7. ZAIMEK

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. IX FLEKSJA

IX 7 a), b)

a) Informacje podstawowe

• zaimek to odmienna część mowy

• przymiotnik zastępuje w zdaniu inne części mowy

• zaimek odpowiada na pytania tej części mowy, którą zastępuje

• zaimek odmienia się tak jak część mowy, którą zastępuje

b) podziały zaimków

1. zaimki osobowe

zastępują rzeczowniki, które mogą być podmiotami zdań: ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one

2. zaimki dzierżawcze

zastępują wyrazy określające posiadaczy czegoś: mój, twój, jego, jej, nasz, wasz, ich, swój, czyjś, niczyj

3. zaimki zwrotne

w połączeniu z czasownikiem służą do wyrażenia, że podmiot wykonał czynność na sobie: się, siebie, sobie, sobą

4. zaimki wskazujące

odnoszą się do znanych z kontekstu pojęć lub cech: ten, ta, to, ci, te; tamten, tamta, tamto, tamci, tamte; ów, owa, owo, owi, owe, taki, taka, takie, tacy, takie; tak, tu, tam, stąd, stamtąd, tędy, wtedy

5. zaimki pytające

używane podczas pytań, służą do wskazania interesującej cechy, przedmiotu, itp.: kto, co, który, która, które, którzy, jaki, jaka, jakie, jacy, kiedy, gdzie, jak, którędy, skąd, dokąd, ile

6. zaimki względne

7. zaimki nieokreślone

służą do wyrażenia pewnego, niesprecyzowanego pojęcia, powstają poprzez dodanie przyrostka „-ś" niezależnie od osoby i przypadku, np. czyjś, czyjegoś, któraś, którymś, jakiegoś, gdzieś, skądś, ileś itd. oraz przez dodanie przyrostka „-kolwiek": czyjkolwiek, czyjegokolwiek, którakolwiek, którymkolwiek, jakiegokolwiek, gdziekolwiek, skądkolwiek, kiedykolwiek itd.

8. zaimki upowszechniające

9. zaimki przeczące

Podział ze względu na zastępowaną część mowy

1. zaimki rzeczowne

np. kto, co, ktoś, coś, nikt, nic, ja, on, ktokolwiek, cokolwiek

2. zaimki przymiotne

np. jaki, mój, swój, ten, czyjś, jakikolwiek, taki

3. zaimki przysłowne

np. jak, gdzie, kiedy, tam, tędy, tutaj, dokąd, którędy

4. zaimki liczebne

np. ile, tyle

7. ZAIMEK

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. IX FLEKSJA

IX 7 c)

c) odmiana zaimków

1. ZAIMKI RZECZOWNE

(odmiana przez przypadki)

PRZYPADEK	PYTANIE
Mianownik	kto? co?	ja
Dopełniacz	kogo? czego?	mnie
Celownik	komu? czemu?	mnie, mi
Biernik	kogo? co?	mnie
Narzędnik	z kim? z czym?	ze mną
Miejscownik	o kim? o czym?	o mnie
Wołacz

2. ZAIMKI PRZYMIOTNE

(odmiana przez liczby, przypadki i rodzaje)

LICZBA POJEDYNCZA
	RODZAJ MĘSKI		RODZAJ ŻEŃSKI		RODZAJ NIJAKI
PRZYPADEK	PYTANIE		PYTANIE		PYTANIE
Mianownik	jaki?	taki	jaka?	taka	jakie?	takie
Dopełniacz	jakiego?	takiego	jakiej?	takiej	jakiego?	takiego
Celownik	jakiemu?	takiemu	jakiej?	takiej	jakiemu?	takiemu
Biernik	jaki? jakiego?	taki (fotel) takiego (psa)	jaką?	taką	jakie?	takie
Narzędnik	z jakim?	z takim	z jaką?	z taką	z jakim?	z takim
Miejscownik	o jakim?	o takim	o jakiej?	o takiej	o jakim?	o takim
Wołacz	o!	taki	o!	taka	o!	takie

LICZBA MNOGA
	RODZAJ NIEMĘSKOOSOBOWY	RODZAJ MĘSKOOSOBOWY
PYTANIE
jakie? jacy?	takie	tacy
jakich?	takich	takich
jakim?	takim	takim
jakie? jacy?	takie	tacy
z jakimi?	z takimi	z takimi
o jakich?	o takich	o takich
o!	takie	tacy

3. ZAIMKI LICZEBNE

(odmiana przez przypadki i rodzaje)

PRZYPADEK	PYTANIE	RODZAJ NIEMĘSKOOSOBOWY	RODZAJ MĘSKOOSOBOWY
Mianownik	kto? co?	tyle	tylu
Dopełniacz	kogo? czego?	tylu	tylu
Celownik	komu? czemu?	tylu	tylu
Biernik	kogo? co?	tyle	tylu
Narzędnik	z kim? z czym?	tyloma	tyloma
Miejscownik	o kim? o czym?	tylu	tylu
		tyle	tylu

---