04.12.2007
Wykład 9
Typologia języków – nie interesuje nas pokrewieństwo gramatyczne. Zajmujemy się tylko podobieństwem między danymi językami w bardzo wąskim ujęciu. Chodzi o wyłapanie szczegółowych podobieństw w oderwaniu od reszty kryteriów
Język jest tworem o strukturze piętrowej. Dzieli się na leksykę (słownictwo) i gramatykę. Owa gramatyka jest piętrowa i dzieli się na wiele podsystemów
Podsystem fonologiczny (cząstki dźwięczne, same w sobie nic nie znaczący - fonemy)
Języki są różnie akcentowane: Polacy akcentują na przedostatnią sylabę, górale na pierwszą, francuzi na ostatnią, Macedończycy na trzecią od końca
Języki dzielimy pod względem fonologicznym na:
Samogłoskowe, język sedang jest ekstremalnie samogłoskowy i posiada 55 samogłosek
Spółgłoskowe (Polska, ale nie jesteśmy ekstremalnie spółgłoskowi, posiadamy około 30 fonemów) ekstremalnie spółgłoskowy jest język ubyski, który posiada 2 samogłoski i 58 spółgłosek
Morfologiczny (cząstki obdarzone znaczeniem - morfemy)
Języki izolujące – zdanie buduje się od razu z nieodmiennych wyrazów, będących morfemami. Przykładowym jest chiński, ale także angielski, choć należy przyznać, że nie ma języka idealnie izolującego
Języki inflektywne (typu inflektywnego). Wyrazy odmieniają się.
Aglutynacyjne – węgierski, turecki, fiński. Odmiana słów polega na doklejaniu końcówek, które nadają dodatkowe znaczenie słowom do których są doklejone
Fleksyjne (polski) – końcówka, jest jedna, informuje o całym zespole właściwości. Liczba mnoga i celownik mają swoją charakterystyczną końcówkę, a nie jak w poprzedniej grupie, są sklejonymi końcówkami odpowiedniego przypadka i liczby
Alterlujące – miejsca między spółgłoskami uzupełnia się samogłoskami. Zapis zawiera jedynie spółgłoski, a reszty się trzeba domyślić. Języki semito-chamickie
Języki polisyntetyczne – wyraz, zawiera w sobie więcej niż samo znaczenie. W eskimoskim jeden wyraz może opisywać całą sytuację osadzoną w jakimś miejscu i czasie
Składniowy