Prof.zw. dr hab. Marian Grzybowski
Instytut Politologii
Akademii Pedagogicznej w Krakowie
Tematyka wykładu „ Prawo konstytucyjne”
( rok akademicki : 2007/2008)
Konstytucja jako akt prawny. Cechy szczególne konstytucji: tryb stanowienia i zmiany, forma i treść oraz moc konstytucji. Rewizja. Przełamanie i przeobrażenie konstytucji. Kontrola konstytucyjności prawa: formy i środki kontroli; sądownictwo konstytucyjne.
Forma państwa: monarchia, republika, oligarchia. Ustrój terytorialny państwa:
państwo unitarne, państwo zautonomizowane, federacja, konfederacja.
Zasady naczelne Konstytucji RP z 1997 r.: a) zwierzchnictwa Narodu,b) demokracji przedstawicielskiej w skojarzeniu z formami demokracji bezpośredniej, c) demokratycznego państwa prawa, d) pluralizmu politycznego. e) podziału i równowagi władz, f) decentralizacji władzy publicznej, g) konstytucyjnego gwarantowania wolności i praw człowieka i obywatela, h) niezależności sądów i niezawisłości sędziów, i) społecznej gospodarki rynkowej.
Konstytucyjny system źródeł prawa: konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawa, rozporządzenie, akty prawa miejscowego. Zasada przychylności prawu międzynarodowemu. Akty prawa wspólnotowego; przekazanie kompetencji prawodawczych „ w niektórych sprawach”.
Konstytucyjne wolności i prawa człowieka i obywatela. Wolności i prawa osobiste. Wolności i prawa polityczne (publiczne). Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne. Srodki i proceduru ochrony wolności i praw konstytucyjnych. Konstytucyjne obowiązki obywateli.
Władza ustawodawcza: Sejm i Senat. Zasady wyboru Sejmu i Senatu. Organizacja wewnętrzna; organy Sejmu i Senatu. Funkcje Sejmu a funkcje Senatu. Postępowanie ustawodawcze; tryb stanowienia ustawy budżetowej. Funkcja kontrolna Sejmu, zakres i tryb realizacji. Uprawnienia kreacyjne Sejmu i Senatu. Status prawny posłów i senatorów.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zasady wyboru Prezydenta. Role ustrojowe i uprawnienia Prezydenta RP. Prezydent a Sejm i Senat. Prezydent a Rada Ministrów. Uprawnienia Prezydenta w stosunkach zewnętrznych państwa. Uprawnienia Prezydenta w stosunkach wewnętrznych. Prezydent jako najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych. Kwestia odpowiedzialności Prezydenta.
Rada Ministrów i administracja rządowa. Zasady tworzenia Rządu. Funkcje i kompetencje Rady Ministrów. Skład i organizacja wewnętrzna. Rola i uprawnienia Prezesa Rady Ministrów. Akty prawne rządu i członków składu Rady Ministrów. Ministrowie i ministerstwa. Odpowiedzialność Rady Ministrów i jej członków. Organy i instytucje centralnej administracji rządowej. Wojewodowie i urzędy wojewódzkie. Inne organy i instytucje terytorialnej administracji rządowej.
Organy kontroli i ochrony prawa. Najwyższa Izba Kontroli. Rzecznik Praw
Obywatelskich. Rzecznik Praw Dziecka. Krajowa Rada Radiofoniii i Telewizji.
Sądy i Trybunały. System sądów. Sady powszechne (rejonowe, okregowe, apelacyjne). Sąd Najwyższy i jego kompetencje. Wojewódzkie sądy administracyjne,Naczelny Sąd Administracyjny.Trybunał Konstytucyjny.Trybunał Stanu.
Stany nadzwyczajne: stan wojenny, stan wyjątkowy, stan klęski żywiołowej.
Podręczniki: L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Wydawnictwo Liber,
Warszawa ( wydania: od 7 do 11 )
W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne, Lublin ( wydania: od
4 do 7)
M.Grzybowski (red.) Prawo konstytucyjne, Wydawnictwo Temida 2,
Białystok 2008 , wydanie 1-sze
Kraków, styczeń 2008