Metodyka pracy resocjalizacyjnej w zakładzie poprawczym
Ćwiczenia Urszula Majewska
Literatura:
S. Górski „Metodyka Resocjalizacyjna”
K. Pospiszel „Resocjalizacja”
L. Pytka „Metodyka Pracy resocjalizacyjnej”
L. Pytka „Skala nieprzystosowania społecznego - podręcznik”
„Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich” 26 października 1982 r z późniejszymi zmianami 2002 Dziennik ustaw nr. 11 z komentarzem
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 17 października 2001r w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich Dziennik ustaw nr 124
K. Pospiszel i Ewa Żabczyńska „Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie”
Dobrochna Wójcik „Nieprzystosowanie społeczna młodzieży”
Krystyna Kmiecik - Baran „Młodzież i przemoc”
Pod red Katarzyna Sawicka „Socjoterapia”
Pod red Prof. Urbana „Społeczne konspekty zaburzeń w zachowaniu”
Muller „Młodzieżowe podkultury”
Prawo wobec nieletnich reguluje „ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich” i przedstawia dolnej granicy wiekowej demoralizacji
Symptomy demoralizacji (do 13 roku życia i wtedy tylko środki wychowawcze)
-arogancja
-wulgaryzmy
-agresja wobec rówieśników
-nieposłuszeństwo
-kłamstwo, wagary
-ucieczki z domu, przerwanie nauki
-porzucenie szkoły, uczestnictwo w grupach nieformalnych,niepoprawnych z punktu widzenia społecznego
-włóczęgostwo
-spożywanie środków odurzających
-wykolejenie obyczajowe
Osobą przejawiająca zachowanie demoralizacyjne zajmuje się sąd na wniosek rodziców lub szkoły oraz policja (inspektor do spraw nieletnich)
Wobec młodego człowieka sąd może zastosować środki opiekuńczo wychowawcze takie jak:
Z punktu widzenia nieposłuszeństwa dziecka:
-upomnienie
-pouczenie
-odpowiedzialny nadzór rodziców (rodzice mają obowiązek składać pisemny raport jak zajmują się dzieckiem)
-nadzór kuratora sądowego dla spraw rodzinnych (Z punktu widzenia złej opieki)
-naprawienie szkody (jako środek odnoszący się do zachowania nieletniego)
-przekazanie dziecka do placówki opiekuńczej (rodziny zastępczej, domu dziecka, ośrodka szkolno - wychowawczego)
- przekazanie do ośrodka resocjalizacyjnego (zakładu wychowawczego) dziecko trafia z postanowienia o przejawach demoralizacji
górna granica stosowania tych środków to 18 lat.
-środki wychowawcze do 18 roku życia
-stusowane przez sąd do 21 roku życia - zakład poprawczy lub wychowawczy
Dziecko może trafić do ośrodka poprawczego ( dolna granica powyżej 13 lat), jeśli w tym czasie popełni czyn karalny (13 - 17 lat), czyli każdy, który jest zawarty w kodeksie karnym i wykroczeń, przejawia symptomy demoralizacji i wtedy sąd prowadzi sprawę w trybie poprawczym i może nawet zastosować zakład poprawczy lub skierować do schroniska dla nieletnich - jest to kwazi areszt śleczczy i choć jego organizacja jest inna to spełnia te same funkcje.
Przesłanką do umieszczenia w zakładzie poprawczym jest popełnienia przestępstwa lub czynu karalnego, 2 i musi być udowodnione przejawianie wcześniej symptomów demoralizacji lub popełnił czyn z kodeksu karnego zagrożony karą powyżej 3 lat pozbawienia wolności.
Schroniska dla nieletnich
- Zabezpiecza stawiennictwo nieletniego przed sądem i spełnia funkcję diagnostyczną (znajduje się w nim psycholog, pedagog, lekarz ogólny, psychiatra i nauczyciel, którzy robią pełną diagnozę nieletniego jego zachowania i podstawy ich leczenia) może być zastosowana 3 miesiące lub przedłużona do 6 w celu ustalenia trybu postępowania
Diagnoza opracowana przez schronisko zawiera:
-określenie stanu zdrowia fizycznego i psychicznego
-poziom rozwoju intelektualnego
-ocena poziomu wiedzy nieletniego
Druga kategoria to ci, którzy po 15 roku życia dokonali zbrodni, za którą sędzia rodzinny wydał decyzję, że młodociany będzie dopowiadał jak dorosły. Przebywa wtedy aż do uprawomocnienia się wyroku (zakład poprawczy bezwzględny lud z zawieszeniu)Rodzaje schronisk
-zwykłe
-interwencyjne - trafiają wszyscy z art. 10 kodeksu karnego odpowiadający jak dorośli lub może też trafić nieletni będący w schronisku zwykłym i poważnie naruszył jego regulamin (namawiał do buntu, bił) wtedy decyzją sądu może być przeniesiony do schroniska interwencyjnego. Celem pracy resocjalizacyjnej wobec nieletnich jest w szczególności eliminowanie przyczyn zachowań agresywnych.
Rola schroniska dla nieletnich.
-pozostawienie nieletniego do dyspozycji sądu, sędziego rodzinnego bądź prokuratora
-organizowanie działalności wychowawczej i resocjalizacyjnej
-zapobieganie działalności, która mogłaby utrudnić postępowanie resocjalizacyjne
-opracowanie diagnozy dotyczącej nieletniego i rozpoczęcie procesu resocjalizacji
-diagnoza uzdolnień, zainteresowań, predyspozycji zawodowych, dane o rozwoju psychospołecznym, aktualna sytuacja rodzinna
Agendy schronisk dla nieletnich
-szkoła (od 8.00 do 16.00)
-warsztaty szkolne(od 8.00 do 16.00)
-internat (od 16.00 do 18.00)
Kształcenie (szkoła = warsztaty) od pierwszego dnia wejścia wychowanka jest obowiązkowe
Zakład poprawczy - umieszczenie wiąże się z badaniem poziomu intelektualnego i diagnoza trudności wychowawczych. Zakłady poprawcze realizują obowiązek szkolny, kształcenie zawodowe, zajęcia kulturowo oświatowe i sportowe. Po roku 1949 zaczęto organizować zakłady w obecnym kształcie. Przeszły one pod zarząd Ministerstwa Sprawiedliwości. Poprawiono stan sanitarny, wprowadzono etat pedagoga i psychologa. Profilowano zakłady poprawcze, biorąc pod uwagę następujące kryteria: płeć, wiek, stopień demoralizacji, stan zdrowia psychicznego, stopień rozwoju umysłowego.
Sąd może zastosować zakład poprawczy:
-musi być czyn karalny, i nieletni musi przejawiać symptomy demoralizacji, chyba, że czyn karalny był zbrodnią wtedy stosuje od razu zakład poprawczy
-sąd musi stwierdzić jednocześnie, że resocjalizacja w warunkach wolnościowych będzie nieskuteczna
-stosowane środki resocjalizacyjne były nieskuteczne
-z punktu 10 kodeksu karnego
-wysoki stopień demoralizacji
Zadania Zakładów poprawczych
-przegotowanie wychowanka do życia zgodnie ze społecznymi normami
-prowadzenie zintegrowanej działalności wychowawczej, korekcyjnej, dydaktycznej i opiekuńczej.
-przygotowanie wychowanka do pracy zawodowej
-udział wychowanka w zajęciach kulturowo oświatowych i sportowych
-współpraca wychowanka z organizacjami i 0 instytucjami organizującymi pomoc wychowawczą
-współpraca z rodziną wychowanka
Rodzaje Zakładów poprawczych
1. o charakterze:
a) resocjalizacyjne otwarte (młodzieżowe ośrodki adaptacji społecznej MOAS- zakład w Szubinie) powinni trafić do takiego ośrodka wychowankowie, którzy nie popełnili zbrodni, również wychowankowie, którzy na poziomie schroniska deklarują chęć poddania się systemowi resocjalizacyjnemu, jak również wychowankowie z zakładów zamkniętych lub o wzmożonym rygorze gdzie tuż przed wyjściem można go umieścić w MOASie ze względu na dobre zachowanie (od 12 - 15 wychowanków w grupie)
kształcenie ogólne i zawodowe odbywa się na terenie zakładu lub poza zakładem uwzględnieniem postaw, potrzeb, uzdolnień i zainteresowań wychowanka,
b)półotwarte (Chcymia) trafiają wychowankowie, którzy popełnili takie czyny lub ich poziom demoralizacji jest tak wysoki, że nie nadają się do zakładu otwartego. Jak również wychowankowie zakładów zamkniętych lub o wzmożonym nadzorze wychowawczym co do których istnieje przekonanie , że dalszy proces resocjalizacji może przebiegać w zakładach resocjalizacyjnych półotwartych. Cały cykl wychowania i kształcenia jest wewnątrz placówki, mogą uczestniczyć w zajęciach poza ośrodkiem, ale pod opieką wychowawcy. Liczebność klas jest mniejsza (10-12 wychowanków a grupy szkoleniowe 82 o połowę mniejsze)
c)zamknięte -.2005dla wielokrotnych uciekinierów (W Nowym nad Wisłą) są to placówki małe 32 osobowe, klasy szkolne po 5 - 6 wychowanków a szkoleniowe po 3 - 4 osoby. Kształcenie ogólne i zawodowe, zatrudnienie oraz zajęcia poza szkolne prowadzi się na terenie zakładu. Praca resocjalizacyjna z wychowankami prowadzona jest w szczególności poprzez zajęcia terapeutyczne, jest ukierunkowana na rozpoznanie i eliminowanie przyczyn ucieczek.
d)o wzmożonym nadzorze wychowawczym (Tszameszno) zakład dla wychowanków, którzy odpowiadali z 10 punktu kodeksu karnego (za zabójstwo) a w trakcie procesu zaistniały przesłanki żeby ulokować go w zakładzie poprawczym, lub wychowankowie znajdujący się w zakładzie otwartym i naruszyli poważnie regulamin lub byli agresywni w stosunku do opiekunów lub innych wychowanków, którzy ukończyli lat 16 (w szczególnych przypadkach lat 15). Praca resocjalizacyjna polega przede wszystkim na zaplanowaniu indywidualnych oddziaływań wychowawczych w tym zajęć edukacyjnych, korekcyjnych i terapeutycznych w warunkach czasowego ograniczenia kontaktów z grupą wychowawczą. Kształcenie ogólne, zawodowe i zatrudnienie oraz zajęcia w czasie wolnym prowadzi się na terenie zakładu.. liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 4.
2. resocjalizacyjno - rewalidacyjne - dla wychowanków z upośledzeniem umysłowym. Pracę resocjalizacyjną prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem, z zastosowaniem środków, form, metod wychowania i nauczania przewidzianych dla młodzieży upośledzonej umysłowo. Prowadzone są zajęcia na poziomie szkoły specjalnej. Grupa wychowanków powinna liczyć nie więcej niż 8. Żeby wychowanek mógł trafić do tego ośrodka musi być orzeczenia psychologiczne.
3.Zakłady terapeutyczne dla wychowanków posiadających poważne zaburzenia osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego albo mają zdiagnozowane uzależnienie od alkoholu bądź innych środków odurzających lub psychotropowych nosiciele wirusa HIV (Zakład dla dziewcząt w Koronowie, Zawiercie, W-wa, są prowadzone łącznie dla wszystkich) kształcenie prowadzi się na terenie zakładu, liczba wychowanków w grupie wychowawczej6, liczba wychowanków w grupie warsztatowej połowę grupy szkolnej - określonej dla każdego zakładu.
Ważnym elementem zarówno w zakładzie poprawczym jak i w schronisku jest organizacja dnia (doby)
PRZEMOC WOBEC DZIECI
Syndrom sztokholmski - występuje u ofiar porwań. Im dłużej jesteśmy porwani (gdzie grozi realna śmierć i ona nie ustępuje) ofiara jest zafascynowana sprawcą dlatego że nie odebrał jej życia. Tworzy się pewien układ uzależnienia Ofiara - Kat.
Najgorszym skutkiem bycia ofiarą przemocy jest fakt iż bez odpowiedniego wsparcia i pomocy później zostaje ona też Katem
Nie każda ofiara wykorzystywana seksualnie będzie wykorzystywała innych później, ale każdy pedofil, seryjny gwałciciel czy zabójca był dzieckiem wykorzystywanym seksualnie.
SKUTKI BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE PRZEMOCY WOBEC DZIECI
Przemoc fizyczna -
1. skutki bezpośrednie w sferze fizycznej
a) jest specyficzne dla przemocy fizycznej:
-zgon jako skutek pobicia
-obrażenia narządów wewnętrznych np. oderwana nerka, pęknięcie śledziony
-wylewy krwawe do mięśni, śluzówek i spojówek
-mnogie złamania
-rany które dziecko ma na ciele w różnej fazie gojenia
-wybite zęby, wyrwane włosy, ślady od pasa, przypalenia papierosem
-siniaki w różnych fazach gojenia
b) bezpośrednie fizyczne niespecyficzne
-brak reakcji na ból
-nie trzymanie moczu kału
-wymioty i uporczywe bóle głowy, żołądka, wzmożona potliwość
c) bezpośrednie w sferze psychicznej
-zachowanie agresywne w stosunku do innych dzieci przede wszystkim młodszych
-agresja wobec siebie
-brak reakcji na płacz innych dzieci
-ucieczki w świat fantazji (może to nawet doprowadzić do dysocjacji psychotycznej - oderwanie od rzeczywistości)
-brak poczucia bezpieczeństwa
-obniżona samoocena (obniżenie poczucia własnej wartości) poczucie alienacji psychicznej
-brak przynależności tak do grupy rodzinnej jak i rówieśniczej
-poczucie krzywdy jak i poczucie winy
-koszmary nocne - zaburzenia koncentracji, uwagi i zaburzenia pamięci
-uległość i podporządkowanie się
-lęk i depresja
-na próby dotyku cofają się i kulą
2. Odległe skutki przemocy fizycznej
a) w sferze fizycznej
-wzmożona tendencja do chorowania somatycznego
-trwałe uszkodzenia wewnętrznych narządów i układów
-organiczne uszkodzenia centralnego układu nerwowego
-wzmożone napięcie mięśniowe _drżenie bez podłoża stricte neurotycznego
b) w sferze psychicznej
-poczucie winy jako cecha osobowości
-niska samoocena
-częste uzależnienia
-nerwice
-małe poczucie własnej wartości
-duża potrzeba kontrolowania
-sam stosuje przemoc - sam staje się Katem
Przemoc psychiczna / emocjonalna
1. konsekwencje bezpośrednie sferze fizycznej
-nie trzymanie moczu i kału
-wymioty
-bóle okolicy serca, żołądka i mięśni
-potliwość, biegunka
2. konsekwencje bezpośrednie w sferze psychicznej
-problem z kontrolowaniem własnych emocji
-poczucie alienacji, osamotnienia
-dzieci mają różnorodne fobie (lęk przykleja się do czegoś np. bardzo boją się nagle psów choć wcześniej się ich nie bały)
-zaburzenia snu
-ucieczki, wagary
-nagle pojawiają się problemy szkolne
-zaburzenia psychiczne
-zachowanie agresywne w stosunku do innych i samo agresja
3. konsekwencje przemocy emocjonalnej
a) w zakresie somatycznym
-arytmia serca (bardzo często)
-wzmożone napięcie mięśniowe (bóle kręgosłupa)
-choroby psychosomatyczne (nadciśnienie tętnicze, astma, wrzody żołądka)
-zaburzenia ciśnienia
b) z zakresie strony psychicznej
-niska samoocena i poczucie własnej wartości
-uzależnianie się od szantażu innych (kobiety bluszcze)
-stosowanie przemocy emocjonalnej wobec własnych dzieci
-izolacja, depresja
-przestępcy neurotyczni
ZANIEDBANIE -jako forma przemocy
a) skutki bezpośrednie w sferze fizycznej
-zbyt niski wzrost i waga
-chroniczne choroby
-pasożyty i choroby (wszy, owsiki)
-opóźnienia rozwoju z powodu niedożywienia
b) bezpośrednie konsekwencje psychiczne
-poczucie inności i poczucie wstydu
-trudności w nawiązywaniu kontaktów z otoczeniem
-zahamowanie rozwoju psychicznego na tle nieodpowiedniego rozwoju fizycznego
c) odległe skutki w sferze fizycznej
-niedorozwój fizyczny
d) odległe skutki w sferze psychicznej
-poczucie winy, krzywdy
-ma się tendencje do zaniedbywania własnych dzieci
PRZEMOC SEKSUALNA
O wykorzystaniu seksualnym z punktu widzenia psychologicznego mówimy wtedy kiedy między partnerami interakcji seksualnej jest różnica co najmniej jednej fazy rozwojowej.
Skutki bezpośrednie fizyczne
-infekcje dróg moczowo płodnych
-ciąża
-zakażenia jamy ustnej (drobnoustroje nietypowe)
-urazy wewnętrznych narządów płciowych, zranienia, otarcia, zaczerwienienia
-ból zgłaszany przez dziecko przy oddawaniu moczu i kału krwawe stolce
-u dziewczynek przerwanie błony dziewiczej
-bóle brzucha niewiadomego pochodzenia
Skutki bezpośrednie psychiczne
-zachowania erotyczne dziecka które wykraczają poza jego fazę rozwojową
-w wytworach dziecka pojawiają się wytwory erotyczne (rysują obrazki i maluje np. penisa dorosłemu mężczyźnie)
-szczególne zachowanie dzieci małych w stosunku do dorosłych
-przejawianie przez dziecko różnego rodzaju lęki i fobie (zaczyna panicznie bać się np. ulubionego dziadka czy wujka)
-zaburzenia snu i koszmary nocne
-dziecko może nagle zachowywać się agresywnie i autoagresywnie
-dzieci wprowadzają się w inne stany świadomości
-bywają skrajne reakcje wobec seksu (szczególnie u dzieci nastoletnich)
-skrajna reakcja w drugą stronę szczególnie u dzieci w wykorzystywanych wielokrotnie lub kazirodczo
-obniżona samoocena i poczucie niskiej wartości. Poczucie winy (dziecko czuje się winne z dwóch powodów ponieważ sam oprawca mówi przecież sam tego chciałeś lub „gdybyś nie chodziła w tej krótkiej sukience…) dziecko mówi że ma dużą tajemnice lub sprawca szantażuje ofiarę „jak nie ty to twoja młodsza siostra…”
-łatwo wchodzą w związki emocjonalne dzieci z zaniedbanych rodzin
Skutki wykorzystania w sferze psychicznej
-anoreksja i bulimia ( nieakceptowanie własnego ciała)
-zaburzenia miesiączkowania
-bole miednicy
-bóle głowy
-czynnościowe zaburzenia w życiu seksualnym
-zapadanie na poważniejsze zaburzenia psychiczne z psychozami włącznie
-niskie poczucie własnej wartości
Strefa psychoseksualna
-część dzieci wykorzystywanych seksualnie wykorzystuje inne
-homoseksualny rozwój osobowości
-skłonności do gwałtu
-skrajny stosunek do seksu (odrzucenie seksu lub jego nadużywanie - prostytucja)
-samobójstwo dziecka
METODY ODDZIAŁYWAŃ
1.Przez wpływ osobisty
Metodami wpływu osobistego w resocjalizacji może posłużyć się tylko ten wychowawca którego łączy z wychowankiem stosunek wewnętrzny (kiedy wychowankowi zależy na aprobacie i na dobrej opinii wychowawcy na udzielanych mu radach, gdy z własnej woli i inicjatywy spędza on czas wspólnie z wychowawcą kiedy cieszy go jego obecność).
Przy użyciu tej metody źródłem wszelkich zmian w sytuacji podopiecznego jest sam wychowawca i jego zachowanie, stanie się autorytetem dla wychowanka.
O autorytecie wychowawcy możemy mówić tylko wtedy gdy osoba i zachowania wychowawcy mają dla podopiecznego znaczenie nagrody, dzięki czemu wychowanek chce postępować w taki sposób aby wywołać nagradzające i unikać karzących zachowań wychowawcy. Wskaźnikiem autorytetu są motywy skłaniające wychowanka do zachowania zgodnego z wolą wychowanka. Podstawą uznania autorytetu wychowawcy są sprawdzone doświadczeniem własnym lub cudzym przekonania że jego wskazania i rady służą interesowi wychowanka oraz że są trafne i dają gwarancję osiągnięcia pożądanych przez podopiecznego rezultatów. Pierwsze jest wyrazem zaufania do wychowawcy a drugie uznaniem jego kompetencji, a więc szacunkiem do jego osoby. Zasadnicza droga budowania własnego autorytetu prowadzi poprzez odegranie doniosłej roli w zaspokajaniu ich potrzeb. Konieczna jest wspólna realizacja wraz z młodzieżą tych celów które jej aktualnie przyświecają. Tylko współuczestnictwo w życiu młodzieży oraz udział w rozwiązywaniu tych problemów, które ją nurtują może doprowadzić do ukształtowania się i umocnienia prawdziwego autorytetu wychowawcy.
2.Przykład własny
Metoda oddziaływania na podopiecznego własnym przykładem polega na odwzorowaniu przez wychowanka postępowania wychowawcy.
-wychowanek będzie naśladował wychowawcę wtedy gdy jego zachowania będą ogólnie aprobowane, a jeszcze lepiej cenione przez społeczność z którą identyfikuje się podopieczny, zwłaszcza przez jego grupę odniesienia
-gdy wychowawca swym zachowaniem będzie dostarczał mu wzorów do najbardziej skutecznego zdobywania wartości które są dla wychowanka ważne. Musi on być przekonany o tym, że naśladując postępowanie wychowawcy najlepiej i najskuteczniej osiągnie to na czym mu zależy. Niezbędne jest zaufanie wychowanka do wychowawcy jako warunek naśladowania go.
-wychowawca stanie się wzorem do naśladowania dla jednostki kiedy stanowić będzie dla niej osobę znaczącą wewnętrznie, a jej zachowanie naśladowcze spotka się z jego uznaniem, odbieranym przez wychowanka jako nagroda. Tzn., gdy wychowanek kierując się w swoim postępowaniu przykładem wychowawcy będzie zyskał jego aprobatę, którą sobie ceni. W tym wypadku eksponuje się szacunek podopiecznego jako warunek skuteczności omawianej metody. Zjawisko naśladowania obejmuje nie tyko cechy zewnętrzne takie jak mowa, gesty czy styl bycia lecz również a przede wszystkim takie cechy jak poglądy, przekonania i postawy. Oznacza zarówno odwzorowanie jak i modelowanie.
Zasady posługiwania się metodą przykładu własnego:
-działanie własnym przykładem musi odbywać się z pozycji wartości , dążeń , potrzeb i problemów wychowanka, a nie wychowawcy
-przedstawiane przez wychowawcę wzory zachowania muszą zapewniać zaspokojenie potrzeb wychowanka
-każde naśladowanie przez podopiecznego oczekiwanych zachowań powinno przynosić mu nagrodę w postaci osiągnięcia tych wartości, dla zdobycia których naśladuje on wychowawcę,
-prezentowane wzory zachowań muszą odpowiadać możliwością wychowanka tak, aby każda próba naśladowania wychowawcy zakończyła się sukcesem,
-wprowadzenie tej metody należy zaczynać od wartości , spraw i sytuacji bliskich wychowankowi i stopniowo przechodzić do wartości na których zależy wychowawcy,
Stosowanie metody przykładu własnego należy łączyć z innymi metodami nie ograniczając się do jednego sposobu działania.
3.Doradzanie wychowawcze
Wychowawca wykorzystując fakt iż jest dla wychowanka osobą znaczącą może posłużyć się w resocjalizacji metodą doradzania wychowawczego. Polega ono na udzielaniu rad komuś kto ich potrzebuje. Poszukujący rad wychowanek najpierw przyjmuje je od osoby, stanowiącej dla niego autorytet, niż od kogoś innego. Wówczas wychowawca udzielając rady , ukazuje podopiecznemu niedostrzegane przez niego elementy sytuacji, a więc zwraca jego uwagę na skutki np., takich czy innych zachowań, wyjaśnia na czym polegają ich następstwa, informuje w jaki sposób wychowanek powinien postępować, aby osiągnąć powodzenie i dostarcza mu wzorów takiego postępowania, wywołując w ten sposób zmianę jego ustosunkowań, motywów i postaw.
Doradzanie wychowawcze można skutecznie zastosować w dwóch sytuacjach; gdy wychowanek przypadkowo znajdzie się w okolicznościach wymagających doradzania mu, albo też gdy wychowawca zorganizuje takie warunki w których dotychczasowe, negatywne wychowawczo postępowanie podopiecznego nie będzie przynosiło mu oczekiwanych nagród. Krytykowanie wychowanka musi stanowić ważny element metody doradzania, i przeprowadzany ją w delikatny i umiejętny sposób żeby nie zrazić tym do siebie wychowanka. Zadaniem krytyki jest uświadomienia wychowankowi jego niedociągnięć w zachowaniu p to aby wzmóc dążenie jednostki do usunięcia tych braków. Żeby to osiągnąć wychowawca nie może wywołać różnych reakcji obronnych podopiecznego wobec krytyki, lecz powinien wytworzyć chętny stosunek wychowanka do zapoznania się ze zdaniem wychowawcy na temat swojego postępowania, aby ulepszyć je we własnym interesie.
4.Przekonywanie
Metoda przekonywania ma szczególne znaczenie w procesie resocjalizacji ponieważ służy modyfikowaniu postaw młodzieży wykolejonej. Podstawowe zasady przekonywania określane są w następujący sposób:
-skuteczne przekonywania wychowanka wymaga odwołania się do jego istotnych ważnych potrzeb, zainteresowań oraz aktualnie przeżywanych problemów ze wskazaniem mu sposobu ich rozwiązywania,
-w dużej mierze rezultaty przekonywania zależą od tego czy wychowawca potrafi wywołać u wychowanka konflikt przekonań oraz spowodować rozwiązanie tego konfliktu zgodnie ze swoimi oczekiwaniami.
-efekt przekonania jest tym większy im bardziej wychowawca jest dla wychowanka osobą wiarygodną i zarazem znaczącą wewnętrznie.
Rezultaty tej metody zalezą od 4 czynników: cechy wychowanka, cechy wychowawcy, rodzaju argumentów, oraz sytuacji.
ŚRODKI WYCHOWAWCZE I POPRAWCZE STOSOWANE WOBEC NIELETNICH
Małoletni - jest to osoba, która nie ukończyła 13 lat.
Nieletni - jest to osoba w wieku od 13 do 17 lat.
Środki wychowawcze: upomnienie, dozór rodziców, nadzór kuratora sądowego (społecznego lub zawodowego), skierowanie do zakładów wychowawczych.
Sądy stosują środki wychowawcze wobec nieletnich, którzy czyny zabronione pod groźbą kary popełnili:
-przed ukończeniem 13 lat
-po ukończeniu 13 lat, a przed ukończeniem 17 lat, o ile nie osiągnęli oni rozwoju umysłowego i moralnego w takim stopniu, by rozpoznać znaczenie czynu i pokierować swym postępowaniem (działali bez rozeznania).
Sąd może zastosować środki wychowawcze wobec nieletniego, który popełnił z rozeznaniem czyn zabroniony pod groźbą kary, jeżeli ze względu na okoliczności dokonanego czynu, charakter nieletniego albo warunki jego życia umieszczenie w zakładzie poprawczym uzna za niecelowe.
Upomnienie: Sądy stosują upomnienie wobec tych nieletnich, którzy wykroczenia dokonali przypadkowo i nie zdradzają cech wykolejenia.
Dozór rodziców: Wiąże się z takimi poleceniami, jak składanie określonych sprawozdań i dodatkowych wyjaśnień.
Nadzór kuratora sądowego (społecznego lub zawodowego): Sądy stosują go wobec: małoletnich i nieletnich, którzy popełnili czyny przestępcze bez rozeznania oraz wobec nieletnich działających przestępczo z rozeznaniem. W tym ostatnim przypadku sąd może zastosować dozór kuratora, jeżeli stwierdzi niecelowość umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym ze względu na okoliczności dokonanego przestępstwa, charakter nieletniego lub warunki jego życia i środowiska rodzinnego. Dozór kuratora ponadto jest stosowany na okres zawieszenia umieszczenia w zakładzie poprawczym oraz wobec wychowanków warunkowo zwalnianych z zakładu poprawczego.
Skierowanie do zakładów wychowawczych: W zakładzie wychowawczym umieszcza się nieletnich do ukończenia 18 roku życia. Wychowanek może być zwolniony z zakładu przed ukończeniem 18 lat, o ile zostanie zahamowany proces jego wykolejenia, a w naturalnym środowisku zaistnieją warunki sprzyjające kontynuowaniu oddziaływań resocjalizujących. Z wnioskiem o zwolnienie wychowanka występuje dyrekcja zakładu wychowawczego lub jego rodzina. Decyzję o zwolnieniu wydaje organ władzy, który zarządził umieszczenie nieletniego w zakładzie (sąd lub właściwy organ władzy szkolnej.
Skierowanie do zakładów poprawczych: Sądy umieszczają w zakładzie poprawczym nieletnich, którzy popełnili z rozeznaniem czyny zabronione pod groźbą kary po ukończeniu 13 lat, ale przed ukończeniem 17 lat. Jeżeli popełniony czyn nie jest zagrożony karą śmierci lub dożywotniego więzienia, sąd tytułem próby może zawiesić nieletniemu umieszczenie w zakładzie poprawczym na okres 1-3 lat i zastosować środki wychowawcze.
W zakładzie poprawczym umieszczają nieletnich do 21 roku życia. Na wniosek zarządu zakładu poprawczego lub z własnej inicjatywy sąd może zwolnić warunkowo (na czas próby) wychowanka, który przebył z zakładzie nie mniej niż 6 miesięcy. Zwolniony warunkowo nieletni w okresie próby jest pod dozorem kuratora.
W zakładzie poprawczym sądy umieszczają nieletnich najgłębiej wykolejonych, w stosunku do których zawiodły zastosowane środki wychowawcze i których działalności przestępczej nie powstrzymało orzeczenie zakładu poprawczego w zawieszeniu.
Większość wychowanków zakładów poprawczych przybyła długotrwały proces wykolejenia, mocno wrosła w przestępcze środowisko, ma utrwalone postawy antyspołeczne i zinternalizowane wzorce podkultury przestępczej oraz utrwalone nawyki zachowań antagonistyczno - destruktywnych.
Środki wychowawcze i poprawcze różnią się od środków karnych tym, że nie są dokumentowane w rejestrze osób skazanych.
Nieletni, którzy zbliżają się do 17 roku życia (ukończyli 16 lat) i którzy dopuścili się poważnych przestępstw (nie po raz pierwszy) m. in. zabójstwo, uszkodzenie ciała, zgwałcenie lub rozbój, a równocześnie odznaczają się bardzo zaawansowanym wykolejeniem społecznym może być traktowany jak dorosły czyli może zostać skierowany do zakładu karnego.