Temat: Rodzaje ćwiczeń doskonalących funkcje motoryczne.

Przykłady ćwiczeń doskonalących funkcje wzrokowe.

Układanie pociętych obrazków, pocztówek, puzzle, mozaiki. Konstrukcje z klocków. Szukanie szczegółów na obrazkach - podobieństw i różnic. Odwzorowanie figur geometrycznych. Segregowanie figur wg koloru, kształtu, wielkości. Domino obrazkowe, sylabowe, liczbowe. Wyszukiwanie identycznych liter i sylab. Wypisywanie liter oraz sylab i segregowanie ich w rubrykach. Uzupełnianie liter w wyrazie.

Zadanie 1)

• Pod każdym wyrazem napisz nowy, zmieniony przez usunięcie jednej litery:

• z początku lub końca wyrazu,

• w środku wyrazu,

• w dowolnym miejscu.

a) pora kran tlen suma osad

......... ......... ......... ......... ........

kraj brak smak mrok koral

......... ......... ......... ......... ........

prasa kawał krata marka brama

......... ......... ......... ......... ........

b) brat kłos płot skok arka

......... ......... ......... ......... ........

knot kora ster blok smok

......... ......... ......... ......... ........

klasa karta lampa matka kolej

......... ......... ......... ......... ........

c) rosa port mrok okno gwar

......... ......... ......... ......... ........

stos kloc trok plan grad

......... ......... ......... ......... ........

Zadanie 2)

• Utwórz jak najwięcej nowych wyrazów od podstawowego makulatura.

MAKULATURA

Zadanie 3)

• Poprzestawiaj litery i utwórz nowe wyrazy:

K

O

T

T

R

O

P

K

A

R

P

K

R

A

M

A

T

A

O

R

K

A

G

A

R

A

R

K

A

B

R

A

K

S

O

K

T

R

O

K

S

T

O

P

G

R

A

B

Zadanie 4)

• Alicja siedzi pod grzybkiem i rozmyśla o warzywach, których nie musi jeść w Krainie Czarów. Niestety, wszystkie litery w nazwach warzyw pomieszały się. Czy potrafisz ułożyć nazwy 15 warzyw z pomieszanych liter?

1. bucela ....................................................

2. orp ........................................................

3. falaso .....................................................

4. sgzroek ..................................................

5. kastapu ................................................. Opracowała St. Breitenbach.

Przykłady ćwiczeń usprawniających funkcje ruchowe.

ĆWICZENIA RUCHOWE

Mają one charakter relaksujący i prowadzone są w formie zabawy, nawiązującej do tematu i tekstu piosenki Dzieci wykonują ruchy całymi kończynami, dłońmi, stopami, palcami odtwarzając np. lot ptaka, otrzepywane rąk z wody, nawijanie wełny na kłębek, kopanie piłki, grę na instrumentach itp. Program ćwiczeń uwzględnia podstawową zasadę dydaktyki przechodzenia od ćwiczeń łatwych do trudniejszych. Dlatego zaczynamy od ćwiczeń obejmujących całe ciało (w obrębie tzw. motoryki wielkiej), aby następnie przejść do ćwiczeń w obrębie tzw. motoryki małej, czyli ćwiczeń obejmujących dłonie, nadgarstki i palce. Obok ćwiczeń doskonalących koordynację ruchów wprowadzamy ćwiczenia o charakterze relaksującym. Ćwiczenia ruchowe kształcą motorykę i rozwijają orientację w schemacie ciała i przestrzeni.

Piosenka:

"Głowa, ramiona, kolana, palce, kolana, palce, kolana, palce
Głowa, ramiona, kolana, palce, oczy, uszy, usta, nos”.

Dzieci mówiąc wiersz, dotykają odpowiednie części ciała. Nauczyciel jednocześnie zaczyna mówić coraz szybciej (zwiększa tempo).

Przykłady ćwiczeń usprawniających funkcje ruchowo- słuchowe.

Zabawy rytmiczne, zagadki dźwiękowe, głosy z natury. Rymowanki, wyliczanki, piosenki, rebusy. Różnicowanie słuchowe: szukanie przedmiotów, wyliczanie nazw rozpoczynających się daną głoską (b-p. dz-c, sz-s) Domino fonetyczne.

Liczenie sylab. Analiza słów podobnych ( z jedną literą zmienioną).

Układanie wyrazów z alfabetu ruchomego. Dobieranie liter do słyszanych głosek.

Uzupełnianie brakujących sylab. Analiza zdania: wyrazy, sylaby, litery.

ĆWICZENIA RUCHOWO - SŁUCHOWE

W kolejnym etapie zajęć dołączony jest do ćwiczeń ruchowych element słuchowy - piosenka. Zasadnicze ćwiczenia słuchowo - ruchowe polegają na uderzaniu dłonią w rytm piosenki. Autorzy metody proponują następującą kolejność ćwiczeń:

• uderzanie pięścią,

• uderzanie otwartą dłonią

• stroną wewnętrzną dłoni

• zewnętrzną stroną dłoni

• brzegiem dłoni

• wybijanie rytmu palcami:

• jednym palcem,

• dwoma palcami

• wszystkimi palcami po kolei.

Dziecko wykonuje te ćwiczenia najpierw jedną ręką - dominującą, następnie obiema rękami równocześnie w układzie prostym; ręce ułożone są równolegle obok siebie, potem naprzemiennie raz jedną i drugą ręką, na koniec w pozycji skrzyżowanych rąk. Początkowo dziecko wybija rytm na wałeczku w jednym miejscu; po środku, potem jednak zwiększa się skala trudności i rytm wystukiwany jest kolejno: od strony lewej do prawej, od prawej do lewej, od lewej do prawej i z powrotem do lewej. Przy ćwiczeniach wykonywanych obiema rękami dochodzi jeszcze możliwość wystukiwania rytmu od środka wałeczka na zewnątrz i odwrotnie; od zewnątrz do środka. Charakter ćwiczeń ruchowo - słuchowych mają także zabawy z piosenką polegające na ilustrowaniu treści ruchem, podobnie jak omawiane już zabawy paluszkami. Ćwiczenia te kształcą precyzję i elastyczność ruchów, koordynację ruchów obu rąk, mają wszechstronne znaczenie w rehabilitacji zaburzonych funkcji psychomotorycznych.

Przykłady ćwiczeń usprawniających funkcje ruchowo- słuchowo - wzrokowe.

Dopiero te ćwiczenia są zasadniczą częścią omawianej metody (i występują podczas każdych zajęć MDS) Podstawę tych ćwiczeń stanowią wzory graficzne piosenek lub w przypadku dzieci uczących się w szkole, wzory poznawanych liter lub cyfr. Graficzne wzory piosenek są uporządkowane zgodnie ze wzrastającym stopniem trudności. Najpierw występują wzory z liniami pionowymi, które są najłatwiejsze do narysowania (zgodnie z rytmem piosenki), następnie mamy linie pionowe i poziome równocześnie dalej linie ukośne i łamane wzory, których motywem są podstawowe figury geometryczne: koło, prostokąt, kwadrat, trójkąt, na koniec pozostają wzory wymagające największej precyzji ruchów, złożone z linii krzywych (Istota ćwiczeń ruchowo -słuchowo-wzrokowych polega na jednoczesnym połączeniu elementu ruchowego (pisanie, rysowanie) z postrzeganiem słuchowym (odtwarzanie rytmu piosenki), i wzrokowym (zapamiętanie i odwzorowanie znaku). Do każdego, więc wzoru graficznego dobrana jest właściwa piosenka, której rytmika umożliwia odtworzenie wzoru, delikatnie narzucając i sugerując wszystkim jednakowe tempo. Przy poprawnie wykonanym ćwiczeniu, dziecko może narysować dany wzór kilkakrotnie, utrwalając i automatyzując prawidłowe ruchy dłoni. Cykl tych ćwiczeń winien przebiegać według ustalonego schematu:

1. Odtwarzanie ruchem rytmu piosenki.

2. Demonstracja wzoru, jego analiza i pokaz jak należy go wykonać z piosenką.

3. Próby odtwarzania wzoru w rytm piosenki:

• wodzenie palcem po wzorze- faza utrwalania wzoru i powiązania z piosenką

• pisanie wzoru palcem w powietrzu - ręką dominującą

• na powierzchni stołu - palcem lub na tackach z piaskiem

• na dużym arkuszu papieru -kredą, węglem, kredkami świecowymi

• na kartce papieru z bloku rysunkowego- pędzlem, kredką, ołówkiem, lub ołówkiem w zeszycie bez liniatury

• w liniaturze zeszytu - ołówkiem, mazakiem, długopisem.

Należy dodać, że pewne elementy cyklu nawet, jeżeli z pewnych obiektywnych względów zostałyby pominięte, nie zmienia to terapeutycznego oddziaływania ćwiczeń, choć na pewno osłabionego.

Omawiane tu ćwiczenia mają coraz większy stopień trudności w zakresie motoryki; zwiększa się zakres i precyzja ruchów. Odtwarzanie wzoru w płaszczyźnie pionowej (w powietrzu lub po wzorze) angażuje tylko staw barkowy, a ruchy są mało precyzyjne. Odtwarzanie w płaszczyźnie poziomej (na stole, na tackach, papierze) powoduje uruchomienie dwóch pozostałych stawów: łokciowego i nadgarstkowego. Wykonywanie ruchów ręką najpierw w powietrzu, potem na tackach z piaskiem, lub na blacie stołu, a wreszcie za pomocą kredy, pędzla, ołówka lub długopisu, które stawiają coraz większy opór, to zadania z punktu widzenia motoryki, coraz trudniejsze.

Istotny jest również sposób odtwarzania elementów wzoru przestrzennego. Linie pionowe winny być rysowane z góry na dół, linie poziome od strony lewej do prawej, okręgi od góry, przeciwnie do ruchu wskazówek zegara- tak jak litera O. Jeżeli wzór złożony jest z kilku elementów, należy rozpocząć rysowanie od elementów znajdujących się z lewej strony. Przestrzeganie tych zasad wdraża do prawidłowego pisania liter w zeszycie: od strony lewej do prawej.

Wartość ćwiczeń ruchowo-słuchowo- wzrokowych jest w MDS największa. Kształcą one w sposób możliwie wszechstronny funkcje psychomotoryczne. Wzory graficzne przyswajane są przez dzieci polisensorycznie. Ćwiczenia te rozwijają percepcję wzrokową i koordynację wzrokowo- ruchową w toku analizowania wzoru graficznego i jego odtwarzania. Usprawniają motorykę kończyn, doskonalą precyzję ruchów, ćwiczą pamięć wzrokową, kształcą orientację przestrzenną, rozwijają współdziałanie analizatora ruchowego, słuchowego i wzrokowego.

Ćwiczenia usprawniające funkcje manualne.

Ćwiczenia rozmachowe - ( rozluźnianie napięcia mięśni ramienia i przedramienia według T. Gąskowskiego i Z. Stępowskiej:
-zamalowywanie farbami dużych płaszczyzn ( kartony, gazety,  arkusze szarego papieru ) dużym pędzlem, ruchami pionowymi lub poziomymi z zaznaczeniem kierunku od lewej do prawej, z góry na dół.
-zamalowywanie dużej przestrzeni ograniczonej konturem ( dużych konturowych rysunków ),
-pogrubianie konturów dużych form geometrycznych i dużych rysunków,
-malowanie dużych form kolistych z zachowaniem kierunku pisania owali liter ( odwrotnie do ruchu wskazówek zegara, zaczynając od miejsca cyfry „2” na tarczy zegarowej ) płynnym, ciągłym ruchem,
-malowanie dużych form falistych i szlaków.
Ćwiczenia manualne ( usprawniające małe ruchy ręki: dłoni, nadgarstka i palców ):
-montowanie konstrukcji z gotowych elementów ( klocków, krążków itp. )
-układanki płaskie ( obrazkowe, geometryczne ), klockowe, wtyczkowe z zachowaniem stopniowania trudności: na wzorze, według wzoru i bez wzoru (z pamięci lub z domysłu),
-modelowanie ( plastelina, modelina i inne tworzywa ), zaczynając od prostych form, jak kulki czy wałeczki, do coraz bardziej złożonych wymagających łączenia różnych elementów,
-nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki w tekturkach,
-zwijanie sznureczka, wężyka igelitowego według wzoru, np. spirali, kwadratu itp.,

-wycinanie z papieru z uwzględnieniem stopnia trudności: cięcie po linii prostej, falistej, wycinanie form geometrycznych i konturowych rysunków,
-wycinanki i naklejanki z papieru, materiału, włóczki itp.,

-wydzieranki-naklejanki,
-szyciem ściegiem fastrygowym- przewlekanie igły z nitką przez otworki w tekturce,
-łamanki papierowe ( łódeczki, samoloty, czapki itp. ).
-ćwiczenia sprawnych ruchów palców i rozluźniające napięcie mięśniowe, np. naśladowanie gry na pianinie, pisania na maszynie, odtwarzanie rytmu deszczu, strząsanie wody z palców,
wytrzepywanie piasku z rękawa itp.,
-stemplowanie ( stempelki konturowe zwierząt, kwiatów, samochodów ), tworzenie za pomocą stempli kompozycji z figur geometrycznych ( stemple Janiny Magnuskiej ).
Ćwiczenia graficzne (usprawniające drobne ruchy ręki ułożonej w pozycji jak przy pisaniu):
-pogrubianie konturów, czyli wodzenie po wzorze figur geometrycznych, prostych szlaczków ( wysokości 3-4cm ), konturów obrazków,
-rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym jak wyżej.
-rysowanie z pomocą szablonów figur geometrycznych i nieskomplikowanych przedmiotów, według stopnia trudności: szablony wewnętrzne (wycięte otwory w tekturce lub tworzywie)
i szablony zewnętrzne ( wycięty kształt do obrysowania ),

-kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną (także rysowanie na matowym szkle i na folii),
-zamalowywanie kredkami małych przestrzeni ( konturów geometrycznych, konturów stempelków, obrazków z książeczek do malowania ),
-Kreskowanie wypełnianie konturów kolorem za pomocą równoległych kresek poziomych lub pionowych ( z zachowaniem kierunków od lewej do prawej i od góry do dołu ),
-rysowanie szlaczków litero podobnych w liniaturze, w zmniejszającym się stopniowo wymiarze aż do liniatury zeszytu, według stopnia trudności: wodzenie po wzorze, kończenie rozpoczętego wzoru i odwzorowywanie.

-odtwarzanie układów linearnych z elementów powtarzających się cyklicznie, różniących się kształtem lub kolorem ( np. kwadrat, kółko, trójkąt,; białe kółko, czerwone kółko, niebieskie kółko itp. ) w liniaturze, zgodnie z kierunkiem pisania,

-rysowanie szlaczków obrazkowych ( układów linearnych ) w liniaturze, zgodnie z kierunkiem pisania,
-rysunki dowolne kredkami świecowymi lub ołówkowymi.
Można zastosować również  ćwicz. w rozpoznawaniu literatury w powiększonym formacie i na kartkach z zeszytu ( kreślenie ciemniejszym kolorem grubszych linii, zamalowywanie przestrzeni między nimi, wpisywanie szlaczków, rysowanie lub wklejanie elementów geometrycznych i rysunkowych, wklejanie kolorowych pasków papieru ).

Zadanie 1)

• Z podanego zbioru wyrazów wypisz w dwóch słupkach wyrazy, dla których pierwsza litera jest taka sama.




Zadanie 2)

• Z podanych wyrazów wpisz do domków tylko te, które zaczynają się na literę „w” lub „m”.

wata, lata, miska, woda, tafla, most, wojsko, ręka, waga, mak, rada, mowa, oko, motyl, wnet, rak, wazon, maj







m w





Ćwiczenia funkcji pamięci.

ĆWICZENIE PAMIĘCI, NAUKA KREATYWNEGO MYŚLENIA, ĆWICZENIE KONCENTRACJI

1. "Prezenty" zabawa urodzinowa:
   dzieci bardzo lubią rozmawiać o urodzinach i o prezentach. Ta zabawa łączy obydwa tematy niech pierwsze dziecko powie: "na urodziny chcę dostać lalkę". Następne dziecko niech powie: "Na urodziny chcę dostać lalkę i rowerek". Kolejne dzieci niech powtarzają całe zdanie, dodając po jednym pomyśle na prezent
   ta zabawa wymaga skupienia, ale daje dużo przyjemności
   dzieci mają też okazję do żartów
   czasami dzieci potrzebują pomocy w przypomnieniu sobie, jakie pomysły wymienili ich koledzy

2. "Urodzinowy pociąg"
   prosimy dzieci, aby stanęły w kółeczku
   bierzemy jedno dziecko za rękę
   spacerujemy wewnątrz kółka, a pozostałe dzieci śpiewają:

Jedzie pociąg z prezentami,
Jedzie pociąg z prezentami,
Co byście chcieli na urodziny
Staje pociąg z prezentami

zatrzymujemy się przed jednym z dzieci
pytamy, co chciałby dostać na urodziny
kiedy odpowiada, prosimy, aby przyłączył się do pociągu
powtarzamy całą zabawę, aż wszystkie dzieci odpowiedzą na pytanie, aż na końcu powstanie jeden długi pociąg

3. "Śniadaniowe kolory"
   pytamy dzieci, co jadły na śniadanie
   rozmawiamy o poszczególnych produktach i ich kolorach
   pytamy dzieci, czy jadły na śniadanie coś żółtego. Porównujemy różne żółte produkty, na przykład jajka, masło, płatki śniadaniowe itp.
   pytamy o kolejne kolory śniadaniowe porozmawiamy też o obiedzie i o kolacji

4. "Zabawa w dyrygenta"
   wyjaśniamy dzieciom, że dyrygent orkiestry pokazuje muzykom, kiedy mają grać głośno, a kiedy cicho
   jako znak dla grania cicho, podnosimy obie dłonie na wysokość twarzy przykładamy oba palce wskazujące do ust
   jako znak dla grania głośno, odsuwamy dłonie od twarzy, zatrzymujemy je po obu stronach głowy i nimi potrząsamy
   włączamy muzykę i za pomocą batuty (np. ołówka, lub drewnianej łyżki) pokazujemy, kiedy muzyka staje się cichsza, a kiedy głośniejsza
   bawimy się tak z dziećmi 5-10 minut (warto to ćwiczenie kontynuować każdego dnia)

5. "Taniec z gazetami"
   dzieci nakładają na głowę gazetę i chwytają się za ręce
   tańczą w rytmie różnych melodii
   tańczą w różnych kierunkach, jednocześnie tak, aby gazeta nie spadła im z głowy

6. "Czarodziejski dywan"
   dzieci rozkładają gazety na parkiecie
   siadają na nich i odpychając się rękami, podróżują czarodziejskim dywanem w różne strony świata
   muszą uważać, aby się z nikim nie zderzyć.

ĆWICZENIE PAMIĘCI, KONCENTRACJI

1. "Króliczek i pchełka" - ćwiczenie pamięci
   prowadzący śpiewa dzieciom następującą piosenkę:

mały króliczek miał pchełkę na uchu
mały króliczek miał pchełkę na uchu
mały króliczek miał pchełkę na uchu
podrapał się łapką, uciekła w popłochu
następnie powtarza piosenkę, tym razem opuszczając różne słowa
mały .... miał .... na .... itd.

następnie, każde ze słów można zastąpić klaśnięciem. To trudniejsze zadanie niż opuszczanie słowa
niektóre dzieci wolą po prostu zaśpiewać piosenkę, innym podobają się dodatkowe wyzwania

2. "Toczenie groszku" - zabawa na koncentrację
   uczestnicy siadają w kole i ćwiczą chórem tekst: toczymy po ulicy groszek, który zostanie spłaszczony,
   o jaka szkoda, straszna szkoda, straszna
   za drugim razem ćwiczymy odpowiednie ruchy, wypowiadając jednocześnie tekst prowadzący demonstruje je:
   toczymy po ulicy groszek, który zostanie - wszyscy muszą wędrować palcem wskazującym i środkowym wzdłuż uda, aż do kolana
   spłaszczony - uderzają obiema rękami o kolana; o - kładą płasko lewą rękę na ustach;
   jaka szkoda - kładą prawą rękę na głowie
   straszna szkoda - dwa razy dotykają lewą ręką do ust
   straszna - znowu kładą prawą rękę na głowie
   W trakcie zabawy można udzielać dodatkowych instrukcji, dotyczących mimiki, głośności i tempa.
   Groszek można toczyć po ulicy na przykład ze śmiechem, z płaczem, radośnie, głośno, cicho, smutno, szybko, powoli itd.

3. "Muszelki" - ćwiczenie pamięci
   prowadzący mówi razem z dziećmi następujący wierszyk:

muszelki, muszelki
kolorowe i białe
muszelki, muszelki
duże i małe
muszelki, muszelki
spiczaste jak stożek
gdy przyłożysz do nich ucho
to usłyszysz morze (naśladujemy szum fal)

"Bieg po śmiech" - zabawa wzmagająca uwagę
uczestnicy ustawiają się w dwóch miejscach, tak aby między nimi powstała uliczka szerokości około jednego metra
dwaj ostatni uczestnicy na komendę prowadzącego zaczynają przechodzić przez tę uliczkę wolnym krokiem, obok siebie
muszą oni przez cały czas zachowywać powagę
osoby w obydwu szeregach, dążą natomiast do tego, by rozśmieszyć uczestnika z przeciwnej drużyny wołaniami, grymasami, żartami - nie wolno im jedynie dotykać go!
jeśli uda się go rozśmieszyć, pozyskują tego uczestnika do swojej grupy ta drużyna, która ma najwięcej członków w chwili, gdy wszyscy już jeden raz przeszli przez uliczkę śmiechu, wygrywa

4. "Ruszcie głową" - ćwiczenie pamięci
   prowadzący czyta dzieciom jakiś lubiany przez nich wierszyk. Następnie zadaje dzieciom kilka pytań, dotyczących jego treści
   dzieci siedzą w kółeczku, i są zachęcane aby zastanowiły się na odpowiedziami oto kilka propozycji
   
   Kaczka Dziwaczka
   - Co kaczka powinna była zrobić na poczcie?
   - Co to jest brytfanna?
   Pan Hilary
   - Gdzie zaczął szukać pan Hilary?
   - Jak wygląda surdut?
   Lokomotywa
   - Ile było wagonów?
   - Dlaczego lokomotywa była taka rozgrzana?

Ćwiczenia usprawniające ortografię.

Dyktando w 10 punktach z komentarzem ortograficznym wg prof. Marty Bogdanowicz

1. Umów się z dzieckiem, że codziennie będziecie pisać dyktando obejmujące zawsze tylko 3 zdania.

2. Zaznacz w książce dziecka 3 zdania i przeczytaj na głos pierwsze.

3. Dziecko powtarza zdanie i omawia pisownię każdego wyrazu ( podaje zasady pisowni)

4. Dziecko zapisuje zdanie, podobnie resztę.

5. Dziecko samodzielnie sprawdza napisany tekst.

6. Dorosły sprawdza tekst. Podaje liczbę błędów.

7. Dziecko ponownie sprawdza tekst ze słownikiem ortograficznym i poprawia błędy.

8. Dorosły ponownie sprawdza tekst. Jeżeli są błędy pokazuje dyktowany tekst.

9. Dziecko porównuje swój tekst ze wzorem i ostatecznie poprawia błędy.

10. Dziecko opracowuje błędnie napisane wyrazy ( podaje zasady, tworzy rodzinę wyrazu)

Zadanie 1)

• Odgadnij zagadki. Rozwiązaniem każdej z nich jest wyraz rymujący się z pierwszą linijką.

Szczyt mój tonie w chmurach,

jestem stroma ..................... .

•

Ma nas na sobie kura,

gęś, indyk, kaczka: .................. .

•

Ćwierkaniem budzić lubię,

nie odlatuję: ....................... .

•

Chętnie zanurzam się w muł,

gdy słońce dokucza: .................... .

•

Zamiast mnie głaskać i tulić,

daj marchwi lub mleczu: ..................... .

Zadanie 2)

• Uzupełnij wyrazy w porządku alfabetycznym.

a) skóra, żółw, góra ........................., ..........................., ............................

b) rów, dół, bór ........................., ..........................., ............................

c) wiór, król, straż ........................., ..........................., ............................

d) król, córka, wróżba ........................., ..........................., ............................

e) róża, dwór, który ........................., ..........................., ............................




usta noc nowy niebo

nos ulica uwaga

ulewa ul

napój numerek uszy

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

........................................................

---