Kinematograf: Skonstruowali go w roku 1895 we Francji bracia Ludwik i August Lumičre. 28 grudnia 1895 roku w paryskim Salonie Indyjskim Grand Cafe. Wyświetlono wówczas m.in.: Wyjście robotników z fabryki w Lyonie czy Wjazd pociągu na stację w La Ciotat, podczas którego podobno widzowie siedzący najbliżej ekranu uciekali w popłochu, przerażeni widokiem sunącej na nich lokomotywy. Data ta oficjalnie uznawana jest za moment narodzin kina.
CHARLE CHAPLIN (1889-1977): Zjawił się w filmie z początkiem 1914 roku (zaangażowany przez Macka Senneta) i prawie od razu stworzył najbardziej znaną postacią filmową postać włóczęgi z manierami dżentelmena i charakterystycznym wąsikiem. Wymyślił swój charakterystyczny kostium - za mały żakiet, przyduże spodnie i buty, śmiesznym melonik, bambusową laseczkę. Z daleka wyglądały na eleganckie. Stopniowo wprowadzał do swych filmów dramatyczne problemy, takie jak nędza, głód, bezrobocie, zagrożenie wojną. Zrealizował między innymi: "Brzdąca" 1921r (pierwszy film długometrażowy), "Gorączkę złota" (1925), "Cyrk" (ostatni film niemy)
Awangarda francuska
Fernand Leger, Rene Clair, Man Ray, Luis Bunuel.
-antytradycjonalizm
-antykomercjalizm
-eksperymentalność
- brak uzasadnień
Przykłady: pies andaluzyjski(1928,bohater: para, pies), „Balet mechaniczny” 1923 Fernand Leger; „Antrakt” 1924 Rene Clair
EKSPRESJONIZM NIEMIECKI(1913-32)
mroczny,
subiektywny, emocjonalny,
nierealność,
nurt psychologiczno-społeczny, brak wiary w człowieka
fantastyczny: Metropolis(1926), Golem(1920), Gabinet doktora Caligari(1926)
Siergiej Eisenstein(1898- 1948): reżyser teatralny i filmowy, scenograf. Twórca montażu atrakcji: łączenia dwóch różnych obrazków, które nasilają sugestię np. w „Strajk”(1924) łączył atak policji na robotników ze scenami w rzeźni. Tworzył filmy propagandowe: Pancernik Potiomkin(1927), Stare i Nowe(1929). Jego awangarda nie podoba się władzom ani szerszej publiczności. Nakręcił film w USA: Amerykańska Tragedia(1928)
Polska XX-lecie
Gatunki: komedie, dramaty, historyczne.
Reżyserzy: Ryszard Ordyński(Pan Tadeusz), Aleksander Hertz(Ziemia obiecana), Henryk Szaro(Przedwiośnie).
Pierwszy film polski: Moralność pani Dulskiej(1930) Bolesława Newolina.
Dźwięk w kinie
gramofon i pianola. Duży asynchron.
Taper, grający podczas seansu, czasami była to orkiestra np.: Zabójstwo księcia Gwizjusza (1908)
wprowadzenie przez firmę Warner Brothers techniki dźwiękowej Western Electric.
Pierwszy głos w filmie Śpiewak Jazzbandu(1927)
Wprowadzenie głosu niszczy niektóre kariery aktorskie ze względu na słabą dykcję. Zarazem można było stosować playback. Niektórzy jak Chaplin nie uznali dźwięku i dalej robił filmy nieme, ale już z muzyką np.: City Lights(1931).
Kino gangsterskie i noir:
Noir: termin wymyślony został po II wojnie światowej przez francuskiego krytyka filmowego Nino Franka. Powstawały niezależnie w różnych częściach świata: Włochy, USA, Francja. Było to odpowiedzią po tragedii IIWŚ i zawirowań społeczno-ekonomicznych.
czarno białe,
mroczne,
famme fatale,
fatalizm, świat jest zły
Przykłady: Sokół maltański(1941), High Sierra(1941), Podwójne Ubezpieczenie(1944)
Slapstick - komedia filmowa, stworzony przez amerykańskiego reżysera Macka Senneta: duża ilość ruchu, postacie są mocno przerysowane i przeżywają groteskowo niebezpieczne przygody. Sekwencje filmowe często są tworzone spontanicznie. Pierwszą slapstick Macka Sennetta z 1912 roku pt."Cohen na Coney Island". Typowo slapstickową komedią jest też "Flip i Flap".
New deal - polityka Roosvelta, która miała być lekarstwem na kryzys gospodarczy: aktywny udział administracji państwowej w politykę pieniężną, rozwój instytucji państwowych, poszerzenie przywilejów socjalnych, inicjowanie na szeroką skalę prac publicznych.
Jedną z nielicznych dziedzin, którą nie dotknął kryzys była kinematografia. W tym czasie powstały filmy takie jak: King Kong, Dracula, Frankenstein, Aniołowie Piekieł. Wtedy to powstawały pierwsze filmy Disneya oraz rodziło się kino gangsterskie: Mały Cezar, Człowiek z blizną, Wrogowie publiczni. Wtedy też pokazali się bracia Marx. Tworzy się system tworzenia gwiazd oraz kodeks Haysa.
Kodeks Haysa - miał walczyć z demoralizacją i zepsuciem pokazywanym w kinie, przede wszystkim w filmie gangsterskim. Duży wpływ miały na to skandale tamtych czasów i zła reputacja elit. Przykłady: w musicalu grano w stylizacji wiktoriańskiej żeby nie pokazywać dekoltów, propagandowe filmy Disneya i filmy z udziałem dzieci. Obowiązuje do 1967, ale wyrobione tendencje działają jeszcze długo.
Obywatel Kane(1941, 1942 Oscar): Film był nowatorski, zarówno pod względem technicznym jak i narracyjnym (m.in. "przezroczysty" montaż i montaż wewnątrzkadrowy). Środki w nim zastosowane, są w dzisiejszym kinie środkami formalnymi. W USA wpierw niedoceniony, dopiero w Europie.
Kino III Rzeszy
szefem kinematografii zostaje minister Goebbels
potężne środki finansowe,
nowinki techniczne,
tendencje propagandowe wychwalające narodowy socjalizm, jako środek dający szczęście, dobrobyt i solidarność.
Mitologizowanie postaci Hitlera w celu podniesienia jego autorytetu
Miało na celu podniesienie samooceny obywatela niemiec, jako kogoś lepszego od innych, mającego cel w życiu, propagowano kult siły m.in. poprzez sport.
Inspiracja starożytnością
Cenzura, film musiał promować wartości rodzinne, antydekadentyzm, wierność.
Usunięcie żydów ze środowiska żydowskiego,
Kino rozrywkowe często parodiowało zachodnie motywy(np. sherlocka holmesa)
Triumf Woli: film dokumentalny gloryfikujący ruch nazistowski, powszechnie uważany za jeden z najlepszych filmów propagandowych w historii, mimo iż sama Riefenstahl twierdziła, że film ten miał pełnić rolę wyłącznie dokumentalną. Film był zrobiony z wielkim rozmachem:
30 kamer i ekipę składającą się ze 120 osób
filmowców specjalne pomosty, podjazdy, wieże oświetleniowe, założono kilometry szyn, wykopano doły pod mównicami i zainstalowano dźwigi dla zdjęć z góry ujmujących ludzkie masy
130 000 m taśmy, z których po sześciomiesięcznym montażu wykorzystano na dwugodzinny film 3 000 m.
Olympia: film przedstawiający Olimpiadę w Berlinie z 1936. Widać wyraźny motyw kultu siły, zdrowego, atletycznego ciała. Ogromne środki: W czasie olimpiady nakręciła aż 400 km taśmy (przeciętny film ma ok. 2,5 tys. metrów), film montowano nieprzerwanie przez 11 tygodni. Wiele zabiegów stosowanych jest do dziś np.: kamery pokazująca pływaków pod wodą czy kamera „biegnąca” w tej samej linii co sprinterzy.
Kino radzieckie okresu stalinowskiego: służyło przede wszystkim propagandzie, szerzyło kult wodza, etos pracy i gospodarki planowej. Pokazywano heroizm radziecki, unikano ukazania przyjaźni niemiecko-radzieckiej od czasu IIWŚ, o której zresztą w latach 40 i 50 zrobiono wiele filmów pokazujących wielki triumf ZSRR pomijając faktyczne straty i tragedie jednostek. Kino radzieckie również unikało pokazywania scen ubóstwa i nieszczęścia na terenie swego imperium, ukazywano je jako krainy, w którym wszystko jest pod dostatkiem, ludzie są uśmiechnięci i wszyscy ciężko pracują. Nie szczędzono wychwalania osoby Stalina. Wykorzystywano również animacje w celu propagandy. Przykłady filmów z okresu stalinowskiego:
Aleksander Newski,
Pancernik Potiomkin
Neorealizm włoski: jego podstawowe dzieła zrealizowano w latach 1942-1952. W filmach neorealistycznych ukazywano konflikty i dramaty zwykłych ludzi, urastające - dzięki bogactwu obserwacji i prawdzie psychologicznej - do wielkich uogólnień. Duży wpływ na neorealizm miało znużenie kinem faszystowskim, które było robione z rozmachem i pokazywało najczęściej starożytną historię oraz brak środków na dobre warunki filmowe: studia itd. Kierunek ten wypalił się w latach 50, lecz pokazał nowe możliwości w kinie, które twórcy wykorzystywali dalej. Sztandarowe filmy i twórcy:
Paisá (1946) Roberto Rosselliniego