TERAPIA W CHOROBACH NACZYŃ OBWODOWYCH - seminarium
AD. 1. Podział chorób naczyń obwodowych i ich podstawowe objawy kliniczne
- angioorganopatie - organiczne
- angioneuropatie - czynnościowe
Te choroby cechują podobne objawy:
- stany kurczowe
- zwężenia
- zamknięcia naczyń przez zakrzep lub zmiany wytwórcze
AD. 2. Choroby żył
Przyczyny
niewydolność zastawek żył głębokich i żył przeszywających tabletki antykoncepcyjne,
otyłość - prawdopodobnie w związku z siedzącym trybem życia; ma większe znaczenie u kobiet niż u mężczyzn,
przynależność rasowa - właściwie znaczenie mają czynniki klimatyczne, co potwierdza występowanie żylaków u imigrantów w krajach zachodnich,
palenie papierosów,
zaparcia, przepuklina pachwinowa, nadciśnienie tętnicze - ich roli dotychczas nie udowodniono.
AD. 3. Choroby tętnic
Przyczyny
Palenie tytoniu jest podstawowym czynnikiem ryzyka rozwoju tej choroby, utrudniającym jej leczenie. Pacjenci powinni całkowicie zaprzestać palenia-ponieważ nawet 1 lub 2 papierosy dziennie mogą zniweczyć proces leczenia.
Cukrzyca jest również znaczącym czynnikiem ryzyka. Pacjenci z cukrzycą powinni ściśle kontrolować stężenie cukru we krwi, aby uniknąć poważnych następstw.
Wiek powyżej 60 lat znacznie zwiększa ryzyko zachorowania.
(U osób w wieku 60 lat i powyżej choroba występuje znacznie częściej).
Ludzie z rodzinnym obciążeniem chorobami serca są bardziej narażeni na
wystąpienie tej choroby.
Wysokie ciśnienie krwi jest również czynnikiem ryzyka, ponieważ powoduje uszkodzenie ściany tętnic, które prowadzi do choroby tętnic obwodowych.
Leczenie
Powiększanie się blaszki miażdżycowej w tętnicach, które występuje w chorobie tętnic obwodowych, często może być zahamowane lub nawet odwracalne. Chorzy powinni przestać palić tytoń, regularnie wykonywać ćwiczenia fizyczne, stosować zdrową dietę z ograniczeniem tłuszczu i soli. W poważniejszych przypadkach konieczne jest leczenie farmakologiczne, chirurgiczne lub skojarzenie tych dwóch sposobów leczenia. Jeśli podejrzewasz u siebie chorobę tętnic obwodowych, skontaktuj się ze swoim lekarzem, który wykona odpowiednie badania i zaleci najlepszy sposób leczenia.
AD. 4. Choroby naczyń limfatycznych
Słoniowacizna (łac. elephantiasis) - nasilony obrzęk kończyn na skutek utrudnionego odpływu chłonki (limfy). Spowodowany zaczopowaniem pni chłonnych, masywną niedrożnością węzłów chłonnych lub mniejszych naczyń limfatycznych. Najczęściej występuje w rozległych przerzutach raka sutka do węzłów chłonnych pachowych lub po ich operacyjnym usunięciu. Może być również skutkiem bliznowacenia po urazie, napromieniowaniu, operacji oraz zakażenia nitkowcem bytującym w naczyniach chłonnych (tylko kraje tropikalne).
Słoniowacizna wywoływana jest przez nicienia Wuchereria bancrofti (filaria Bancrofta). Samice tego nicienia żyją w węzłach chłonnych, tam rodzą tzw. mikrofilarie nocne, larwy pojawiające się we krwi nocą, by dostać się z krwią wysysaną przez komara do jego jelita. We wnętrzu komara larwy rosną i osiedlają się u nasady jego sztylecików. W nocy larwy Wuchurerii przebywają w naczyniach krwionośnych organów wewnętrznych. Międzynarodowy zespół uczonych ogłosił, że odczytano kod genetyczny pasożyta Brugia malayi, który powoduje słoniowaciznę.[1]
Zapalenie naczyń chłonnych (łac. Lymphangitis) - to stan zapalny powierzchownych naczyń chłonnych, spowodowany najczęściej przerwaniem ciągłości skóry (np.rana) lub powstaniem ropnia.
Najczęstszą przyczyną zapalenia naczyń chłonnych są bakterie: paciorkowce i gronkowce. Inne typy bakterii sporadycznie wywołują objawy, najczęściej u osób z obniżoną odpornością. Wyjątkiem są rany kąsane, gdzie głównym czynnikiem etiologicznym są bakterie beztlenowe. W krajach Azji południowo-wschodniej, gdzie występuje filarioza, właśnie to zakażenie jest najczęstszą przyczyny choroby.
Objawy chorobowe
Wokół uszkodzonej skóry pojawia się zaczerwienienie, a następnie pojawia się linijne zaczerwienie o nieregularnych obrysach, biegnące od miejsca zakażenia w kierunku pobliskich węzłów chłonnych. W przypadku "dotarcia" stanu zapalnego do węzłów chłonnych, pojawia się ich obrzęk i ból. Chorobie mogą towarzyszyć objawy ogólne, takie jak gorączka, dreszcze.
Rozpoznanie
Do rozpoznania choroby nie są wymagane żadne badania dodatkowe. O rozpoznaniu choroby decyduje charakterystyczny, opisany powyżej, obraz choroby. W rozpoznaniu różnicowym, należy brać pod uwagę zapalenie żył powierzchownych.
Leczenie
W leczeniu konieczne jest zastosowanie antybiotyków. Wskazane jest unieruchomienie kończyny.
Powikłania
W przypadku braku leczenia doprowadza do zapalenia węzłów chłonnych i bakteriemii, co może w dalszym etapie doprowadzić do rozwoju posocznicy.
TERAPIA W CHOROBACH NACZYŃ OBWODOWYCH - ćwiczenia
AD. 1. Zarostowa miażdżyca tętnic
To przyczyna uogólnionej miażdżycy. Najczęstsza choroba naczyń krwionośnych, powoduje niedrożność dużych tętnic, częściej kkd.
Następstwo - niedokrwienie i martwica oraz zgorzel.
Objawy
Zależą od miejsca zaniku tętnicy, jej wymiaru, szybkości powstawania, zamknięcia i rozwoju krążenia obocznego:
- zblędnięcie skóry
- spadek temperatury skóry
- chromanie przestankowe.
AD.2. Zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń
Powstaje w obwodowych naczyniach tętniczych i żylnych.
Cechuje się zmianami zapalnymi zakrzepowo-zarostowymi powodującymi niedokrwienie tkanek; a także martwicą i zgorzelą.
Czynniki zagrożenia
- czynnik genetyczny
- zaburzenia dokrewne i wegetatywne
- zaburzenia krążenia krwi
- zakażenia
- długotrwałe działanie zimna i wilgoci
- palenie tytoniu
AD. 3. Choroba Raynauda
Symetryczne napadowe skurcze naczyń krwionośnych: tętniczych i włosowatych, a następnie rozkurczu naczyń włosowatych, przede wszystkim palców rąk, spowodowane zaburzeniami unerwienia przez układ sympatyczny (autonomiczny układ nerwowy), objawiające się mrowieniem w opuszkach, a następnie w całych palcach i dłoniach.
Skóra blednie, czucie się obniża ("martwe palce"). Po ustąpieniu napadu utrzymuje się bolesna przeczulica. Na skórze pojawiają się białe, czerwone lub sine placki.
Choroba występuje głównie u kobiet. Powtarzanie się napadów przez dłuższy czas może doprowadzić do trwałych wtórnych zmian w naczyniach i zaburzeń odżywczych skóry i głębokich tkanek (ogniskowej martwicy).
W leczeniu stosuje się środki rozszerzające naczynia, ciepło, odnerwienie współczulne (sympatektomia piersiowa).
AD. 4. Samoistna sinica kończyn
Rodzaj nerwicy naczynioruchowej, polegającej na skurczu drobnych tętniczek i równoczesnym rozszerzeniu drobnych żył.
AD. 5. Wtórny kurcz naczyń
AD. 6. Żylaki kończyn dolnych
Są najczęściej występującą chorobą żył. Ich występowanie wiązane jest z wieloma przyczynami jednak podstawowym zaburzeniem jest brak równowagi pomiędzy ciśnieniem krwi w naczyniach żylnych a wytrzymałością ich ściany (24). Pod względem mechanizmu powstawania wyróżniamy żylaki pierwotne � bez znanej przyczyny lub wtórne, powstające na skutek przebytego w przeszłości zapalenia żył, ucisku na duże naczynia żylne np. przez guzy nowotworowe lub też występowanie wrodzonych przetok tętniczo-żylnych. Czynniki dziedziczne, potwierdzone w wywiadzie u ok. 60-80% chorych, najczęściej związane są ze słabszą budową tkanki łącznej, zawierającej niższą ilość włókien sprężystych co upośledza zdolność do prawidłowego kurczenia się i rozszerzania naczyń żylnych (31). Sprzyjającą powstawaniu żylaków jest stojąca postawa ciała człowieka, która w istotny sposób zwiększa ciśnienie w naczyniach żylnych kończyn dolnych. Ciśnienie w pozycji stojącej u zdrowego człowieka wynosi od 85 do 95 mmHg. Podczas poruszania się (skurcze mięśni łydki) mechanizm �pompy łydkowej� w wyraźny sposób obniża je o ok.10-20 mmHg ale po zatrzymaniu się obserwujemy ponowny wzrost do wartości wyjściowych. Przy niewydolności zastawek żył powierzchownych spadek ciśnienia podczas marszu jest mniejszy a przy niewydolności zastawek żył głębokich i perforatorów (żył łączących) śladowy (33). Czynnikiem usposabiającym szczególnie do powstania lub powiększenia się żylaków jest okres ciąży i porodu. Wiążemy to zarówno z uciskiem powiększonej macicy jak też zmianami hormonalnymi w organizmie ciężarnej kobiety. Jako przyczynę powstawania żylaków należy wymienić też przewlekłe zaparcia stolca, otyłość oraz noszenie bardzo obcisłej odzieży.
Metodą leczenia jest zabieg operacyjnego usunięcia głównych pni żylnych oraz konglomeratów żylaków. W przypadku zmian o ograniczonej rozległości stosowane są metody obliteracji środkami powodującymi stan zapalny naczynia i jego zarośnięcie lub kriochirurgia (26). Należy jednak pamiętać o możliwości przechodzenia środków obliterujących do układu głębokiego poprzez niewydolne perforatory i powikłaniach odległych w postaci zespołu pozakrzepowego (12). Przy braku wskazań lub zgody chorego na leczenie operacyjne stosuje się z dobrym skutkiem kompresoterapię (bandaż elastyczny lub pończochy przeciwżylakowe) oraz elewację kończyny. Zalecane jest stosowanie preparatów farmakologicznych poprawiających warunki mikrokrążenia.
Algorytm postępowania leczniczego przedstawia schemat patogenezy żylaków z zaznaczeniem miejsc działania różnych sposobów leczenia.
ZABIEGI w zaburzeniach krążenia obwodowego:
- galwanizacja (ułożenie elektrod: podłużne; dawka: 0,3mA/cm2; czas zabiegu: 15min)
- prądy DD (prąd DF, CP, LP; czas zabiegu: 6min)
- prądy IF (częstotliwość: 50-100Hz; czas zabiegu: 15min)
- magnetoterapia (natężenie <5mT; częstotliwość: 50-70Hz; czas zabiegu: 30min)