.komory przez ujście przedsionka zaopatrzone w zastawkę trójdzielną(vulvula tricuspidalis) potem z pr.kom.tętnicą płucną do płuc. 3płatki półksiężycowate(vulvulae semilunales) są pomiędzy pr.komorą, a tętnicą płucną.
*Lewa cz.serca-krew utlenowana-do lewego przedsionka-lewa komora przez ujście przedsionkowo komorowe(zastawka dwudzielna-vivula bicuspidalis). Płątki zastawek są przymocowane do ścian komór za pomocą STRUN ŚCIĘGNISTYCH(chordae tendineae) z tk.łącznej włóknistej,żeby się nie cofała.Do wolnego brzegu płatków, a także do ich powierzchni komorowej dochodzą delikatne pasemka - struny ścięgniste, stanowiące mechanizm umocowujący i napinający płatki .są to podłużne okrągławe twory, które jednym swym końcem wachlarzowato przytwierdzają się do wolnego brzegu płatka lub do jego powierzchni komorowej, drugim zaś do mięśni brodawkowatych lub beleczek mięśniowych położonych w ścianie komory.
Gł składnik serca ssaków to myocardium(mięsień serca),od środka wyścielony wsierdziem(endocardium), a z zewnątrz osierdziem(pericardium)składającego się z blaszki trzewnej i ściennej,a pomiędzy nimi jest-jama osierdzia wypełniona płynem żeby zmniejszyć tarcie. to podwójna błona surowicza workowatego kształtu, obejmująca w postaci dwuściennego worka serce kręgowców. U ssaków zewnętrzna ściana osierdzia, czyli blaszka ścienna osierdzia, jest wzmocniona od zewnątrz warstwą włóknistą.
*SECE BYDŁA: duże,otoczone ciałem tłuszczowym,wierzchołek ostry,z pr.komory wych.tętnica płucna(aorta pulmonalis) rozgałęziająca się na pr.i lewą gałąź,ale wcześniej ma WIĘZADŁO BOTALLA(ligamentum botalli)-drożne tylko w życiu płodowym. *Lewe uszko serca(auricula cordis sinistra)-twór należący do lewego przeds.serca,które zwłaszcza podczas skurczu komór serca obficie wypełnia się krwią. Poł. na lewo od lewego przedsionka,poniżej pnia płucnego.Jest dłuższe, cieńsze i posiada bardziej pokarbowaną powierzchnię niż uszko prawe.*Prawe uszko serca(auricula cordis dextra)-twór należący do pr.przeds. serca,jak lewe wypełnia się krwią podczas skurczu.Poł.w cz.prawego przedsionka,na prawo od prawego stożka tętniczego, poniżej aorty.Jest krótsze, grubsze i posiada bardziej gładką powierzchnię niż lewe uszko.
Ryby zamknięto-pęcherzowe -przewód zarasta oddzielając się od przełyku.W ściance pęcherza pławnego rozwijają się gruczoły gazowe (skupiska włosowatych naczyń krwionośnych służące do uzupełniania gazów w pęcherzu, oraz tzw. OWAL-to otwór owalny,podobny do gruczołu gazowego,łaczy pęcherz z naczyniami krwionośnymi,wydala się nadmiar gazu do systemu krwionośnego (przez to krew jest dodatkowo dotleniana) a potem przez skrzela i skóre.
U ryb otwartopęcherzowych (karp,płoć) pęcherz jest połączony z przełykiem za pomocą specjalnego przewodu powietrznego(ductus pneumaticus).Ilość gazu jest regulowana przez niego.łączy się też z uchem wewnętrznym za pomocą aparatu Webera, co zwiększa ich zdolność słyszenia wysokich dźwięków.w czasie podnoszenia się ciśnienia atm. ryby otwartopęcherzowe usuwają nadmiar gazu z pęcherza poprzez jelita i otwór gębowy
*KRTAŃ- od góry łaczy się z gardłem a od dołu z tchawicą.rusztowanie tworzą 3 chrząstki
nieparzyste(tarczowata,pierścieniowata i nagłośniowa) i 3 parzyste(nalewkowate,klinowate rożkowate).Chrząstki krtani poł.są z k.gnykową(przekształcony łuk skrzelowy),tchawicą(trachea) i między sobą więzadłami.
STAWY W KRTANI:staw nalewkowo-pierścienny budowa zbliżona do stawu eliptycznego, wzmocniony przez więzadło pierścienno-nalewkowe tylne (rozwiera szparę głośni) *staw pierścienno-tarczowy-kulisty,jego torebkę wzmacniają: więzadło różkowo-pierścienne przednie, tylne i boczne oraz więzadło pierścienno-tarczowe (wydłuża więzadło głosowe, zwiększając ich napięcie - pomaga wydobywać wysokie dźwięki) *więzozrost nalewkowo-różkowy (często jest to połączenie łącznotkankowe, może jednak występować jako połączenie stawowe)
NERKI-zatoka nerki(sinus renalis)do której prowadzi wnęka nerki(hilum renalis) w zatoce jest jajowata komora-miedniczka nerkowa(pelvis renalis),tętnica wchodzi do wnęki nerki,a wychodzi żyła i moczowód.początek wnęki jest kielichowato rozdęty.nerki są otoczone torebką tłuszczową i włóknistą(capsula fibrosa). PRZEKRÓJ-*warstwa korowa(cortex renis)zewnętrzna,zbud.z el.moczotwórczych-kłebuszki, *w.rdzeniowa(medulla renis)wewnętrzna,zbud.z el.zbierających i odprowadzających ,mocz(pętle Henlego,kanaliki zbierające mocz).nefron to podst.jednostka funkcjonalna nerki.nereczka(płat nerkowy)jednostka anatomiczna budująca nerkę.brodawka nerkowa(papilla renalis)należy do piramidy w rdzeniu,każda z nich jest otoczona kielichem(calix)należącym do miedniczki nerkowej. 4 TYPY NEREK- 1)N.WIELOPŁATOWA-(niedźwiedź,waleń) w części korowej są bardzo głębokie bruzdy,każdy płąt jest samodzielny,a miedniczka rozgałęziona. 2)N.WIELOBRODAWKOWA-*n.wielobr.pobrużdżona-(przeżuwacze)płaty nerkowe są ze sobą pozrastane w cz.rdzeniowej i w gł.warstwach cz.korowej,w powierzchniowych warstwach nie,wiele piramid i brodawek-każda ma własny kielich nerkowy,łączą się w 2większe kielichy przechopdzące w moczowód.brak miedniczki nerkowej! *n.wielobr.gładka-(człowiek,świnia)-płaty nerkowe są w każdej części powierzchni korowej pozrastane,nie da się wyróżnić gdzie kiedyś były zrośnięte,wiele brodawek,każda ma swój kielich i przechodzą do miedniczki nerkowej. 3)N.JEDNOBRODAWKOWE GŁADKIE-(kot,pies,koń)-prawie kolista,pow.zewnętrzna gładka,cz.korowa i rdzeniowa pozlewane,piramidki są zrośnięte 1 jedną piramidę, jest 1 brodawka, oddzielona silnie w.korowa i rdzeniowa.
TYPY MACIC SSAKÓW-*macica podwójna-(uterus duplex)-(słonie,gryzonie),macica prawa i lewa mają niezależne ujścia do pojedynczej pochwy. *m.pojedyncza(uterus simplex)-(naczelne),do pojedynczej pochwy idzie jedna macica. *m.dwudzielna(uterus dipartitus)-jest prawa i lewa macica,ale tuż przed pochwą zrastają się w 1 ujście. *m.dwurożna(uterus bicornis)-na dłuższym odcinku jest pojedyncza,ale tam gdzie jest ujście jajowodów jest podwójna.
ZĘBY drapieżnych -SEKODONTYCZNE(wąska korona o ostrych krawędziach,na niej dużo guzków zębowych w1szeregu. Łamacze są el.tego uzębienia-łamią kości,tną mięso)
zęby roślinożerców-
-LOFODONTYZM-(gł.koniowate. guzki jak listewki szkliwa,oddzielone od siebie cementem)
-SELENODONTYZM(przeżuwacze. guzki korony pokryte półksiężycowatymi wypukleniami szkliwa-miażdżenie i rozcieranie pokarmu)
**INNE TYPY UZĘBIENIA:
*BUNODONTYZM-(człowiek,świniowate,wszystkożerne; korona me tępe i szerokie guzki do miażdżenia pokarmu).
**PLICIDENTYCZNE-(Myszowate,gryzonie; pętle szkliwa skomplikowane)
WŁOSY-zbud.z kreatyny,kolor nadaje melanina,
korzeń włosa(radix pili)uł.pod kątem w skórze,
łodyga włosa(scapus pili),
cebulka włosa jest rozszerzona na końcu i obejmuje brodawkę(el.skóry właśćiwej).
rdzeń włosa(medulla pili)nadaje sztywność(kolec jeżowierzy zbud.tlyko z niego).
kora włosa(cortex pili)dookoła rdzenia,nadaje elastyczność.
TYPY WŁOSÓW:
*przewodnie (długie,ostro zakończone.-wibrysy-wł.dotykowe,są w kłębku nerwowym.np.wąsy kotów)
*ościste- średnie,rozszerzone.
*wełniste(miękkie,krótkie,izolacja termiczna np.królik).
PIÓRA-w kom.pióra wyst.barwnik-melanina,to twór homologiczny do łusek rogowych gadów,tworzy uwypuklenia w skórze właściwej,
TYPY:
1)konturowe-pokrywają całe ciało np.lotki,sterówki, w skórze dutka,ponad skórą STOSINA-Część osi pióra,pusta w środku, jest przedłużeniem dutki w piórach konturowych,od stosiny odchodzą w obie strony promienie tworzące 2chorągiewki(zewn. i wewn.);pióra puchowe nie mają stosiny (ich promienie wyrastają wprost z dudki)
2)puchowe-maja kreatynę,nie mają stosiny
3)nitkowe-szczeciniaste-u nasady dzioba i koło oczu,narząd czucia,monitoruje ster lotek i sterówek.
SKÓRA WŁAŚCIWA-warstwa środkowa, zawiera receptory,naczynia krwionośne, nerwy oraz gruczoły, np. potowe, a także korzenie włosów, jest warstwą odżywczą.
Wytwory-
*ŁUSKI*
1)plakoidalne-pierwotne, składające się z ukrytej głęboko w skórze płytki kostnej i osadzonego na niej ząbka zbudowanego z dentyny i pokrytego szkliwem,nazywane są zębem skórnym.
2)ganoidalne-w kształcie rombu, powleczone ganoiną (jesiuotrokształtne).
*kosmoidalne - zbudowane z kosminy.
3)elastyczne-tkwią głęboko w kieszonkach skórnych, a tylnym końcem nakrywają dachówkowato łuski następne,zbud.z izopedyny,od zewnątrz ma hialodentynę.
-rodzaje:
*cykloidalne-koliste,gładkie brzegi.(płoć),
*ktenoidalne-zgrzebłowate uzbrojone w guzkowate ząbki na jednym brzegu (okoń).
SKLERYTY-pierścienie przyrostu półrocznego(w zimie mniejsze bo mało pokarmu).
*POROŻE*(ale rogi to wytwór naskórka)u jeleniowatych,są rozgałęzione, raz w roku zrzucane(przez testosteron),tylko samce mają. SCYPUŁ-skóra unerwiona i unaczyniona obrastająca poroże,na koniec wzrostu wysycha i jest ścierana.
*LINIE PAPILARNE*(listewki skórne)charakterystyczny układ bruzd na skórze ssaków naczelnych, w szczególności na opuszkach palców rąk
*OPUSZKI KOŃCZYNOWE*uwypuklenia skórne zbudowane ze zgrubiałej skóry o zrogowaciałym naskórku, są na dłoniach i podeszwach stóp ssaków,zawierają receptory czuciowe i warstwę tk.tłuszczowej i elastyczną tk.łączną. amortyzują wstrząsy.U ludzi i małp pokryte są liniami papilarnymi.
*TORBY LĘGOWE TORBACZY,
*BŁONA LOTNA NIETOPERZY,
*BŁONA PŁAWNA U SSAKÓW ZIEMNOWODNYCH,
*TORBY POLICZKOWE GRYZONI,
*PŁETWY OGONOWE WALENI.
ŻOŁĄDEK PRZEŻUWACZY:
1)cz.bezgruczołowa:
*ŻWACZ(rumen)-bocznie spłaszczony,bł.śluzowa ma postać brodawek żwacza(papillae rumenales),rozkład chemiczny i mechaniczny pokarmu,namaczanie,rozcieranie,wiele bakterii beztlenowych(trawią celulozę i ligninę) i wymoczków,
*CZEPIEC(reticulum)najmniejszy,kulisty,bł.śluzowa ma listewki czepca(cristae reticulares) jak plaster miodu,są tu wymoczki,pokarm jest odcedzany,
*KSIĘGI(omasus) kulisty,bocznie spłaszczony worek,bł.śluz.tworzy zwisające fałdy -blaszki księgowe (laminae omasi),wyciskany ejst cały płyn z pokarmu,potem do trawieńca idzie.
2)cz.gruczołowa:
*TRAWIENIEC(abomasus)bł.śluzowa tworzy fałdy spiralne(plicae spirales),liczne gruczoły trawienne,zachodzi tu właściwe trawienie.
DROGA POKARMU:pobiera pokarm,połyka,trafia do żwacza,potem czepca,wraca do jamy gębowej(bo spada ciśnienie w przełyku,to nie torsje!),przeżuwanie,znów mieszanie ze śliną,połyka,potem do ksiąg i ostateczne trawienie w trawieńcu.
SERCE ŚWINI:
niewielkie,podobne do ludzkiego,czterojamiste,
wierzchołek(apex cardis) tępy,
podstawa serca(basis cardis),
asymetryczna budowa i położenie.
2przedsionki(atrium:a.dextrum-prawy,a.sinistrum-lewy),
2komory(ventriculus:v.dexter-prawa,v.sinister-lewa)
Cz.przedsionkowa i komorowa są oddzielone poprzecznym rowkiem wieńcowym(sulcus coronalis) którym biegną naczynia wieńcowe.
OBIEG:krew do pr.przedsionek.- k.odtlenowana-
potem do pr.komory przez ujście przedsionka zaopatrzone w zastawkę trójdzielną(vulvula tricuspidalis)
potem z pr.komory tętnicą płucną do płuc. 3płatki półksiężycowate(vulvulae semilunales) są pomiędzy pr.komorą, a tętnicą płucną.
*Lewa cz.serca-krew utlenowana-
do lewego przedsionka-
lewa komora przez ujście przedsionkowo komorowe (zastawka dwudzielna-vivula bicuspidalis).
Płątki zastawek są przymocowane do ścian komór za pomocą STRUN ŚCIĘGNISTYCH (chordae tendineae) z tk.łącznej włóknistej,żeby się nie cofała. są to podłużne okrągławe twory, które jednym swym końcem wachlarzowato przytwierdzają się czy do wolnego brzegu płatka, czy do jego powierzchni komorowej, drugim zaś do mięśni brodawkowatych lub beleczek mięśniowych położonych w ścianie komory.
Gł. składnik serca ssaków to myocardium (mięsień serca),od środka wyścielony wsierdziem(endocardium), a z zewnątrz osierdziem(pericardium)składającego się z blaszki trzewnej i ściennej, a pomiędzy nimi jest-jama osierdzia wypełniona płynem żeby zmniejszyć tarcie.to podwójna błona surowicza workowatego kształtu, obejmująca w postaci dwuściennego worka serce kręgowców. U ssaków zewnętrzna ściana osierdzia, czyli blaszka ścienna osierdzia, jest wzmocniona od zewnątrz warstwą włóknistą.
*SECE BYDŁA: duże,otoczone ciałem tłuszczowym,wierzchołek ostry,z pr.komory wych.tętnica płucna(aorta pulmonalis) rozgałęziająca się na prawą i lewą gałąź,ale wcześniej ma WIĘZADŁO BOTALLA(ligamentum botalli)-drożne tylko w życiu płodowym.
*Lewe uszko serca(auricula cordis sinistra)-twór należący do lewego przedsionka serca,które zwłaszcza podczas skurczu komór serca obficie wypełnia się krwią. Poł. na lewo od lewego przedsionka,poniżej pnia płucnego.Jest dłuższe, cieńsze i posiada bardziej pokarbowaną powierzchnię niż uszko prawe.
*Prawe uszko serca(auricula cordis dextra)-twór należący do prawego przedsionka serca,jak lewe wypełnia się krwią podczas skurczu.Położone w części prawego przedsionka,na prawo od prawego stożka tętniczego, poniżej aorty.Jest krótsze, grubsze i posiada bardziej gładką powierzchnię niż lewe uszko.
Ryby zamknięto-pęcherzowe -PRZEWÓD ZARASTA ODDZIELAJĄC SIĘ OD PRZEŁYKU .W ściance pęcherza pławnego rozwijają się gruczoły gazowe (skupiska włosowatych naczyń krwionośnych służące do uzupełniania gazów w pęcherzu, oraz tzw. OWAL-to otwór owalny,podobny do gruczołu gazowego,łaczy pęcherz z naczyniami krwionośnymi,wydala się nadmiar gazu do systemu krwionośnego (przez to krew jest dodatkowo dotleniana) a potem przez skrzela i skóre.
U ryb otwartopęcherzowych (karp,płoć) pęcherz jest połączony z przełykiem za pomocą specjalnego przewodu powietrznego(ductus pneumaticus).Ilość gazu jest regulowana przez NIEGO.łączy się też z uchem wewnętrznym za pomocą aparatu Webera, co zwiększa ich zdolność słyszenia wysokich dźwięków.w czasie podnoszenia się ciśnienia atm. ryby otwartopęcherzowe usuwają nadmiar gazu z pęcherza poprzez jelita i otwór gębowy
*KRTAŃ- od góry łaczy się z gardłem a od dołu z tchawicą.rusztowanie tworzą 3 chrząstki nieparzyste(tarczowata,pierścieniowata i nagłośniowa) i
3 parzyste(nalewkowate,klinowate rożkowate).Chrząstki krtani poł.są z k.gnykową(przekształcony łuk skrzelowy),tchawicą(trachea) i między sobą więzadłami.
STAWY W KRTANI:staw nalewkowo-pierścienny budowa zbliżona do stawu eliptycznego, wzmocniony przez więzadło pierścienno-nalewkowe tylne (rozwiera szparę głośni)
*staw pierścienno-tarczowy-kulisty,jego torebkę wzmacniają: więzadło różkowo-pierścienne przednie, tylne i boczne oraz więzadło pierścienno-tarczowe (wydłuża więzadło głosowe, zwiększając ich napięcie - pomaga wydobywać wysokie dźwięki)
*więzozrost nalewkowo-różkowy (często jest to połączenie łącznotkankowe, może jednak występować jako połączenie stawowe)
NERKI- zatoka nerki(sinus renalis) do której prowadzi wnęka nerki(hilum renalis) w zatoce jest jajowata komora-miedniczka nerkowa(pelvis renalis),tętnica wchodzi do wnęki nerki,a wychodzi żyła i moczowód.początek wnęki jest kielichowato rozdęty.nerki są otoczone torebką tłuszczową i włóknistą(capsula fibrosa). PRZEKRÓJ-
*warstwa korowa (cortex renis) zewnętrzna,zbud.z el.moczotwórczych-kłębuszki, *w.rdzeniowa (medulla renis) wewnętrzna,zbud.z el.zbierających i odprowadzających ,mocz(pętle Henlego,kanaliki zbierające mocz).nefron to podst.jednostka funkcjonalna nerki.nereczka(płat nerkowy)jednostka anatomiczna budująca nerkę.brodawka nerkowa (papilla renalis) należy do piramidy w rdzeniu,każda z nich jest otoczona kielichem(calix)należącym do miedniczki nerkowej.
4 TYPY NEREK-
1)N.WIELOPŁATOWA-(niedźwiedź,waleń) w części korowej są bardzo głębokie bruzdy,każdy płąt jest samodzielny,a miedniczka rozgałęziona.
2)N.WIELOBRODAWKOWA-*n.wielobr.pobrużdżona-(przeżuwacze)płaty nerkowe są ze sobą pozrastane w cz.rdzeniowej i w gł.warstwach cz.korowej,w powierzchniowych warstwach nie,wiele piramid i brodawek-każda ma własny kielich nerkowy,łączą się w 2większe kielichy przechopdzące w moczowód.brak miedniczki nerkowej! *n.wielobr.gładka-(człowiek,świnia)-płaty nerkowe są w każdej części powierzchni korowej pozrastane,nie da się wyróżnić gdzie kiedyś były zrośnięte,wiele brodawek,każda ma swój kielich i przechodzą do miedniczki nerkowej.
3)N.JEDNOBRODAWKOWE GŁADKIE-(kot,pies,koń)-prawie kolista,pow.zewnętrzna gładka,cz.korowa i rdzeniowa pozlewane,piramidki są zrośnięte 1 jedną piramidę, jest 1 brodawka, oddzielona silnie w.korowa i rdzeniowa.
TYPY MACIC SSAKÓW-
*macica podwójna-(uterus duplex)-(słonie,gryzonie),macica prawa i lewa mają niezależne ujścia do pojedynczej pochwy.
*m.pojedyncza(uterus simplex)-(naczelne),do pojedynczej pochwy idzie jedna macica. *m.dwudzielna(uterus dipartitus)-jest prawa i lewa macica,ale tuż przed pochwą zrastają się w 1 ujście. *m.dwurożna(uterus bicornis)-na dłuższym odcinku jest pojedyncza,ale tam gdzie jest ujście jajowodów jest podwójna.
Nerka brodawkowata-
wypisać i opisac zastawki
4. pojęcia: owal,stosina, sonchus pili, uszko serca, rumen(żwacz), uzębienie brachiodontyczne,lofodontyczne, macica dwudrożna, osierdzie, łuska cykloidalna,kosmoidalna,łuski gonoidalne, , łuski plakoidalne, medulla pili(rdzeń włosa), nerka jednobrodawkowa, struny ścięgniste
5. Slepe rys. serca i krtani6. budowa krtani9.budowa wewnętrzna nerki opisa rysunek i poda co to za nerka10. uzębienie świni11. opisać drogę pokarmu u przeżuwaczy12. wymiana gazowa w pęcherzu pławnym zamkniętym/otwartym13. opisać wytwory skóry właściwej14. budowa osierdzia
15. dlaczego żwacz nazywamy ,,kaźnią fermentacyjną''16. porównianie łusek cykloidalnej i ktenoidalnej17. charakterystykacja włosów węłnistych18.błona śluzowa w komorach żołądkowych przeżuwaczy19. typy macic
omów osierdzie serca
- jak ryby regulują objętość gazów w pęcherzu zamkniętym
- pojęcia: uzbębienie sekodontyczne, selenodontyczne, pęcherz pławny, zastawki półksiężycowate...podstawa serca, struny ścięgniste