PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA STOSOWANA - wykład, dn. 12.05.2011
*Komponenty tożsamości społecznej (dotyczą dowolnej grupy odniesienia):
-Obiektywne: terytorium, pokrewieństwo, język, kultura, moda, obyczaje, normy, zachowania, prawa, organizacja, interesy (nie mamy na nie wpływu, np. rodziny się nie wybiera; ważne jest to w terapii - należy uświadamiać pacjentom, że takie a takie czynniki są akurat od nich niezależne).
-Subiektywne: świadomość grupowa, poczucie związku z grupą, poczucie przynależności i odrębności, wspólne wartości i cele (chodzi o to z czym „ja” się utożsamiam, co jest dla mnie grupą odniesienia)
*Stereotypy płci: fałsz czy prawda?!
-Są to jedne z najsilniejszych stereotypów.
-Każdy z nas się nimi posługuje.
Są po to, abyśmy mogli w sposób bardziej ekonomiczny funkcjonować, bo człowiek nie jest w stanie doświadczyć wszelkich możliwych norm, obyczajów, tradycji czy tradycji przeróżnych kultur.
-Można zadać pytanie o to kto i na ile z jakim stereotypem się utożsamia, ale nie o to czy sądzi, że takie stereotypy istnieją (bo to oczywiste że istnieją).
-Należy pamiętać, że stereotypy mają ogromną trwałość.
*Język kobiet i mężczyzn - różnice:
-Kobiety częściej używają sformułowań dotyczących emocji, mają bardziej rozbudowany język emocjonalny.
-Kobiety używają więcej zdrobnień niż mężczyźni.
-Kobiety mają o wiele więcej określeń jeśli chodzi o nazywanie kolorów.
-Kobiety o wiele częściej kończą zdania w formie pytającej.
-Kobiety nie lubią milczenia (bo uważają, że milczenie jest wyrazem swego rodzaju zakłopotania; wg nich lepiej, żeby komunikacja trwała).
-Jeśli chodzi o nawiązywanie komunikacji, kobiety bardzo lubią komunikować się z drugiego pomieszczenia, bo zmiana przestrzeni kieruje ich uwagę ku innym problemom i coś im przypominają.
-Język kobiet od języka mężczyzn odróżnia kowokalizacja - mówienie jednoczesne (mężczyźni tego nie potrafią).
-Kobiety lepiej tworzą klimat odpowiedni do rozmowy.
-Kobiety, mimo że znają się na liczbach, nie potrafią mówić o nich konkretnie (przykład: mężczyzna - „w tym pomieszczeniu jest 30 osób”, kobieta - „w tym pomieszczeniu prawdopodobnie jest około 30 osób”).
*Badania związane ze stereotypami płci:
-Przymiotniki które uzyskały najwięcej wyborów:
Kobieta - miła, wrażliwa, uczuciowa, uległa, opiekuńcza, oddana.
Mężczyzna - sprawny, zaradny, energiczny, ambitny, dominujący, zarozumiały.
-Różnice treściowe stereotypów płci potwierdzone w 30 krajach.
*Dlaczego się różnimy?
Wyjaśnienia ewolucjonistyczne (David Buss) - kobiety i mężczyźni byli poddani odmiennym presjom ewolucyjnym i dlatego wykształcili przydatne (w celu lepszego przystosowania i „korzystnego” doboru naturalnego) umiejętności, zdolności, motywy, peferencje itp.:
-Kobiety:
Zbieraczki (sprawności motoryczne, zaangażowanie rodzicielskie).
Wybredne w doborze partnera (bo ponoszą duże koszty związane z ciążą, porodem, wychowaniem dziecka).
Odraczają kontakt seksualny, narzucają surowe standardy.
Preferencja mężczyzn zamożnych, nieco starszych, przedsiębiorczych, o wysokiej pozycji społecznej, gwarantujących inwestycje w potomstwo.
Porzucają mężczyzn, którzy nie potrafią zgromadzić odpowiednich zasobów ekonomicznych
-Mężczyźni:
Myśliwi (zdolności przestrzenne, sprawność fizyczna, wytrzymałość, szczodrość w dzieleniu zasobami z wybraną partnerką - musieli zdobywać pożywienie, żeby zabezpieczyć i utrzymać swoją rodzinę).
Niewybredni w doborze partnerki (najważniejszy wygląd fizyczny jako sygnał płodności, zwłaszcza proporce talii i bioder - mają niewyczerpane zasoby ;d).
Wybredni w doborze partnerki, z którą postanowią dzielić się zasobami (musi to być taka osoba, co do której mężczyzna uzna, że może się z nią podzielić „swoim”; mężczyźni mają bardziej rozbudowane poczucie wartości).
Przyspieszają kontakt seksualny (podstawowy standard - sygnał seksualny).
Preferencja kobiet młodych, atrakcyjnych seksualnie, gwarantujących zdrowe potomstwo (mężczyźni oświadczają zgodnie, że na pierwszym miejscu dla nich najważniejsza jest młodość, bo im starsza kobieta, tym mniejsza możliwość wydania potomstwa, a zwłaszcza zdrowego potomstwa!).
Dlatego mężczyźni o wiele silniej niż kobiety przeżywają zdradę seksualną aniżeli emocjonalną. Natomiast kobiety przeżywają silniej zdradę emocjonalną.
Wyjaśnienia kulturowe (Sandra Bem):
-Chłopiec: ubrany na niebiesko, bawi się autkami, pistoletami, łukami.
-Dziewczynka: ubrana na różowo, bawi się kosmetykami mamusi.
-Poszczególne kultury wykształcają określone stereotypy płci i na tej podstawie konstruują określone role dla każdej z płci.
-Główne kryteria typowe dla ogółu kultur:
Antropocentryzm (stawianie mężczyzny i kobiety w środku, czyli koncentracja na cechach typowo ludzkich, charakterystycznych dla danej płci; typowe różnice przymiotnikowe od wieków przydzielane kobietom i mężczyznom).
Polaryzacja (bardzo silne przekonanie w każdej kulturze, że kobiety i mężczyźni na pewno się różnią).
Esencjalizm biologiczny (jest to pogląd który uznaje, ze u podstawy polaryzacji i antropocentryzmu tkwią czynniki biologiczne; różnice absolutnie wynikają z różnic biologicznych, różnic w budowie mózgu itd.).
-Socjalizacja prowadzi do utożsamiania się dziecka z rolą przypisana do własnej płci (przykłady” do chłopca - „co się mażesz jak ta baba? chłopcy nie płaczą”; do dziewczynki - „gdzie będziesz z ojcem do garażu szła? to nie dla ciebie”).
-Zgodne z rolą są zachowania i obraz (wizerunek) siebie.