Gospodarka rynkowa

1. Istota, geneza i podstawowe cechy gospodarki rynkowej.

Istotą gospodarki rynkowej jest:

• Rynek

• Podmioty gospodarcze

• Konkurencja rynkowa

• Łatwiej zdobyć towar, pieniądz- trudniej

Geneza:

1. Gospodarka naturalna, produkowanie dla zaspokojenia własnych potrzeb, nie ma nadwyżek produkcyjnych, czyli towaru.

2. Feudalizm+ (brak swobody działalności gospodarczej, swobody podejmowania decyzji).

3. XVII/XVIII w.- początkowa faza gospodarki rynkowej, teoria liberalna Smitha
   XVIII w.- gospodarka najbardziej zbliżona do czystego modelu gospodarki rynkowej

4. Rewolucja przemysłowa.

5. Koncentracja kapitału, zwłaszcza w USA, praktyki monopolistyczne, skutek:

6. Wielki kryzys ekonomiczny.
   ⇒Keynes udowadnia potrzebę interwencjonizmu państwowego (samoczynne działanie mechanizmu rynkowego przyczyniło się wg niego do kryzysu).

7. Lata 70/80-te pierwszy szok naftowy ⇒uznano, że źródłem tego kryzysu jest interwencjonizm państwowy, keynsizm się nie sprawdził.

8. Obecnie obserwuje się powrót do teorii liberalizmu.

Cechy gospodarki rynkowej:

• istnieje rynek;

• dominuje własność prywatna (lepsze zarządzanie, organizacja, motywacja);

• istnienie konkurencji doskonałej (duża liczba producentów i konsumentów);

• konkurencja- przedstawiciele korzystniejszej oferty od innych;

• przewagi celów mikroekonomicznych- podmioty gospodarcze działają w oparciu o własny zysk i własne ryzyko;

• swoboda alokacji kapitału;

• decentralizacja podejmowania decyzji;

• ograniczona rola państwa lub jej brak;

• równy (swobodny) dostęp do informacji sprzyjający optymalnej alokacji czynników produkcji →cena ustala się na rynku samoistnie (państwo nie ma na nią wpływu) i sama w sobie stanowi informację

• cena ustalona przez rynek stanowi wypadkową decyzji wszystkich producentów i konsumentów

2. Gospodarka rynkowa na tle innych systemów gospodarczych.

3. Modele gospodarki rynkowej.

4. Podmioty gospodarki rynkowej.

Gospodarstwa domowe - to dobrowolny związek ludzi, wspólnie zamieszkujących i podejmujących decyzje finansowe dotyczące sposobu zarobkowania i wydawania zarobionych pieniędzy.

• przynajmniej jeden z członków pracuje zarobkowo lub ma inne źródło dochodów

• członkowie rodziny sprzedają na rynku swoje usługi i otrzymują w zamian określone dochody

• dochody wydają na bieżącą konsumpcję

• od czasu do czasu kupują dobra konsumpcyjna trwałego użytku, cześć dochodu jest w bankach, część zaoszczędzonych pieniędzy - papiery wartościowe lub zakup ziemi

• gospodarstwa domowe określają rozmiar i strukturę podaży pracy oraz popytu na różne dobra

• dochody rodziny są ograniczone w stosunku do jej potrzeb

Gospodarstwo rolne- łączy w sobie cechy gospodarstwa domowego oraz przedsiębiorstwa produkcyjnego.

• produkcję (znaczną część) przeznaczają na własne potrzeby;

• nadwyżka produkcji sprzedawana jest na rynku;

• szczególnym czynnikiem produkcji jest ziemia

• kształtują wpływy podatkowe do budżetu

• mają duży wpływ na podaż produktów rolnych i artykułów żywnościowych oraz na popyt na dobra konsumpcyjne, trwałego użytku oraz dobra inwestycyjne

• ważna rola w gromadzeniu oszczędności i kształtowaniu wpływów podatkowych do budżetu państwa

Przedsiębiorstwo - podmiot gospodarczy, prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celu osiągnięcia określonych korzyści

• zatrudnia różne czynniki produkcji (praca, kapitał, ziemia) w celu wytwarzania określonych dóbr lub świadczenia określonych usług;

• produkcja przeznaczona jest na sprzedaż;

• podejmuje decyzje na własny rachunek i na własne ryzyko;

• celem głównym jest osiągnięcie zysku;

• dostosowanie podaży produkcji do wymagań rynku;

• wytwarzanie produkcji przy możliwie najniższych kosztach wytwarzania;

• maksymalizacja zysków przez obniżenie kosztów;

Przedsiębiorstwa: prywatne, państwowe, komunalne, samorządowe, spółdzielcze.

Banki komercyjne - przedsiębiorstwa trudniące się różnego rodzaju operacjami pieniężnymi

• zajmują się czynnościami bankowymi

• prowadzą rachunki bieżące przedsiębiorstw i instytucji publicznych

• przyjmują wkłady terminowe

• udzielają kredytów

• lokują część pieniędzy w papiery wartościowe

• dyskontują weksle

• prowadzą rozliczenia z zagranicą

• mogą być inwestorami na rynku kapitałowym

• usługi pośredniczące

Giełda - instytucja tworząca specjalny rynek, na którym spotykają się sprzedający i kupujący papiery wartościowe, gdzie decydują pewne reguły gry rynkowej. Na giełdzie dokonują się transakcje kupna- sprzedaży obligacji, akcji...

• obligacje - to papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu, stanowią formę kredytu udzielanego przez nabywcę emitentowi

• akcje — papiery wartościowe emitowane przez spółkę akcyjną. Z tytułu posiadania otrzymujemy dywidendę.

Bank centralny - bank banków, zajmuje się regulowaniem podaży pieniądza, oddziałuje na politykę kredytową banków komercyjnych, emituje znaki pieniężne.

Instytucje państwowe - to rząd i różne wyspecjalizowane agendy/ministerstwa, urzędy) reprezentujące państwo. Celem ich jest ochrona interesów publicznych, oraz maksymalizacja dobrobytu społecznego

Korea Płd.

• Zmiana struktury wytwarzania (od ryżu do maszyn)

• Wpływ wojny

• Banki finansowały wybrana produkcję → tak władze nakręcały wzrost gospodarczy

• Kryzys firm Deawoo, Hunday

• 80 lat temu była zacofana, dziś jest mocarstwem gospodarczym

'97- kryzys azjatycki

USA

Koniunktura gospodarcza napędza konsumpcje, Amerykanie zaciągają najwięcej kredytów konsumpcyjnych. Zachowanie Amerykanów kojarzy się ze …? Keyensa „zwiększenie popytu za pomocą dochodów budżetowych” budżetowych tym wypadku kredytów. Są obniżone koszty funkcjonowania firm, następuje rozwój ….?, stopa bezrobocia bardzo niska

JAPONIA

Bum gospodarczy od 50 do 70 lat

• budowa bazy finansowej

• przyjmowała zachodnie technologie i je udoskonalała

• miała wykwalifikowaną siłę roboczą- nasycała swe rynki ową produkcją i eksportowała

• pieniądze lokowała w przemysł mechaniczny, elektryczny i produkcję stali

• lata 80-te powojenny bunt gospodarczy- tanie kredyty w bankach podsycały ceny nieruchomości i ogólny wzrost

• koniec bumu lata 90

Gospodarki socjalistyczne, np. CHINY

• Łączy w sobie najniższe konflikty?, sytuacja gospodarcza i różnic regionów. Analfabetyzm 23% społeczeństwa- brak wykwalifikowanej siły roboczej

• Efekty rolnictwa rosły 6-7% średnio rocznie. Stworzyło to element konkurencji między pracującymi. Reforma przemysłu była trudniejsza niż rolnictwo.

NRD

• W Niemczech skupionych jest około 1/3 ludności pracującej zawodowo w związkach zawodowych, powstają Rady Zakładowe np. nie zwalnia się pracownika bez zgody Rady;

• W Niemczech pracownik jest najdroższy w Europie;

• Wysokie zasiłki (wysokie bezrobocie);

• Nie godzą się na pracę emigrantów, bo to konkurencja dla społeczeństwa niemieckiego;

• Opieka zdrowotna na bardzo wysokim poziomie

• Wysokie emerytury, ale niskie składki (nie stać Niemców na taką politykę, ale ją uprawiają)

• Eliminacja wysokich dysproporcji majątkowych → podatki

POLSKA

• Ok. 800 ryś mieszkań powinno być zniszczonych (zabrano ulgi podatkowe, to zmniejszyło się budownictwo)

• Korupcja

• Dyskryminacja kobiet

• Społeczna gospodarka rynkowa została wpisana do konstytucji

Subsydiarność- państwo pomoże, gdy jednostka sama sobie nie radzi

Ekwiwalentność- państwo pomoże, ale oczekuje czegoś w zamian, np.: emerytura za składki

Interwencjonizm państwowy- to świadoma ingerencja w gospodarkę. Dominuje interwencjonizm bezpośredni.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---