1) Schemat obliczeniowy podłoża i parametry geotechniczne. Na podstawie wyników badań i charakterystyki geologicznej gruntów należy podzielić podłoże na warstwy

geotechniczne. Dla każdej warstwy należy ustalić niezbędne do obliczeń statycznych wartości parametrów geotechnicznych. Zaleca się przyjmować wydzielenia geologiczne jako

podstawę podziału na warstwy geotechniczne.

Stosuje się następujące metody ustalania parametrów geotechnicznych.

Metoda A polega na bezpośrednim oznaczaniu wartości parametru za pomocą polowych lub laboratoryjnych badań gruntów, wykonywanych zgodnie z PN-74/B-04452 i PN-88/B-

04481 oraz innymi wymaganiami wg 1.2.

Metoda B polega na oznaczaniu wartości parametru na podstawie ustalonych zależności korelacyjnych między parametrami fizycznymi lub wytrzymałościowymi a innym

parametrem (np. IL lub ID) wyznaczanym metodą A.

Metoda C polega na przyjęciu wartości parametrów określonych na podstawie praktycznych doświadczeń budownictwa na innych podobnych terenach, uzyskanych dla budowli o

podobnej konstrukcji i zbliżonych obciążeniach.

2)Ocena i klasyfikacja podłoża budowlanego. Klasyfikacja podłoża budowlanego opiera się przede wszystkim na składzie ziarnowym, uwzględniając ponadto pochodzenie gruntu. Według tej klasyfikacji grunty dzieli się ze wzglądu na pochodzenie na: a)grunty rodzime (skaliste, nie skaliste mineralne, nie skaliste organiczne) b) grunty nasypowe. Do gruntów skalistych zaliczamy grunty lite lub spękane o nie przesuniętych blokach (najmniejszy wymiar boku 10cm), których próbki nie wykazują zmian objętości ani nie rozpadają się w wyniku działania wody destylowanej i maja wytrzymałość na ściskanie Rc=0,98Mn/m². Pozostałe grunty są nie skalistymi. Grunty skaliste zostały podzielone ze względu na wytrzymałość na ściskanie oraz ze względu na spękania. Grunty nie skaliste mineralne-zostały podzielone na grupy kamieniste, gruboziarniste i drobnoziarniste. Grunty kamieniste podzielone zostały dalej ze względu na charakterystykę geologiczną (grunty występujące w miejscu wietrzenia skały, poza miejscem wietrzenia skały i grunty osadzone w środowisku wodnym) Grunty gruboziarniste oraz drobnoziarniste podzielone zostały na dwie grupy: grunty spoiste i niespoiste (sypkie). Obie te grupy podzielone zostały dalej ze względu na uziarnienie. W skład gruntów wchodzą okruchy i cząstki skalne o różnych wymiarach: od kilkudziesięciu centymetrów i większych od cząsteczek koloidalnych o wymiarach rzędu tysięcznych części milimetra i mniejszych. Uziarnienie to podzielono na frakcje. W praktyce nie spotyka się gruntów, które składałyby się wyłącznie z ziaren lub cząstek jednej frakcji. Grunty są z reguły mieszanina ziaren i cząstek różnej wielkości i zależnie od procentowego udziału poszczególnych frakcji ziaren w ich składzie, zalicza się je do odpowiedniej grupy. Klasyfikacja gruntów drobnoziarnistych, których nazwa zależna jest od procentowej zawartości ziaren trzech frakcji, przedstawiona jest często przy zastosowaniu trójkąta Fereta. Na bokach Trójkąta zaznaczono skale od 0 do 100, wskazujące na procentową zawartość każdej frakcji. Położenie punktu wewnątrz trójkąta określone za pomocą trzech współrzędnych, których suma stanowi 100%, wskazuje, z jakim gruntem mamy do czynienia. Zawartość ziaren i cząstek poszczególnych frakcji oznacza się w laboratorium przy pomocy analizy sitowej (stosowanej do gruntów sypkich) i analizy areometrycznej (dla gruntów spoistych). Wyniki tych analiz przedstawia się na wy­kresie uziarnienia gruntu w postaci krzywej uziarnienia (p. ryc. 8.31.). Krzywa uziarnienia gruntu wykonana jest najczęściej w postaci krzywej kumulacyjnej, co oznacza, że każdy punkt krzywej określa w badanej próbce gruntu sumę za­wartości ziaren o określonej dla tego punktu średnicy i wszystkich frakcji drob­niejszych. Krzywą uziarnienia wykonujemy w układzie współrzędnych pro­stokątnych, gdzie na osi odciętych w skali logarytmicznej odkładamy wymiary średnic ziarn gruntu, a na osi rzędnych w zwykłej podziałce procentową za­wartość ziarn lub cząstek o średnicy większej niż „d". Kształt krzywej uziar­nienia daje nam wstępną orientację co do równomierności uziarnienia (selekcji). Im krzywa uziarnienia jest bardziej stroma, tym grunt jest równomierniej uziarniony.

Odrębną klasyfikacją objęte zostały grunty organiczne. Wyodrębniono wśród nich: grunty próchniczne, namuły i torfy na podstawie zawartości części organicz­nych Io_m. I_om oznacza stosunek masy domieszek organicznych w próbce gruntu do masy szkieletu gruntowego. W gruntach próchnicznych 2% < I_om < 5%, w namułach 5% < I_om < 30% i w torfach I_om > 30%.

Wyodrębniono też grunty nasypowe, które z kolei zostały podzielone na na­sypy budowlane i niebudowlane. W grupie nasypów nie budowlanych znalazły się składowiska popiołów, odpady przemysłowe, odpady poflotacyjne, odpady komunalne i żużle, a więc cała gama gruntów antropogenicznych.

Głównymi typami gruntów, z którymi mamy do czynienia w działalności inżynierskiej, są grunty rodzime, a wśród nich nieskaliste.

3)Fundamenty bezpośrednie stanowią najniższą część konstrukcji, przekazu­jącą obciążenia bezpośrednie na podłoże gruntowe. Podstawa fundamentu opiera się zwykle na dodatkowej warstwie, tzw. poduszce (chudy beton, podsypka: piaskowa, żwirowa lub z pospółki). Zadaniem warstwy jest lepsze powiązanie fundamentu z podłożem, zmniejszenie obciążenia przekazy­wanego przez ten fundament na słabą warstwę gruntu oraz przyspieszenie konsolidacji gruntu spoistego występującego pod fundamentem. Fundamenty bezpośrednie dzielimy ze względu na: -głębokość posadowienia, -kształt (rozczłonkowanie powierzchni posadowienia budowli), -sposób wykonania, -materiał używany do budowy, -założenia obliczeniowe. Rozróżnia się fundamenty płytkie i głębokie.Fundamenty dzielimy na: stopy, ławy, ruszty, płyty i fundamenty skrzynio­we i blokowe. Stopy Zaleca się je stosować pod pojedyncze słupy, których rozstaw jest większy niż 5 m, przy posadowieniu na gruncie o dopuszczalnym obciążeniu w pozio­mie posadowienia większym niż 0,10-r0,30 MPa. Stopy mogą być stosowane pod pojedyncze słupy (rys. 5.1) lub pod więcej słupów ze sobą sąsiadujących, są to wtedy tzw. stopy grupowe (rys. 5.2). Stopy pod pojedyncze słupy mają w podstawie przeważnie kształt kwadratu lub prostokąta (L:B = 1:1 — 3:1). Stopy grupowe mają w podstawie kształt prostokąta (przy jednakowym obcią­żeniu od słupów) i kształt trapezu (stopa niesymetryczna), przy różnym obcią­żeniu od słupów.

Stopy mogą być z cegły lub kamienia, betonu i żelbetonu..

Ławy a) Ławy ceglane stosuje się pod budynki murowane o wysokości 3-4 kondygnacji, posadowione powyżej poziomu wody gruntowej na jednolitym gruncie o dopuszczalnym obciążeniu większym niż 0,2MPa. b) Ławy betonowe stosuje się wówczas gdy ław ceglanych potrzeba więcej niż 4 odsadzki oraz gdy podstawa zanurzona jest w wodzie. C) ławy żelbetowe stosuje się pod ścianami ciągłymi lub słupami o rozstawie osiowym mniejszym niż 4 do 5m na podłożu o dopuszczalnym obciążeniu niż 0,15MPa.Ruszty fundamentowe stosuje się je na podłożu słabym i niejednorodnym o dopuszczalnym obciążeniu równym 0.10 - 0.15MPa. Oraz na podłożu mocniejszym ale przy dużych obciążeniach. Wysokość belek rusztu przyjmuje się w granicach 1/5 - 1/7 ich rozpiętości.

Płyty fundamentowe stosuje się je na słabszych gruntach o dopuszczalnym obciążeniu równym 0.08 - 0.12MPa i dużych obciążeniach oraz gdy chodzi o wyrównanie osiadań, a także przy posadowieniu poniżej zwierciadła wody gruntowej.Skrzynie fundamentowe stosuje się je przy dużych obciążeniach q>0,4MPa(wieżowce). Rozstaw ścian poprzecznych skrzyni wynosi ok. 6m, ściany daje się o grubości ok. 80cm, grubość płyty dolnej wynosi ok. 1,2m, a górnej ok. 0,8m.Fundamenty blokowe stosuje się miedzy innymi pod maszyny i urządzenia w zakładach przemysłowych(fundamenty młotów, turbozespołów itp.) oraz pod zapory betonowe ciężkie. Ze względu na sposób wykonania a)bezpośrednio wykonywane w wykopie bez deskowania lub z deskowaniem(betonowe, żelbetowe lub ceglane). B)prefabrykowane stopy kielichowe, fundamenty z bloków prefabrykowanych. C)kombinowane gdzie do wykonania np. ław jako deskowania używa się prefabrykowane żelbetowe deski które wlicza się do konstrukcji fundamentu po zalaniu betonem.Ze względu na używany materiał - kamień, cegła, beton, żelbet, stal i drewno.Ze względu na założenia obliczeniowe - sztywne sprężyste i wiotkie.

4) Warunek obliczeniowy I stanu granicznego - Przy obliczeniach według I stanu granicznego, wartość obliczeniowa działającego obciążenia Q_r powinna spełniać warunek: Q_r≤mQ_f, gdzie Q_f-opór graniczny podłoża gruntowego przeciwdziałający temu obciążeniu, m-współczynnik korekcyjny, który należy przyjmować w granicach 0,7±0,9 zależnie od metody obliczania O_f W obliczeniach Q_f należy przyjąć najniekorzystniejsze warunki. Uwzględnia się obliczeniowe obciążenia stałe i zmienne budowli. Przy wykonywaniu obliczeń według I stanu granicznego, parametry geotechniczne należy ustalić metoda A. Można również stosować metody B lub C, lecz wtedy współczynnik korekcyjny należy zmniejszyć o 10%. W obliczeniach należy stosować wartości obliczeniowe parametrów. Przy stosowaniu metody B lub C ustalania parametrów geotechnicznych, współczynnik γ_m przyjmuje się 0,9 i 1,1.Rodzaje I stanu granicznego: Pod pojęciem stanu granicznego należy rozumieć taki stan konstrukcji, w którym niemożliwe jest dalsze jej użytkowanie. Pierwszy stan graniczny określa nośność (stateczność) podłoża. W normie wymieniowo trzy rodzaje I stanu granicznego: -wypieranie podłoża przez fundament lub przez cała budowlę -usuwisko albo zsuw fundamentów lub podłoża wraz z budowlą -przesunięcie w poziomie posadowienia fundamentu lub w głębszych warstwach podłoża. Do I stanu granicznego należy:

-sprawdzić wypieranie podłoża przez fundament (podłoże jednorodne, podłoże uwarstwione) -sprawdzić stateczność fundamentów i budowli na obrót i przesuw sprawdzana gdy: -budowla posadowiona jest na zboczu lub przy istniejącym wykopie, -możliwy jest zsuw budowli ze względu na budowę geologiczną podłoża, - na budowę działają siły poziome o wielkości przekraczającej 10% wartości sił pionowych, - obok budowli przewidywane są dodatkowe obciążenia mogące naruszyć stateczność podłoża gruntowego pod fundamentami, - poniżej poziomu posadowienia występują słabe grunty. Warunek obliczeniowy II stanu granicznego ogólna postać [S]≤[S]_dop, gdzie [S]-symbol przemieszczeń wyrażający: osiadanie średnie fundamentów s_śr, przechylenie budowli θ, strzałkę ugięcia f_o, lub względna różnicę osiadań Δs:l, [S]_dop- symbol odpowiednich wartości dopuszczalnych dla danej budowli, ustalonych na podstawie analizy stanów granicznych jej konstrukcji wymagań użytkowych i eksploatacji urządzeń, a także działania połączeń instalacyjnych . W przypadku braku innych danych, należy stosować wartości [S]_dop podane w normie dla poszczególnych rodzajów budowli. Obliczenia dla II stanu granicznego wykonujemy we wszystkich przypadkach, w których istnieją obawy co do przemieszczeń budowli Do II stanu granicznego należy: -osiadanie średnie fundamentów, - przechylenie budowli -strzałka ugięcia budowli, -względna różnica osiadań

7) Odwodnienie powierzchniowe i wglebne podloza grutowego. Przy wykonywaniu robot fundamentowych w gruntach, gdzie poziom wod gruntowych wystepuje powyzej poziomu posadowienia, zachodzi potrzeba odwodnienia wykopu w celu wykonania robot „na sucho”. Stosuje sie naczesciej dwa rozne sposoby odwodnienia: -- pompowanie wody bezposrednio z dna wykopu(odwodnienie powierzniowe). - obnizenie poziomu wody metodami wglebnymi (odwodnienie wglebne). Pompowanie wody bezposrednio z dna wykopu. Sposob wykonania i zakres. Wode naplywajaca do wykopu przez skarpy lub sciany i dno zbiera sie za pomoca systemu rowkow odwadniajacych do studzienek zbiorczych i stamtad odpompowuje na zewnatrz wykopu. Rowki nalezy wypelnic tluczniem lub zwirem i przykryc ja deskami. W czasie glebienia wykopu rowki nalezy stopniowo obnizac. Nie nalezy ich jednak prowadzic wzdluz projektowanych scian pod lawami. Jezeli depresja jest znaczna, a przepuszczalnosc gruntu duza, to doplywajaca woda powoduje splywanie gruntu za skarpy wykopu i unoszenie ziarn na dnie. W glebokich wykopach (depresjach wiekszych niz 4m) skarpy nalezy obciazac warstwa filtru odwrotnego. Przy niewielkich depresjach i odpowiednio powolnym obnizaniu zwierciadla wody, w gruncie poza wykopem tworzy sie lagodny lej depresyjny, cisnienie splywowe zmniejsza sie i opisane szkodliwe zjawiska moga nie nastapic. Groza one natomiast w gruntach niespoistych, zwlaszcza o drobnym uzarnieniu. W gruntach spoistych o malym wspolczynniku filtracyji, a wiec o powolnym naplywie wody, gdy spojnosc przeciwdziala odgrywaniu czastek, pompowanie bezposrednie zwykle nie nasuwa takich trudnosci. W celu zabezpieczenia sie od splywania sie skarp wykopu, zm,niejszenia ilosci wody dop[lywajacej do wykopu oraz zmniejszenie cisnienia splywowego, stosuje sie scianki szczelne. Obnizenie poziomu wody metodami wglebnymi. Zakres stosowania roznych systemow odwadniania. Obnizenie poziomu wody gruntowej metodami wglebnymi stosuje sie wowczas, gdy pompowanie bezposrednie z dna wykopu grozi powstaniem zjawiska powstania kurzawki. Wglebne obnirzenie poziomu wody mozna uzyskac za pomoca studni depresyjnych, iglofiltrow i drenazu poziomego. Kryterium stosowania studni depresyjnych i iglofiltrow stanowi wspolczynnik k. Przy k≥1m/dobe—stosuje sie studnie depresyjne lub iglofiltry, przy 1>k>0,1m/dobe—stosuje sie iglofiltry z podcisnieniem, przy k≤0,1m/dobe—stosuje sie iglofiltry z elektroosmoza. Studnie depresyjne stosuje sie przy wiekszym miazszosciach wartsw wodonosnych, gdy nalezy natomiast zebrac wode z warstwy o malej miazszosci (0,5—1,5m), tp stosuje iglofiltry. Studnie depresyjne nalezy zapuszczac do gruntow najbardziej przepuszczalnych. Budowa i rozmieszczenie studni depresyjnych i iglofiltrow. Studnie depresyjne wykonuje sie w otworach wiertniczych o srednicy 20-50cm. Lub sposobem wyplukiwania rur oslonowych. Przestrzn wokol rury filtracyjnej wypelnia sie obsypka filtracyjna, stopniowo podciagajac rury wiertnicze. Czasmi zamiast obsybki filracyjnej zaklada sie gotowe filtry perforowane lub w ogole obsybki nie daje sie, jezeli wymiar oczek siatki filtracyjnej d_s jest mniejszy lub w przyblizeniu rowny srednicy d₅₀ gruntu. Iglofiltry sklada sie z kolumny rur dlugosci 8—10m i srednicy 38mm. Kolumna zakonczona jest filtrem ktory sklada sie z 2 rur; wenetrznej ř38mm i zewnetrznej ř51—63mm. Instalacja sluzaca do obnizenia poziomu wody za pomoca iglofiltrow sklada sie z trzech podstawowych elementow; pomp samozasysajacych lub agregatu pompujacego wode, kolektora zbiorczego i iglofiltrow. Iglofiltry wprowadza sie w grunt za pomoca strumienia wody wplywajacego z iglofiltru pod cisnieniem 300—400kPa. Pompy uzywane do odwodnienia wykopow fundamentowych. W przypadku pompowania wody bezposrednio z wykopu stosuje sie najczesciej pompy: --przeponowe moze zasysac wode na wysokosc 7m, tlokowe moga byc roznego typu. Glebokosc zasysania wynosi 7m a tlocznie do 30—40m. , odsrodkowe jest najczesciej stosowana do pompowania wody z wykopow fundamentowych, studzien i iglofiltrow. Wysokosc ssania wody wynosi ok 7m, a wysokosc tloczenia do ok 60m. Wydajnos tych pomp -6—800m³/h. Pompy odsrodkowe nadaja sie do pompowania wody brudnej. Glebinowe sklada sie z pompy odsrodkowej i silnika elektrycznego. Wysokosc tlocznenia do ok. 100m.

8)Wykonastwo robot ziemnych i fundamentowych (scianki szcelne, makropale). Wykonastwo robot fundamentowych. Przed przystapieniem do robot fundamentowych nalezy przeprowadzic analize projektu technicznego i warunkow wodno-gruntowych. Nalezy przeanalizowac wybrana metode wykonastwa i organizacji robot fundamentowych oraz zagospodarowania placu budowy. Etap ten decyduje o prowadzeniu robot. Po przeprowadzeniu analizy iwybraniu metody wykonastwa przystepuje sie do nastepujacych robot: wytyczenia osi glownych i pomocniczych budowli oraz zalozdenia minimum 3 reperow wysokosciowych (w miejscach bezpiecznych). -wytyczenia fundamentu i granic wykopu -wykonania robot ziemnych -sprawdzenia czy grunty wystepujace na scianach wykopu i poziomie posadowienia zgadzaja sie z danymi podanymi w dokumentacji. - ewentualnego zabezpieczenia scian wykopu - odpompowania wody gruntowej, jezeli poasdowienie bedzie wykonac „na sucho” - wykonania fundamentow - zasypywania fundamentow. Wytyczenie fundamentu i granic wykopu. Wytyczenie fundamentu i granic wykopu polega na wyznaczeniu na powierzchnii terenu punktow pozwalajacych na utrwalenie planu fundamentu, osi obiektu oraz granic wykopu. Punkty te musza byc nawiazane do reperow wysokosciowych. Wytyczenie wykonania wykopow fundamentowych. Prz wykonywaniu wykonywaniu wykopow fundamentowych nalezy przestrzegac ponizszych zalecen:1—chronic wykop w gruntach spoistych od doplywu wod atmosferycznych i natychmiast te wody usowac. Przy pompowaniu wody z wewnatrz dolu fundamentowego, czerpanie jej musi sie odbywac ze specjalnej studzienki w ten sposob, zeby poziom wody w niej byl zawsze nizszy od poziomu dna wykopu o 20 - 40cm. Woda do studzienki powinna splywac kanalikami. 2—W gruntach warwowych wode nalezy odpompowac ze studzien glebokich. W przypadku pompowania z wykopu osuszona warstwa gruntu musi miec grubosc 40 - 50cm. 3) W przypadku wykonania robot ziemnych za pomoca maszyn poruszajacych sie wewnatrz wykopu, nalezy pozostawic nie naruszona warstwe gruntu; 30cm dla gruntow niespoistych i 50cm dla gruntow spoistych ponad zaprojektowanym poziomem dna wykopu i warstwe te usunac recznie lub za pomoca maszyn poruszajacych sie poza granicami wykopu, bezposrednio przed wykonaniem fundamentow. 4) W gruntach ilowych, niezaleznie od sposobu wykonania robot ziemnych, zaleca sie pozostawic nie naruszona warstwe o grubosci 40-50cm i usuac ja mozliwie na krotko przed przystapieniem do wykonanai fudamentow. Jezeli wykop ma pozostac dluzszy czas nie zbudowany, nalezy grubosc warstwy ochronnej zwiekszyc. 5) W przypadku gdy wykopany dol fundamentowy trzeba bedzie pozostawic na zime, to przy gruntach wysdzinowych i piaskach drobnoziarnistych nalezy dno wykopu chronic od przemarzania. Jezeli z jakis wzgledow nie zostawiono potrzebnej ochrony, nalezy przy wznawianiu robot usunac przemarznieta warstwe gruntu. 6) Grunty latwo rozluzniajace lub lasujace (pyly, kredy, margle)nalezy natychmiast po wykonaniu wykopu pokryc wartswa betonu o grubosci 5-10cm. 7) Nie mozna dopuscic do „przebrania” glebokosci wykopu, ale jesli to juz sie stanie, nalezy dno wyrownac chudym betonem albo gruboziarnistym zwirem i polac go zaprawa cementowa. 8) Wykopy i roboty fundamentowe nalezy rozpoczac od najglebiej posadowionych fundamentow. Przy wykonywaniu wykopow fundamentowych w terenie zabudowy nalezy uprzednio zbadac glebokosc posadowienia istniejacych budynkow sasiednich. Jezeli budynki te sa plyciej posadowione w porownaniu z projektowanym, dla mktorego wykonuje sie wykop, to roboty ziemne musza byc wykonywane w teb sposob, by nie naruszyc podloza budowlanegopod fundamentami budynkow istniejacych. Wykonastwo i zasypywanie fundamentow. Wykonanie fundamentow nalezy przeprowadzac zgodnie z przyjeta technologia. Przy odbiorze fundmentow nalezy sprawdzic: a—zgodnosc z dokumentacja techniczna usytuowania fundamentow w poziomie i pionie, przy czym dopuszcza sie nastepujace odchylenia: poziom spodu fundamentu, poziom wierzchu fundamentu lub elementow wielkowymiarowych. 2) Prawidlowosc wykonania robot ciesielskich, zbrojarskich i betonowych. 3) Przy fundamentowaniu budowli ciezkich(budynkow wysokosciowych, kominow przemyslowyc, silosow). Zasypywanie fundamentow powinno byc wykonywane dokladnie, z ubijaniem gruntu. Nie nalezy pozostawic nie zasypanych fundamentow przed nastaniem zimy, nie mozna tez obsypywac gruntem zamarznietym. Wykopy fundamentowe: ze wzgledu na szerokosc, wykopy dziela sie na: waskoprzestrzenne i szerokoprzestrzenne. waskoprzestrzenne maja szerokosc mniejsza od glebokosci, a szerokoprzestrzenne odwrotnie. Niektorzy przyjmuja wykopy waskoprzestrzenne do szerokosci 6m. Ze wzgledu na sposob zabezpieczenia scian, wykopy dziela sie na: otwarte, rozparte, podparte lub zakotwione. 1)Otwarte Ze wzgledu na statecznosc, wykopy maja odpowiednio nachylone skarpy. Zalecane nachylenia skarp dla tymczasowych wykopow fundamentowych w zaleznosci od rodzaju gruntu i glebokosci wykopu, w korzystnych warunkach wilgotnosciowych. Dla zwiekszenia statecznosci skarp wykopow nalezy wykonac tzw. Polki poziome o szerokosci ok. 0,5-1,0m co ok 2-2,5m w kierunku gleokosci. 2) Rozparte Umocnienia scian wykopow fundamentowych maja za zadanie zabezpieczenie scian wykopu przed obsunieciem. W sklad najprostrzych umocnien scian wchodza nastepujace elementy: --pionowa sciana z desek lub dyli(ulozonych pionowo lub poziomo) przyjmujaca na sibie parcie gruntu. -belki podtrzymujace deski scian(ustawione pionow lub poziomo w zaleznosci od ulozenia desek w obudowie). -rozpory (poziome) dociskajacde belki -podpory pod rozpory w wykopach szerokoprzestrzennych. Umocnienia scian wykopow zaleza od rodzaju gruntu i jego nawodnienia. Bardzo czesto do umocnien scian wykopow stosuje sie scianki szczelne. Wykopy waskoprzestrzenne wykonywane w gruntach spoistych nie nawodnionych mozna zabezpieczac poziomymi pojedynczymi deskami (rozstawionymi co 10-20cm) o grubosci zwykle 50mm, rozpartymi co 1,5 - 2,5m rozporami o srednicy 8—20cm. Po osiagnieciu zadanej glebokosci wprowadz sie obok rozpor pale pionowe i rozpiera rozporami poziomymi. W gruntach spiostych nawodnionych , gdy konsystencja gruntu jest plastyczna, deski nalezy ukladac na dotyk, gdyz grunt moglby byc wypierany poprzez szczeliny, a poza deskowaniem tworzylyby sie pustki, tzw. Kieszenie, co doprowadziloby do naruszenia konstrukcji rozparcia. Wykopy szerokoprzesztrzenne moga byc rozpierane lub podpierane, wzglednie kotwione. Przy wykopach szeroprzestrzennych o szerokosci 6-20m i wiecej mozna zastosowac obudowe rozpierana. Glowna roznica z wykopami waskimi stanowi tu dlugosc rozpor oraz koniecznosc wprowadzenia rozpor podluznych. Rozpory wobec znacznej znacznej dlugosci nalezy podpierac, dla zabezpieczenia od ugiecia pod ciezarem wlasnym i od zginania przez moment od sily sciskajkacej w rozporze, ktorej ramie stanowi strzalka ugiecia. Wykopy podparte i zakotwione. Gdy wykop jest szeroki i wprowadzenie konstrukcji rozpierajacej zaciesniloby wykop, nalezy zastosowac zamiast rozpierania—podpieranie deskowania zastrzalami ukosnymi lub utrzymywanie za pomoca ciegien i kotwi. Przy glebokosci wykopu wiekszej od 3-5m wskazane jest przerwanie ciaglosci sciany pionowej lawa o szerokowsci 1,0—1,5m przy wysokosci stopnia ok. 2,0-2,5m. SCIANKI SZCZELNE nazywamy konstrukcje skladajaca sie z podluznych elementow zaglebionych (najczesciejwbitych) w grunt scisle do siebie przylegajacych. SCIANKI SZCZELINOWE sa wykonywane w postaci scian w waskich wykopach pod ochrona zawiesiny tiksotropowej. Ze wzgledu na przeznaczenie scianki szczelne mozna podzielic na: scianki prowizoryczne potrzebne jedynie w okresie wykonywania robot. Stosuje sie je zwykle w gruntach nawodnionych. Musza one zabezpieczac teren przed doplywem wody oraz podtrzymywac sciany wykopu. Scianki szczelne lub szczelinowe stale, ktore stanowia konstrukcyjna czesc fundamentu. Wtedy moga one spelniac rozne zadania jak np.; a) zabezpieczac szczelnosc pod podstawa fundamentu we wszelkie rodzaju budowlach pietrzacych b) ogradzac w basenie portowym lad od rejonow wodnych, c) przy posadowieniach bezposrednich na gruntach nawodnionych moga stanowic wygrodzenie podloza obciazonego zabezpieczajac fundament prze wyplukiwaniem d) scianki szczelinowe moga stanowic fundament gleboki. Scianki szczelne ze wzgledu na material dzielimy na:drewniane, stalowe, zelbetowe, betonowe.

10)Fundamentowanie na terenach górniczych. Eksploatacja bogactw naturalnych Ziemi związana jest z wykonywaniem na różnych głębokościach wyrobisk górniczych. Po pewnym czasie pułap wyrobiska ulega załamaniu, co pociąga za sobą obsunięcia się górnych warstw i wytworzenie się na powierzchni ziemi zagłębienia tzw. niecki lub zapadliska. Zjawisku temu towarzyszą znaczne nieraz przesunięcia gruntu zarówno w kierunku pionowym, jak i poziomym, które nie mogą być obojętne dla budowli znajdujących się na tym terenie. Przy obrzeżu niecki odkształcenia terenu mają przebieg łagodny - ciągły. Przy obrzeżu zapadliska odkształcenia terenu przebiegają w sposób nieciągły -nagły, tworząc w terenie stopień. Miejsca i czasu powstania zapadliska nie można przewidzieć. Profil obrzeża można wyznaczyć tylko dla niecki. Tereny podlegające odkształceniom górniczym ciągłym dzieli się na 5 kategorii w zależności od wielkości spodziewanych ekstremalnych odkształceń powierzchni terenu. Prze zaprojektowaniem budowli w terenach górniczych należy: rozpatrzyć i uzasadnić celowość lokalizacji, uzyskać zgodę Okręgowego Urzędu Górniczego na wzniesienie budowli w obrębie pola górniczego, przeprowadzić ekspertyzę górniczą zawierającą charakterystykę przewidywanych odkształceń terenu, rozpocząć warunki gruntowo-wodne omawianym terenie, przeprowadzić ekspertyzę budowlana określającą rozwiązania konstrukcyjne budowli i sposoby zabezpieczania. Fundamenty budowli na terenach górniczych eksploatacji górniczej, oprócz obciążeń pionowych na grunt muszą przenieść siły wywołane przez deformacje podłoża. Zaleca się zwykle stosowanie posadowienia płytkiego (ławy, ruszty, płyty ciągłe, stopy lub skrzynie), unikając studni i fundamentów na palach i słupach ze względu na niebezpieczeństwo ścięcia. Fundamenty powinny być na jednym poziomie, w miarę możliwości pod całą budowlą. Rozróżnia się dwa rodzaje zabezpieczeń: częściowe i pełne. Zabezpieczenie częściowe polega na ochronie budowli przed uszkodzeniami, jakie mogą powstać wskutek poziomych odkształceń terenu ε_max. Zabezpieczenie pełne polega na ochronie budowli prze ruchami poziomymi i pionowymi. Jako zabezpieczenie częściowe budynków mieszkalnych stosuje się: 1) Pionowe dylatacje w odległościach 12±20m, przecinające cała konstrukcje wraz z fundamentami. 2) Jednakowy poziom posadowienia w częściach budowli oddzielonych dylatacjami. 3) Podsypkę pisakową (>30cm) pod fundamentami na podłożu o dużej spójności, lub podwójną warstwę papy. 4) żelbetowe płyty przeponowe w poziomie wierzchu fundamentów, pomiędzy płyta przeponową a fundamentem należy założyć dwie warstwy papy smołowej niepiaskowej, sklejonej lepikiem smołowym, dla zmniejszenia tarcia. 5)Zakotwienie stropów w ciągłych wieńcach żelbetowych 6)Stalowe lub żelbetowe nadproża okienne i schody, dobrze zakotwione w murach. 7) Zmniejszenie sztywności (grubości) poziomych elementów konstrukcyjnych (stropów, podciągów itp) Zabezpieczenie budowli dużej rozpiętości (np. hale przemysłowe)polega na: 1)Podziale budowli dylatacjami umożliwiającymi przemieszczanie jej części 2)Stosowaniu konstrukcji zewnętrznych statycznie wyznaczalnych 3) projektowaniu wolnych przestrzeni użytkowych z pewnym zapasem i stosowaniu urządzeń rektyfikacyjnych w elementach współzależnych eksploatacyjne, np. w belkach podsuwnicowych Zabezpieczenie pełne polega na takim wykonaniu budowli, aby jej konstrukcja miała dostateczną wytrzymałośćprzy każdym nieciągłym ruchu terenu. W przypadku budynku o dużej długości można podzielić konstrukcje na części połączone elementami umożliwiającymi swobodny ruch tych części względem siebie

11) Ochrona fundamentów przed wilgocią i wodą. Dzielimy na: a) przeciwwilgociowe stosowane powyżej wód gruntowych zabezpieczające przed podciąganiem wody włoskowatej i opadowej. B) wodoszczelne stosowane w celu ochrony pomieszczeń podziemnych, przed napływem do nich wody gruntowej. Stosuje: izolacje typu lekkiego(powłoki stosuje się w celu ochrony przed przenikaniem wilgoci najczęściej w kierunku bocznym), średnie(stosuje się w celu ochrony przed wodą przesączającą się w gruncie jako izolacje pionowe części podziemnej budowli, zaliczamy do nich izolacje bitumiczne z wkładkami papy dwie warstwy, izolacje z plastycznych mas bitumiczno mineralnych, asfaltów lanych itp.) izolacje typu ciężkiego stosuje się w celu ochrony budowli przed wodą pod ciśnieniem przeważnie w postaci izolacji bitumicznych z kilkoma wkładkami. Używa się do tego celu lepików bitumicznych papy, juty i innych tkanin asfaltowych. Folii z mas plastycznych cienkich blach metalowych itp. Izolacje te, mające chronić przed wodą naporową zakłada się zawsze ok. 50cm powyżej najwyższego możliwego poziomu wody. Wyróżniamy dwa przypadki: 1) jeżeli poziom zwierciadła wody jest wzniesiony ponad izolację dolną <40cm, to ciężar posadzki równoważy wypór wody i płyta posadzki nie musi być zamocowana w ścianie budynku. 2) W przypadku gdy h>40cm posadzka musi być zamocowana w ścianie.

VII i VIII Stateczność skarp i zboczy Ochrona skarp i zboczy-stabilność nasypów. Zamknięcie gruntu lub kruszywa wewnątrz komórek powoduje zwiększenie jego odporności na spływy, erozję, chroni przed migracją cząstek w dół. Zabezpieczenie systemem GEOWEB pozwala na rozwiązywanie większości problemów związanych z utrzymaniem i stabilnością gruntu na stromych skarpach i zboczach. Do wypełnienia systemu stosuje się glebę z roślinnością, grunt z wykopów, kruszywa, kamienie lub beton. W ochronie przed erozją system działa jak zespół mini zapór. Ochrona roślinności pokrywającej strome skarpy i zbocza możliwa jest dzięki osłonie ukorzenienia wewnątrz komórek i zabezpieczenia tym sposobem przed wypłukiwaniem gruntu ze strefy korzeniowej. Zalety systemu w ochronie przed erozją obejmują tworzenie pokryć ochronnych z różnych materiałów oraz dopasowanych do ukształtowania terenu, stosowanie prostych technik instalacji oraz uzyskanie długookresowej stabilizacji. Możliwe jest także utrzymanie gleby z roślinnością na stromo nachylonych skarpach i zboczach, tam, gdzie inne rozwiązania okazują się nieskuteczne. System GEOWEB jest stosowany w ochronie przed erozją, zabezpieczaniu stożków nasypowych, obudowie pryzmowych wysypisk śmieci i odpadów, zabezpieczaniu ścian wykopów, wzmacnianiu rowów odwodnieniowych, nasypów itp. Ściany oporowe z gruntu-stateczność skarp i zboczy System GEOWEB pozwala na formowanie masy gruntowej o bardzo stromym lub prawie pionowym nachyleniu oraz o wysokiej odporności na erozję przy zapewnieniu stabilności na oddziaływanie własnego ciężaru i dodatkowego obciążenia. Strome lub prawie pionowe ułożenie materiału gruntowego o nachyleniu większym niż kąt tarcia wewnętrznego możliwe jest dzięki zamknięciu i ograniczeniu gruntu wewnątrz komórek. Stąd odporność takich konstrukcji jest większa od bocznego parcia gruntu i zależy ona bezpośrednio od różnicy poziomów, wielkości kąta tarcia wewnętrznego wypełnienia, ukształtowania powyżej ściany, wielkości obciążenia naziomu. System GEOWEB jest przyjazną dla środowiska technologią umożliwiającą odpowiednie kształtowanie konstrukcji z gruntu w celu spełnienia wielu potrzeb i wymagań. System stosowany jest do poszerzenia istniejących linii komunikacyjnych, zwiększenia obszaru przeznaczonego do użytkowania w ramach istniejących ograniczeń przestrzennych, konstrukcji do retencji wód burzowych, do budowy ścian oporowych, rekonstrukcji skarp i wałów, barier bezpieczeństwa wzdłuż tras komunikacyjnych, fortyfikacji polowych, pochłaniania energii i hałasu. System może być szeroko stosowany w zależności od potrzeb w różnych warunków terenowych. Zalety obejmują możliwość stosowania różnych dostępnych materiałów wypełniających, unikalnego zachowania się konstrukcji pod obciążeniem, budowy konstrukcji nawet na słabych gruntach.

---