KŁĘBUSZKOWE ZAPALENIE NEREK ( glomerulonephritis ) .
Zapalenie kłębuszków nerkowych jest chorobą wywołaną przez działanie immunokompleksów powstających we krwi i powodujących uszkodzenie śródbłonka naczyń narządów miąższowych , w tym głównie nerek .
Kłębuszkowe zapalenie nerek cechuje się różnymi zmianami w strukturze kłębków na skutek reakcji na działanie bodźca chorobotwórczego w postaci proliferacji kom. mezangium , kom. endotelium i kom. nabłonka listka ściennego torebki kłębka . Przejawem uszkodzeń kłębków jest pojawienie się tam leukocytów , rzadko monocytów i limfocytów co manifestuje się w obrazie mikroskopowym zwiększeniem ilości kom. w kłębku . Druga cecha mikroskopowa będąca wyrazem glomeluropatii są zgrubienia błon podstawnych ( pętli naczyniowej oraz torebki ) co w mikroskopie widać najlepiej po barwieniu metodą PAS , a w mikroskopie elektronowym można zaobserwować dokładne rozmieszczenie złogów dających obraz zgrubienia . Najczęściej obserwuje się odkładanie struktur białkowych pod nabłonkiem co jest cechą charakterystyczną błoniastego zapalenia kłębków nerkowych .
W określaniu patologii kłębków pomocna jest immunofluorescencja , która pozwala określić skład złogów w obrębie błon podstawnych , którymi są najczęściej złogi kompleksów immunologicznych oraz włóknik i dopełniacz .
Zapalenie ostre i podostre kłębków przechodzi w szkliwienie , które widać w mikroskopie w postaci obliteracji kłębków przez odkładanie się dużej ilości bezpostaciowej eozynochłonnej substancji lub włókien kolagenowych w dużej ilości .
Głównymi przyczynami glomeluropatii kłębkowych są patologiczne procesy immunologiczne , a zasadniczo jest to reakcja Ag z Ab , przy czym może to być :
Ab skierowane in situ przeciw Ag kłębków . Są dwa typy schorzeń związanych z powstawaniem kompleksów Ag-Ab in situ :
Ab skierowane przeciwko białkom błony podstawnej kłębków co daje w fluorescencji linearne świecenie błon podstawnych
Ab są skierowane przeciwko rąbkowi szczoteczkowemu cewek proksymalnych ( złogi mają strukturę ziarnistą ) .
Te oba typy schorzeń wynikają z autoagresji mającej duże znaczenie w patologii człowieka oraz zwierząt ( u koni są znane Ab przeciwko błonom podstawnym , u psów przeciwko mukopolisacharydom w kłębkach , które są bardzo podobne paciorkowcowych ) . Kompleksy Ag-Ab gromadzą się tam i powodują aktywację dopełniacza .
Ab mogą być skierowane przeciwko Ag , które osiedliły się w kłębkach .
Uszkodzenia spowodowane przez odkładające się w kłębkach kompleksy Ag-Ab pochodzące z krążenia obwodowego .
Ten typ zapaleń najczęściej występuje u zwierząt , jest to zależne od typu kompleksów Ag-Ab . Odkładanie tych kompleksów powoduje uszkodzenie kłębków przez aktywację dopełniacza co jest bodźcem do wyzwolenia reakcji zapalnej z naciekiem i proliferacją kom. mezangium i nabłonków .
powstawanie Ab cytotoksycznych przeciwko Ag strukturalnym kłębków .
Czynniki działające w przebiegu glomerulopatii są czasem bardzo silnie i powodują wyzwolenie kaskady reakcji . Powodują one wytworzenie mediatorów zapalenia , aktywuje się dopełniacz , są produkowane czynniki wzrostu fibroblastów i indukowany jest proces gojenia . Kom. mezangium też wytwarzają mediatory zapalenia ( cytokiny , czynniki wzrostu ) . I to wszystko powoduje obrzęk , uszkodzenia i zmiany w kłębuszku nerkowym .
U zwierząt brak jest określonych objawów klinicznych charakterystycznych dla tego typu zapalenia . Wyjątek stanowi błoniaste zapalenie kłębków wiążące się z wystąpieniem syndromu naczyniowego , czyli chronicznej niewydolności nerek . Kompleksy Ag-Ab są obecne w małych naczyniach krwionośnych kłębuszków nerkowych . Uszkodzenie tych naczyń powoduje utratę białka wraz z moczem . Objawy kliniczne są częściej wynikiem obniżenia poziomu albumin niż mocznicy .
Objawy kliniczne :
obniżenie masy ciała
wodobrzusze
obrzęki
czasami duszność .
Proteinuria będąca następstwem kłębuszkowego zapalenia nerek prowadzi do hypoproteinemii co zaburza przechodzenie płynów między naczyniami a przestrzenią pozanaczyniową → prowadzi to do obrzęków i wodobrzusza .
Wyniki badań laboratoryjnych wskazują na obniżenie wartości takich parametrów biochemicznych jak :
albuminy
białka
sód .
Oraz wzrost wartości :
cholesterolu
mocznika
kreatyniny
fosforu .
Obniżenie poziomu albumin spowodowane jest intensywnym białkomoczem.
Wzrost stężenia mocznika i kreatyniny oraz fosforu w surowicy związany jest z uszkodzeniem nerek .
Pogorszenie stanu i rozwojowi obrzęków towarzyszy wzrost stężenia cholesterolu i nadciśnienia .
Badanie wskaźników hematologicznych wskazuje na obniżenie wartości erytrocytów , hematokrytu i hemoglobiny → świadczy to o uszkodzeniu nerek , które wywołuje niedokrwistość .
Analiza moczu wykazuje :
wzrost lub spadek ciężaru właściwego
wzrost stężenia białka .
Uszkodzenie kłębuszków zwykle wywołuje bardzo duży białkomocz bez obecności krwi i śluzu .
Rozpoznanie różnicowe :
amyloidoza : biopsja nerek , obecność amyloidu
zakażenie dróg moczowych : krwinki białe i bakterie w osadzie moczu
niewydolność wątroby : obniżenie poziomu białka , mocznika , wzrost stężenia kw. żółciowych oraz amoniak we krwi
choroby z pozanerkową utratą białka : brak białka w moczu i niski poziom globulin w surowicy
częste krwotoki : niedokrwistość , niski poziom globulin w surowicy oraz białkomocz wynikający z krwiomoczu .
Badanie dodatkowe :
stosunek białka ( mg / dl ) do kreatyniny ( mg / dl ) w moczu >1
badanie mikrobiologiczne moczu
biopsja nerek → zmiany w kłębuszkach nerkowych , zgrubienie błony podstawnej .
Przyczyny :
Kłębuszkowe zapalenie nerek wywołane kompleksami immunologicznymi towarzyszy wszystkim przewlekłym infekcjom , w sytuacji gdy odpowiedź immunologiczna nie jest w stanie zlikwidować tej infekcji .
U zwierząt zapalenie kłębkowe nerek błoniaste jest powodowane przez powstające kompleksy Ab-Ag powstające przy schorzeniach wirusowych :
wirusowe zapalenie wątroby
białaczka kotów
zapalenie otrzewnej kotów zapalenie stawów
niedokrwistość zakaźna koni
pomór świń
wirusowa biegunka bydła
choroba Aleucka .
Stosowanie wirusów niezabitych lub zmodyfikowanych w szczepionkach może być przyczyną przewlekłej wiremii i staje się to czynnikiem stymulującym powstawanie Ab i kompleksów Ag-Ab .
Ponad to przyczyną powstawania kompleksów Ag-Ab mogą być zakażenia bakteryjne:
borelia
Campylobacter
zapalenie wsierdzia .
Także przy pasożytach wew. powstają kompleksy immunologiczne :
pierwotniaki
kokcydioza
przewlekłe robaczyce jelitowe .
Oraz :
choroby nowotworowe
ropomacicze u suk → w świetle macicy czynnik zakaźny wywołuje odpowiedź immunologiczną , ale nie jest ona w stanie wyeliminować tego czynnika . Utrzymuje się stała antygenemia . AB przeciwko temu czynnikowi infekcyjnemu tworzą kompleksy z Ag , są one wychwytywane w nerkach
choroby przyzębia psów
przewlekłe zapalenia migdałków
schorzenia autoagresyjne związane z nerkami lub nie .
Zapalenia kłębkowe ostre u zwierząt są bardzo rzadkie i przebiegają z reguły niezdiagnozowane . Glomerulonephritis zdarza się najczęściej u psów i jest główną przyczyną zejść ( około 79% ) . U psów zdarza się zapalenie błoniasto wytwórcze kłębków ( glomerulonephritis membrano proliferativa ) z powstawaniem złogów oraz proliferacją w kłębkach . U kotów też najczęściej pojawia się zapalenie błoniaste kłębków z przewagą złogów nad proliferacją . U koni glomerulonephritis powszechnie , ale rzadko prowadzi do niewydolności nerek .
Główną przyczyną są :
Streptococcus equi
Herpes virus .
Sporadycznie zdarza się u świń , przeżuwaczy . Zmiany mają charakter błoniasto wytwórczy , ale bez objawów klinicznych uszkodzenia nerek . U owiec rasy fińskiej jest to dość częste bo wiążę się z defektem składowej C3 dopełniacza , co zdarza się jeszcze przed narodzeniem i prowadzi do zejść w 3 miesiącu życia .
Aby zapobiegać odkładaniu kompleksów niegdyś stosowano leki immunosupresyjne , aby zmniejszyć powstawanie Ab . U psów z proteinurią i mocznicą sposobem na przedłużenie życia jest stosowanie odpowiedniej diety .
Zmiany anatomopatologiczne :
Zapalenie kłębkowe ostre poza elementami obrzęku i drobnych wybroczyn nie daje charakterystycznego obrazu . Także mikroskopowo jest trudne do określenia . Obserwuje się wzrost ilości kom. nabłonka i fibroblastów w kłębku , obecność sprecypitowanego białka w przestrzeni kłębuszka , pojedyncze erytrocyty . Stwierdza się inne mało typowe zmiany . Nerki są przekrwione , obrzęk ich zrębu , zwyrodnienie nabłonka cewek, wałeczki białkowe oraz erytrocyty w cewkach . Taki typ zapalenia można spotkać u świń w posocznicy .
Zapalenie kłębkowe podostre . Makroskopowo : nerki są blade , powiększone , na przekroju wywijają się , kora jest jaśniejsza ( żółto-szara ) . Mikroskopowo : dominuje hyperplazja kom. mezangium z tworzeniem się złogów w obrębie przestrzeni kłębka ( półksiężyce ) . Nabłonek cewek ulega zmianom wstecznym . Pojawiają się wałeczki w świetle cewek . Subkliniczna postać przechodzi w postać chroniczną .
Zapalenie kłębkowe przewlekłe . Makroskopowo : nerki są obkurczone o drobnoziarnistej powierzchni , powstają zrosty pod torebka , część korowa jest zwężona , występują cysty retencyjne widoczne na przekroju nerki . Mikroskopowo : zmiany sklerotyczne w kłębkach oraz zwłóknienia zrębu . W zrębie są nacieki limfocytarne . Jeżeli dojdzie do zaburzenia ukrwienia kłębka to odbija się to na cewkach w postaci ich zaniku i dominuje fibrosis Jako mechanizm kompensacyjny pozostałe kłębki ulegają hiperplazji i hypertrofii co może prowadzić do nadciśnienia w naczyniach kłębka co z kolei może spowodować uszkodzenie endotelium i epitelium kłębków . Będzie to przyczyną powstawania zakrzepów . Kom. mezangium ulegają hyperplazji. Dochodzi do zwiększenia ilości substancji międzykomórkowej i w efekcie powoduje to stwardnienie kłębków ( glomerulosclerosis ) .
2
1