SEKCJA HIGIENY DZIECI I MŁODZIEŻY

STANOWISKO PRACY UCZNIA
Ogólne zasady prawidłowego wyposażenia w meble
sal dydaktycznych w szkołach.

Przeważająca część mebli szkolnych to stoły i krzesła, czyli stanowiska pracy ucznia. Prawidłowo dobrane meble, z których uczeń korzysta przez znaczną część pobytu w szkole, mają istotny wpływ na jego postawę ciała i zdrowie (prawidłowe kształtowanie się kręgosłupa i funkcjonowanie narządów wewnętrznych). Obowiązek zapewnienia odpowiedniego, zgodnego z wymaganiami ergonomii stanowiska pracy ucznia wynika z § 9 ust.2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U.z 2003r. Nr 6, poz. 69).
Wymagania prawidłowego wyposażenia w meble sal dydaktycznych w szkołach określają Polskie Normy:

• PN-/F-06009:2001 "Meble szkolne i przedszkolne-Wymagania i badania"

• PN-ISO 5970:1994 "Meble -Krzesła i stoły szkolne-Wymiary funkcjonalne"

Przy doborze właściwego stanowiska pracy ucznia należy uwzględnić siedem kryteriów dopasowania krzesła i stołu przedstawionych na poniższym rysunku :

1. Stopy w butach powinny płasko spoczywać na podłodze.

2. Powinien być wystarczający prześwit miedzy udem i spodem płyty, umożliwiający swobodny ruch.

3. Nie powinno być nacisku podudzia na przednią cześć siedziska.

4. Wysokość stołu powinna być tak dobrana, żeby łokcie w przybliżeniu były na tym samym poziomie co przednia krawędź płyty stołu, gdy ramiona swobodnie pionowo zwisają.

5. Oparcie powinno sztywno podpierać plecy w strefie lędźwiowej, poniżej łopatek.

6. Powinien być zachowany odstęp miedzy tylnymi częściami nóg a przednią krawędzią siedziska.

7. Powinien być zachowany odpowiedni odstęp miedzy podparciem lędźwiowym a siedziskiem, umożliwiający swobodny ruch części siedzeniowej ciała.

W celu prawidłowego doboru wymiarów mebli szkolnych do wysokości i proporcji ciała ucznia należy przestrzegać zachowania zasad doboru stanowiska pracy ucznia w zależności od wzrostu użytkownika (przedstawionych w poniższej tabeli) :

Zasady doboru mebli szkolnych w zależności od wzrostu uczniów.

Numer wielkości stołu i krzesła	1	2	3	4	5	6
Zakres wysokości ciała użytkownika (mm)	980-1120	1121-1270	1271-1420	1421-1570	1571-1720	1721-i powyżej
Wysokość do górnej powierzchni siedziska(+ -10mm)	260	300	340	380	420	460
Wysokość do górnej powierzchni płyty stołu (+ - 10mm)	460	520	580	640	700	760
Oznaczenie wielkości (kolor)	pomarań-czowy	fioletowy	żółty	czerwony	zielony	niebieski
Najważniejsze wymiary mebli szkolnych wg PN-ISO 5070 "Meble szkolne i przedszkolne. Stoły i krzesła. Podstawowe wymiary funkcjonalne"

• Stoły i krzesła powinny być oznakowane numerem wielkości mebla lub odpowiednim kolorem oznaczającym wielkość mebla lub obydwoma tymi symbolami. Prawidłowe i widoczne oznakowanie ułatwia odpowiednie zestawienie mebli oraz umożliwia sprawny dobór przez ucznia stanowiska dostosowanego do jego wzrostu.

• Zestaw mebli powinien posiadać tę samą cechę tj. numeracja/kolor stołu musi odpowiadać numeracji/kolorystyce krzesła.

• Należy stosować zasadę ustawiania trzech kolejnych rozmiarów mebli w jednej sali, w ilościach dobranych do grup wzrostowych uczących się w niej dzieci. Pozwoli to na przyjęcie rozwiązań dających uczniowi jak największą szansę nauki w odpowiednim dla jego wzrostu stanowisku pracy.

Praktyczne wskazówki dla kadry pedagogicznej :

• Rozpowszechnić na terenie szkoły wśród grona pedagogicznego Polskie Normy: - PN-90/F-06009 "Meble szkolne i przedszkolne. Wymagania i badania", - PN-ISO 5970 "Meble szkolne i przedszkolne. Stoły i krzesła. Podstawowe wymiary funkcjonalne".

• W przypadku braku oznakowania mebli należy wykonać pomiary wysokości stołu i siedziska, a następnie oznakować meble odpowiednim kolorem (lub numerem) w sposób widoczny dla uczniów.

• Wykonać (np. razem z uczniami na zajęciach plastyki) na podstawie normy i umieścić w każdej sali dydaktycznej planszę zawierającą numery wielkości ławek, stołów i krzeseł przypisane do wysokości ciała uczniów w pozycji stojącej oraz wyróżniki kolorystyczne poszczególnych numerów wielkości.

• Wykonać i umieścić w każdej sali dydaktycznej przymiar do pomiaru wzrostu uczniów. Przymiar powinien uwzględnić wyróżniki kolorystyczne odpowiadające numerom wielkości mebli .

• W każdym roku szkolnym przeprowadzić szkolenie uczniów poszczególnych klas w zakresie higieny, zdrowia i zasad ergonomii pod katem właściwego doboru mebli oraz prawidłowej postawy (pozycji ciała) w trakcie ich użytkowania.

• Przeprowadzić pomiar wzrostu wszystkich uczniów w pozycji stojącej, celem doboru właściwych numerów wielkości mebli lub nadzorować pomiary wykonywane przez samych uczniów.

• Dokonać przeglądu mebli szkolnych znajdujących się na terenie szkoły pod katem faktycznych potrzeb wynikających z pomiaru wzrostu uczniów. Przy kolejnych zakupach mebli uwzględniać dane wynikające z przeglądu.

Ponadto :

• Podnosić świadomość prozdrowotną wśród uczniów w zakresie znaczenia doboru właściwych do wzrostu mebli szkolnych. Każdy uczeń powinien wiedzieć, że właściwy do jego wzrostu i proporcji ciała dobór stanowiska pracy w szkole, czyli stołu i krzesła, zapewni mu nie tylko komfort pracy przy pisaniu, czytaniu i słuchaniu, ale zapobiegnie także powstawaniu wad postawy. Powinien orientować się, że stoły i krzesła szkolne są oznaczone numerami - od 1 do 6, a każdy numer ma swój odpowiednik kolorystyczny. Znać numer wielkości swojego stanowiska pracy i zajmować stanowisko odpowiednie do swojego wzrostu. Jeżeli w klasach będą umieszczane specjalne plansze wzrostowe lub przymiary uczniowie będą mieli możliwość kontrolowania wzrostu, a także wysokości stolika i krzesła.

---