Wojewoda i administracja rządowa w województwie
Zadania administracji rządowej w województwie wykonują:
wojewoda
organy rządowej administracji zespolonej
organy administracji rządowej niezespolonej
jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz starosta, jeżeli wynika to z odrębnych ustaw
Wojewoda jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie. Inne kompetencje wojewody
jest zwierzchnikiem i organem rządowej administracji zespolonej w województwie
jest organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności
organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone dla innych organów
reprezentantem Skarbu Państwa
organem wyższego stopnia w rozumieniu kpa
kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez j.s.t. zadań z zakresu administracji rządowej
Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej. Na stanowisko wojewody może być powołana osoba, która:
posiada obywatelstwo polskie
posiada wyższe wykształcenie i tytuł magistra
posiada 3-letni staż pracy w zakresie kierowania zespołami ludzkimi
nie była karana, korzysta z pełni praw publicznych i cieszy się nieposzlakowaną opinią
Na wniosek wojewody Prezes RM może powołać jednego lub dwóch wicewojewodów.
Prezes Rady Ministrów kieruje działalnością wojewody wydając mu wytyczne i polecenia oraz przyjmując sprawozdania z jego działalności i dokonując okresowej oceny jego pracy. Sprawuje też nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką Rady Ministrów. Minister właściwy ds. administracji publicznej sprawuje nadzór nad działalnością wojewody w zakresie zgodności jego działań z obowiązującym prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności.
Spory kompetencyjne między wojewodami oraz między wojewodą w członkiem Rady Ministrów lub centralnym organem administracji rządowej rozstrzyga Prezes Rady Ministrów.
Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz organów rządowej administracji zespolonej w województwie. W celu usprawnienia działania wojewoda może tworzyć delegatury urzędu wojewódzkiego. Wojewoda nadaje urzędowi wojewódzkiemu statut, który po zatwierdzeniu przez Prezesa RM ogłaszany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Wojewoda nadaje również, w drodze zarządzenia, regulamin organizacyjny urzędu wojewódzkiego.
Administracja zespolona jest elementem rządowej administracji terenowej. Chodzi o powiązanie organizacyjne organów tej administracji wyróżnionych przedmiotem działania, należących do różnych działów administracji rządowej pod kierownictwem jednego organu o kompetencji ogólnej - wojewody w celu redukcji kosztów administracji, lepszej koordynacji działań i unikania dublowania kompetencji. W ramach zespolenia wojewoda jest uprawniony m.in. do powoływania kierowników służb, inspekcji i straży (wyjątki w przypadku komendantów wojewódzkich policji-wymóg opinii wojewody i straży pożarnej-wymóg zgody), do zatwierdzania regulaminów tych jednostek, tworzenia i znoszenia jednostek organizacyjnych stanowiących ich aparat pomocniczy. Co do zasady organy te winny być skupione w jednym urzędzie wojewódzkim i dysponować wspólnym budżetem, ale w praktyce zasada ta doznaje znaczących wyjątków, np. w przypadku policji.
Organy rządowej administracji zespolonej
Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej
Komendant Wojewódzki Policji
Kurator Oświaty
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego
Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny
Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej
Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
Wojewódzki Inspektor Sanitarny
Wojewódzki Lekarz Weterynarii
Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci wojewódzkich komend, inspektoratów, oddziałów i kuratoriów.
Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej kieruje nią, koordynuje i kontroluje jej działalność, zapewnia warunki skutecznego jej działania oraz ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.
Administracja niezespolona jest częścią administracji rządowej w terenie. W przeciwieństwie do administracji zespolonej nie jest podległa wojewodzie.
Organami administracji niezespolonej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej, a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa.
Ustanowienie tych organów może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa. Mogą one wydawać akty prawa miejscowego (obowiązujące na terenie województwa lub jego części).
Organami rządowej administracji niezespolonej są w szczególności: dyrektorzy izb celnych, naczelnicy urzędów celnych, dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej, dyrektorzy urzędów morskich, dyrektorzy urzędów statystycznych, graniczni i powiatowi lekarze weterynarii, regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.
Wojewoda i organy administracji niezespolonej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie. Wojewoda może również wydawać rozporządzenia porządkowe dla ochrony życia, zdrowia i porządku publicznego. Mogą one być uchylone w trybie nadzoru, przez Prezesa Rady Ministrów, z powodu niezgodności z prawem, z polityką Rady Ministrów lub zasadami rzetelności i gospodarności.
2