NAZWA	WYGLĄD JAJ	CYKL ROZWOJOWY	ŻYWICIELE	CHOROBA	LECZENIE	WYKRYWANIE	OBJAWY
Fasciola hepatica -motylica wątrobowa	Owalne wydłużone jaja	Jajaorz ęsione miracidiumsporocystarediecerkarie-metacerkarie(aldoserkarie)forma dojrzała	Ostateczny (biernie oczekuje)- przeżuwacze domowe i dzikie (wątroba i drogi żółciowe), Pośredni (wnika aktywnie)- ślimak	fascioloza	Parazykwantel, niklozamid	Jaja pasożyta w kale i treści dwunastniczej, badania serologiczne (test ELISA, metoda OWD, immunoelektroforeza, hemaglutynacja pośrednia)	Uszkodzenie miąższu wątroby, podwyższenie temp. ciała, bóle mięśni i brzucha, żółtaczka, pokrzywki, powiększenie wątroby i śledziony, stany zapalne dróg żółciowych, zbłąkane przywry mogą powodować stany zapalne mózgu, rdzenia i gałki ocznej
Clonorchis sinensis - przywra chińska	Żółto-brązowe z wieczkiem	Jajapołknięte przez ślimaka w środ.wodnymmiracidiumsporocysta Rediecerkarieopuszczenie ciała ślimaka i akt.wnikanie do ciałą rybymetacerkariezjedzenie ryby(mającej meta cerkarie w mięśniach/innych narządach) przez żywiciela ostatecznego	2 żywicieli pośrednich- ślimaki i ryby, Żywiciel ostateczny- człowiek (drogi żółciowe) oraz inne ssaki odżywiające się rybami	klonorchoza	Parazykwantel	Kał lub treść dwunastnicza (jaja), metody serologiczne (hemaglutynacja pośrednia, OWD)	Niedrożność i zatrzymacie żółci, dreszcze, gorączka, bóle w nadbrzuszu i żółtaczka, powiększenie wątroby, bóle brzucha, uczucie dyskomfortu, ropnie wątroby, ostre zapalenie trzustki
Paragonimus westermanii- przywra płucna	Złocistobrązowe, owalne lekko asymetryczne z wieczkiem	Jaja w płucachwędrówka z oskrzelików do gardław środ.wodnym wylęgają się miracydiaakt.wnikanie do ślimakasporocystarediecerkarie opuszczenie ciała ślimaka i akt.wnikanie do ciałą skorupiakametacerkarie w dwunastnicy człowieka traci torebkę i wędruje do jamy opłucnej i płuc	2 pośrednich - ślimak i skorupiak, Ostateczny - czołwiek	paragonimoza	Parazykwantel, dehydroemetyna	Obecność jaj w kale i popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych, Bad, radiologiczne kl. Piersiowej, metody serologiczne	gorączka, bóle w klatce piersiowej, przewlekły kaszel, krwioplucie,
Schistosoma haematobium- przywra żylna	Owalne pokryte skorupką z kolcem na tylnym biegunie	Jaja z moczem dostają się do środ.wodnegomiraciciumakt.wnikanie do ciała ślimakasporocysta(brak redii)cerkarie(furkocerkarie z ogonkami)przenikanie przez skórę człowiekaschistosomulawędrówka ukł.krwionośnym do płucnaczynia żylne miednycy/wątroby	Pośredni- slimak słodkowodny, Ostateczny- człowiek	Schistosomoza (bilharcjoza)	Parazykwante, metrifonat,	Jaja w moczu, kale, zeskrobinach błony śluzowej prostnicy, test wylęgania miracidiów, OWD, odczyn immunofluorescencji, test ELISA	Bóle głowy, brzucha, utrata masy ciała, obrzęki naczyń, dreszcze i suchy kaszel, lokalne odczyny zapalne, zwapnienia pęcherza moczowego, krwiomocz(hematuria), bolesne oddawanie moczu(dysuria)
Diphyllobothrium latum- bruzdogłowiec szeroki	Owalne podobne do jaj przywr z wieczkiem na jednym biegunie, a na drugim guziczek	Jaja dostają się z kałem do środ.wodnegokoracidiumpołknięcie przez skorupiakaw jelicie traci orzęsienie i onkosfera dostaje się do jam ciałaprocerkoidzjedzenie przez rybe skorupiakaplerocerkoid(f. inwazyjna dla człowieka)przyczepienie się do ściany jelita, rośnie i przekształca się w f. dojrzałą	Ipośredni- skorupiak, IIpośredni- ryby, płazy, gady lub ssaki, ostateczny- ssaki odżywiające się rybami w tym człowiek	Difylobotrioza	Parazykwantel,	Jaja w kale, ich hodowla do momentu uformowanie się onkosfery aby nie pomylić z p. westermanii,	Takie jak przy inwazjach innych tasiemców, u 2% niedokrwistość megaloblastyczna (bruzdogłowiec wchłania duże ilości Wit.B12)
Taenia sanginata- tasiemiec nieuzbrojony	Jaja=onkosfery z 6hakami i 2osłonkami,	Jaja wydostają się z onkosfery i wędrują do n.krwionosnychosiedlenie w m.szkieletowychwągier(cysticerkus)postac inwazyjna dla człwieka	Ostateczny- człowiek, pośredni- bydło,	tasiemczyca	Parazykwantel, niklozamid,	Badanie diagnostyczne wydalanych członów, bad. Radiologiczne, laparotomia	Zmiany napięcia ściany jelita cienkiego, zmniejszenie wydzielania enzymów trawiennych, niedokrwistośc, zapalenie wyrostka robaczkowego/dróg żółciowych, bóle nadbrzusza, mdłości, wzrost lub spadek łaknienia, spadek ciężaru ciała, wymioty, zaparcia, biegunki, samoistne wydostawanie się członów
Taenia solium- tasiemiec uzbrojony	Jaja=postac inwazyjna dla żywiciela pośredniego,	Wydostanie się onkosfery z jaja i jej wędrówka do krwiumiejscowienie w mięśniach (u człowieka) cysticerkusóww przypadku naturalnego żywiciela pośredniego wędrówka onkosfer do mięśni świni gdzie tworzą wągry(cysticerkus)	Pośredni- świnia/dzik, człowiek- przypadkowy żywiciel pośredni	Tasiemczyca, a gdy człowiek jest żywicielem pośrednim-wągrzyca	Parazykwantel, niklozamid	Cysticerkusy widoczne w postaci guzków lub wyczuwalne podczas badania palpacyjnegobiopsja z guzków, badanie radiologiczne, pomocniczo tomografia komputerowa i bad.serologiczne, w przypadku teniozy jelitowej bada się obecnośc członów w kale,	Najczęściej bezobjawowo, niekiedy nudności, spadek masy ciałą, nieprzyjemne uczucie w nadbrzuszu, wzrost lub utrata apetytu, najgroźniejsza dla człowieka jest wągrzyca mózgu 3 zespoły- wzrost ciśnienia śródczaszkowego(wymioty, zaburzenia widzenia, bóle głowy), drgawki i zaburzenia psychiczne (halucynacje, apatia, demencja, amnezja, zaburzenia emocjonalne)
Echinococcus granulo sus- tasiemiec bąblowcowy		Uwolnienie członów macicznychuwolnienie jajspożycie jaj z wodą i pokarmem przez ż.pośredniegouwolnienie onkosfery z jaj w jelitachakt. Przenikanie jaj do ukł.krwionośnegozagnieźdzanie się jaj w tkankachpostec pęcherzowa bąblowca gdzie rozwijają się protoskoleksyzjedzenie przez ż.ostatecznego protoskoleksów, wynicowanie ich w j.cienkim i przytwierdzenie do bł.śluzowej jelita	Ostateczny- ssaki mięsożerne, pośredni- przeżuwacze oraz świnie i człowiek	bąblowica	Operacyjne usunięcie larw, nieoperacyjne- albemdazol, mebendazol,	Poszukiwanie haczyków w plwocinie, treści dwunastniczej, moczu, płynach jamy ciała, kale, badania radiologiczne, USG, tomografia, rezonans mag.	Najbardziej niebezpieczne umiejscowienie w mózgu i gałkach ocznych, objawy podobne do guza mózgu, gdy w gałce ocznej- utrata wzroku, w wątrobie- żółtaczka, w płucach- niedodma
Dipylidium caninum- tasiemiec psi		Oderwanie proglotydó macicznych i dostanie się do srod.zewrozsiewanie torebek jajowych na sierścipołknięcie jaj przez pchłęonkosferacysticerkoidpołknięcie przez ż.ostatecznego	Ostateczny- pies, kot, Pośredni- larwy pcheł	Tasiemczyca- dipylidioza	parazykwantel	Stwierdzenie w kale obecności torebek macicznych wypełnionych jajami	Przeważnie bezobjawowo
Hymenolepis nana- tasiemiec karłowaty	Żółtawe, owalne jaja	Jajo(stadium inwazyjn)spożycie jajonkosfera znikająca do kosmków jelitowychcystocerkoidpostac dojrzała w j.cienkim (może następowac re inwazja gdy onkofresy wydostaja się w jelicie)	Może pzebiegac bez zmiany żywiciela, gdy jest zmiana ż.pośredni- rożne gat. owadów	hymenolepioza	Parazykwantel, niklozamid,	Badanie kału,	Uszkodzenie jelit powodujące ich stany zapalne, silne objawy inwazji u dzieci- wymioty, bóle brzucha, utrata łaknienia, spadek masy ciała, bezsenność, drgawki
Enterobius vermicularis- owsik ludzki	Owalne, asymetryczne, lekko spłaszczone z jednej strony	Skłądnie jaj przez samice w okolicy odbytuwychodznie larw(głownie wieczorem)uwolnienie jaj pokrytych sub.kleistąautoegzoinwazja(połknięcie jaj) lub retroinwazja (powrót larwa z odbytu do j.grubego)	1 żywiciel (człowiek)	Owsica (enterobioza/ oksurioza)	Pyrantel, membendazol, albendazol, zabiegi higieniczne ogrywają ważną role w leczeniu owsicy	Wykrycie obecności samic w kale, wymazy z odbytu,	Zmiany nieżytowe bł. śluzowej, niekiedy odczyny zapalne, wybroczyny krwawe i martwica, drapanie może powodować uszkodzenie naskórka, gdy dostaja się do n. płciowych kobiety: vulvovaginalis(zap. Bł. sluzowej przedsionka pochwy), endometritis(zapalenie bł. śluzowej macicy), salpingitis(zap. Bł. śluzowej jajowodu), objawy kliniczne- spadek masy ciała, uczucie osłabienia, utrata apetytu, bladośc powłok i cienie pod oczyma, niepokój,
Ascaris lumbricoides- glista ludzka	Niezapłodnione jaja- elipsoidalne, zapłodnione- owalne lub koliste, złocistobrązowe	Jajo(f. inwazyjna dla człowieka)uwielnienie z jaja larwy młodocianej w j. cienkimwędrówka z krwią do wątroby, serca, płuc2 i 3 linienie w płuchachprzedostanie się larw do gardłapołknięciee jelicie 4(ost.)linienie W przypadku larw zbłąkanych postacie larwalne otorbiają się tworząc guzki robacze w różnych narządach	I żywiciel (człowiek)	Glistnica (askarioza/ askarydoza)	Membendazol, albendazol, pirantel	Wykrycie jaj w kale lub postaci dojrzałych, Bad. Radiologiczne j.cienkiego, Bad.endoskopode dwunastnicy, Bad. Serologiczne, OWD, test ELISA	Wędrówka-uszkodzenia wątroby, śródbłonków, kaszel, gorączka, eozynofilia, leukocytoza Przebywanie glist w j.cienkim- wzmożona pobudliwośc nerwowa, mdłości, brak łaknienia, wymiory, nawracające bóle brzucha, zaburzenia snu, Powikłania- niedrożnośc jelita i górnych dróg oddechowych,
Toxocara canis- glista psia	Prawie kuliste, z brązową skorupką i okrągłymi wgłębieniami	Wydalenie zapłodnionych jaj z kałemw środ.zew.rozwija się larwa II stadium(f.inwazyjna)zakażenie poprzez zjedzenie larwy/pożarcie drobnego ssaka w którego mięśniach znajdują się larwy/zarażenie wewnątrzmaciczne płodujelito/wątroba/płuca/serce	Pies lub inne ssaki drapieżne, niekiedy człwiek	toksokaroza	Abendazol, mebendazol, tiabendazol, lewamizol,	Metody immunologiczne- test ELISA, IgE ELIZA, materiał z biopsji, pomocniczo tomografia komputerowa i rezonans	3 postacie kliniczne: -trzewna(uogólniona) -oczna(pogorszenie wzroku, zez) -utajona(bezobjawowa) Powiększenie wątroby, eozynofilia, hipergammaglobulemia, bóle brzucha z nudnościami, wymioty, wysoka temp,
Wuchereria bancrofti- filaria bankroftowa		Samice rodzą mikrofilarie(nitkowate larwy), które przedostają się do n.krwionosnychwessanie z krwią człowieka mikrofilarii przez komaralinienie w mięśniach komaralarwa IIstadium(inwazyjna dla człowieka)wędrówka larwy IIIstadium do n.gębowych komarapodczac ukłucia komara wniknięcie ich do n.krwionośnych i chłonnychkolejne linieniap.dojrzała	Ż.pośredni(Przenosiciel)- komary Ostateczny-człowiek	wuszerioza	Hetrazan, iwermektyna	Szukanie mikrofilarii w krwi obwodowej-gruby rozmaz krwi, odczyny serologiczne, próba wywołania reakcji alergicznej poprzez podanie dietylkarbamazyny,	Zakażenia grzybicze prowadzące do niewydolności ukł.limfatycznego, stany zapalne węzłów, zapalenie jąder, najądrzy, nasieniowodów, wodniaki, słoniowacizna,
Onchocerca volv ulus		Mikrofilarie w skórzezarażenie mikrofilariami meszki podczas ukłucialarwa Istadium w mięśniach meszkilarwa IIIstadium(f.inwazyjna)migracja do aparatu gębowegowniknięcie do tk.podskórnej podczas ukłuciapodtacie dojrzałe w tk.podskórnej	Ostateczny- człowiek Pośredni- meszki(przenosiciele)	Filarioza, zespół towarzyszący inwazji-onchocerkoza	Dietylkarbamazyna, mebendazol, nirydazol, chirurgiczne usuwanie guzów	Wykrycie pod mikroskopem mikrofilarii w wycinkach skóry umieszczonych w NaCl 0,9%,	Swędzenie, zmiany wypryskowe na skórze, obrzęki, zanik tk.elastycznych skóry, guzy podskórne, w oku zapalenie spojówek, rogówki, naczyniówki i siatkówki,
Trichinella spiralis- włosień kręty		Spożycie mięsa w którym znajdują się otorbione larwyuwolnienie larw z otoczek w j.cienkimkopulacja larwlarwy Istadium wnikające przewodem limfatycznym do ukł. krwionośnegosercepłucalewa komora sercaduży krwioobiegm. poprzecznie prążkowanelinienie, skręcanie tworzenie postaci inwazyjnej dla kolejnego żywicielapo 6-18miesiacach inkrustacja solami wapnia	Ostateczny- człowiek Pośredni- świnia	Włośnica (trychinelloza)	Prednizolan, mebendazol, albendazol, tiobendazol, ryrantel dla kobiet w ciąży	Biopsja mięśnia brzuchatego łydki lub mięsnia naramiennego (poszukiwanie włośnia trichonoskopią, met.wyrawiania)	-zespół biegunkowy (w j.cienkim) -typowy zespół włośnicowy(w mięśniach)gorączka, bóle mięśniowe, uczucie znużenia -alergiczne zapalenie n.krwionośnych(krwawe wybroczyny, obrzek twarzy) -zaburzenia metaboliczne(hipoalbuminemia, hipokaliemia, hipoglikokemia)
Trichuris trichura- włosogłówka ludzka	Beczułkowate, dwa bezbarwne czopy na biegunach	Połknięcie jaja przez człowiekawyschnięcie jednego z czopów i wyleganie larw w j.cienkimosiedlenie w j.grubymlinieniepostac dojrzała	Jeden żywiciel- człowiek	Trichurioza	Albendazol, mebendazol	Stwierdzenie w kale obecności jaj- met. Kato i Miura(okreslenie intensywności inwazji),	Uszkodzenie bł.śluzowej jelita- nacieki komórkowe i wybroczyny krwotoczne, niewielka inwazja-bezobojawowo, duża inwazja- parcie na stolec, biegunka, nudności, wzdęcia, bóle brzucha, urtata łaknienia, zahamowanie wzrostu, biegunki niedokrwistość w przypadku przewlekłej inwazji

---