ODRZAŃSKI KORYTARZ

Zgodnie z postanowieniami tych konferencji post puje proces modernizacji i budowy infrastruktury dziesi ciu paneuropejskich korytarzy transportowych w pa stwach Europy rodkowej i Wschodniej. Po uzyskaniu przez te pa stwa cz onkostwa w Unii Europejskiej korytarze stan si integraln cz ci Sieci Transeuropejskiej (TEN). Priorytet inwestycyjny przyznano w a nie korytarzom transportowym oraz uzupe niaj cej sieci TINA. Unia Europejska przyzna na ten cel fundusze w ramach Przedakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej ISPA pocz wszy od 2000 r. do uzyskania cz onkostwa w UE oraz Funduszu Spójno ci po uzyskaniu cz onkostwa. Dzi ki temu w okresie 15 lat uda si zrealizowa priorytetowe inwestycje, które umo liwi funkcjonowanie korytarzy transportowych. S to ci gi komunikacyjne o mi dzynarodowym znaczeniu, w których przebiegaj co najmniej dwie ró ne drogi transportowe o odpowiednich parametrach technicznych (np. autostrada i linia kolejowa) z rozmieszczonymi na nich w z ami transportowymi (np. centra logistyczne). Spo ród dziesi ciu ustanowionych korytarzy paneuropejskich fragmenty czterech przebiegaj przez terytorium Polski. Jednak e postanowienia konferencji paneuropejskich okazuj si nie w pe ni satysfakcjonuj ce dla Polski. W ostatnich latach zacz a dojrzewa , lansowana przez zainteresowane w adze regionalne oraz lobby transportowe, inicjatywa utworzenia kolejnego korytarza paneuropejskiego, pod nazw Paneuropejski Korytarz Transportowy Doliny Odry". Na konferencji helsi skiej w 1997 r. zarekomendowano do dalszych prac studialnych, jako propozycje dodatkowe, koncepcje utworzenia dwóch nowych korytarzy przebiegaj cych m.in. przez terytorium Polski. W ród nich znalaz si w a nie korytarz Ba tyk - Adriatyk, którego polski fragment przebiega by ze winouj cia przez Szczecin, dolin Odry do granicy Polski z Republik Czesk . Mimo i Unia Europejska w zasadzie opowiada si przeciw dalszemu powi kszaniu liczby korytarzy paneuropejskich, Konferencja Helsi ska pozostawi a otwart spraw ewentualnego utworzenia w przysz o ci korytarza Ba tyk - Adriatyk, uzale niaj c decyzj od przeprowadzenia prac studialnych. Stwierdzenie w deklaracji ma charakter bardzo ogólny, niezobowi zuj cy i wybiegaj cy w odleg przysz o . Z drugiej strony nale y wzi pod uwag zbli aj ce si rozszerzenie Unii Europejskiej o takie pa stwa, jak Polska, Czechy, W gry, S owenia. Ponadto cz onkostwo w UE Danii, Szwecji, Finlandii i Austrii pozwala uzasadni tez , e szlak prowadz cy ze winouj cia przez Szczecin dolin Odry do Czech i dalej na po udnie w kierunku Morza Adriatyckiego zacznie odgrywa wa niejsz ni dotychczas rol w przejmowaniu przewozów tranzytowych mi dzy krajami skandynawskimi a krajami Basenu Morza ródziemnego. Idea o ywienia tego szlaku i nadania mu statusu korytarza paneuropejskiego nie jest nowa. Co wi cej, znana jest nie tylko w polskim rodowisku transportowym, ale równie w skali europejskiej [2]. Korytarz ten spe nia kryteria Unii Europejskiej, gdy : jest multimodalny (zawiera infrastruktur liniow i punktow wszystkich rodzajów transportu); jest paneuropejski, poniewa posiada dogodne po czenia z sieci transportow krajów Unii Europejskiej i krajów Europy rodkowej i Wschodniej oraz z uwagi na po o enie geograficzne i znacz cy potencja spo eczno-gospodarczy regionów w nim zlokalizowanych i ci cych ma istotne znaczenie dla integracji europejskiej; zapewnia najkrótsze i najbardziej ekonomiczne o czenia Pó wyspu Skandynawskiego z Europ rodkow , Pó wyspem Apeni skim i Ba kanami; jako jedyny z przebiegaj cych przez Polsk , posiada dogodne po czenia z sieci transportow zjednoczonej Europy. Podstaw wyznaczenia przebiegu korytarza na obszarze naszego kraju jest istniej ca infrastruktura transportowa o znaczeniu mi dzynarodowym i krajowym, w sk ad której wchodz :

droga wodna Odry,

droga krajowa nr 3 ze winouj cia do granicy z Republik Czesk ,

morskie porty handlowe w Szczecinie, winouj ciu i Policach,

linie kolejowe AGC/AGTC: E-59 ze winouj cia przez Szczecin, Pozna ,

Wroc aw do granicy pa stwa oraz CE-59 ze Szczecina przez Kostrzyn, Zielon

Gór , Wroc aw do granicy pa stwa,

mi dzynarodowe porty lotnicze: Wroc aw-Strachowice i Szczecin-Goleniów,

przej cia graniczne (drogowe, kolejowe, lotnicze i morskie),

centra logistyczne i terminale transportowe.

W szerokim uj ciu w pa mie ci enia Korytarza Doliny Odry po stronie polskiej mieszka 11,5 ln osób, co stanowi 31% ogó u ludno ci Polski. Produkuje si tu towary i us ugi na sum ponad 110 mld z , co stanowi 30% ogó u polskiej produkcji. W przebiegu korytarza przez terytorium Polski le trzy aglomeracje o potencjalnym znaczeniu europejskim: szczeci ska, pozna ska i wroc awska oraz konurbacja l ska ­ b d ca najbardziej ludnym obszarem kraju. Do tego nale y doda

znacz ce o rodki miejskie:

Gorzów Wlkp., Zielon Gór , Legnic oraz Jeleni Gór .

Po stronie niemieckiej najwa niejszymi o rodkami ci cymi do korytarza s :

Schwedt ­ z kombinatem paliwowym, Eisenhuettenstadt ­ z kombinatami hutniczymi,

Frankfurt nad Odr ­ znacz cy o rodek naukowy i Cottbus ­ o rodek przemys u

maszynowego. cznie mieszka w nich oko o 400 tys. ludno ci. Potencjalnie du e znaczenie

mo e mie Korytarz Doliny Odry dla 4 mln aglomeracji berli skiej ­ najdynamiczniej

rozwijaj cego si regionu Niemiec. Od strony pó nocnej korytarz obs u y po udniow Skani , wraz z almoe, a od po udniowej pólnocno-zachodnie Czechy wraz z Prag wschodni Austri oraz S oweni , ko cz c swój bieg na adriatyckim wybrze u W och. [1, 4] Szczególna rola przypada portom uj cia Odry. S one najbli szym geograficznie uk adem portowym dla Górno l skiego Okr gu Przemys owego o Polski Zachodniej, jak równie s najkrótsz drog w uk adzie po udnikowym, z Polski do Skandynawii. Zespó portów Szczecin- winouj cie ma sta e po czenia morskie z portami Wysp Brytyjskich, Europy kontynentalnej, Skandynawii oraz Zachodniej Afryki. Prze adunki tego zespo u to prawie po owa ogó u prze adunków w naszym kraju. Morska flota handlowa regionu, to 85% ogó u polskiej floty transportowej, dokonuje ona prawie 83% polskich przewozów morskich. Przez zespó portowy Szczecin- winouj cie przyje d a ponad 3/4

ogólnej liczby pasa erów podró uj cych drog morsk do Polski. Tu tez zawija blisko 2/3

wszystkich statków wp ywaj cych do polskich portów. Z tych wzgl dów porty te

predysponowane s do odgrywania kluczowej roli w polskim transporcie morskim. Tym

samym nale y zapewni im jak najlepsze powi zania z ich zapleczem, w tym przede

wszystkim z uprzemys owionym l skiem i pó nocno-zachodnimi Czechami oraz ze

wschodni cz ci Niemiec. Mo na to osi gn

poprzez budow i modernizacj

infrastruktury uk adu drogowego (w tym autostrady A3) i po cze kolejowych oraz

modernizacj drogi wodnej Odry.

Aktualny potencja infrastruktury transportowej korytarza Odry jest pod wzgl dem

ilo ciowym w zasadzie wystarczaj cy dla obs ugi potrzeb polskiej gospodarki oraz aktualnie

wyst puj cych tranzytowych potrzeb naszych bli szych i dalszych s siadów na pó nocy i

po udniu Europy, tj. m.in. Szwecji, Norwegii, Czech, S owacji, Austrii, W gier i innych

krajów.

Niektóre elementy infrastruktury, w tym przede wszystkim droga nr 3 i dost p

drogowy i kolejowy do portów Szczecin- winouj cie maj ju obecnie ograniczon zdolno

przepustow , b d c barierami w

wiadczeniu us ug transportowych o wysokich parametrach

jako ciowych.

Konieczno podejmowania infrastrukturalnych przedsi wzi modernizacyjno-

rozwojowych w obszarze korytarza transportowego Doliny Odry wynika przede wszystkim z:

relatywnie niskiego poziomu jako ciowego infrastruktury transportowej

podstawowych ga zi transportu, w tym przede wszystkim kolejowej, drogowej

i terminalowej. Historycznie ukszta towana sie drogowa i kolejowa tych

terenów jest g sta, ale niestety jej parametry techniczne i pojemno nie

odpowiadaj dzisiejszym potrzebom;

zawartych przez Polsk umów mi dzynarodowych i stania si w niezbyt

odleg ym czasie cz onkiem Unii Europejskiej;

tendencji rozwoju systemów transportowych w Europie i w konsekwencji jest

wymuszona post pem technicznym i technologicznym i wzgl dami

bezpiecze stwa ruchu (zw aszcza drogowego) i przewozów.

Do priorytetowych przedsi wzi infrastrukturalnych w korytarzu transportowym

Doliny Odry nale y zaliczy :

1. Modernizacj drogi nr 3 na odcinku Szczecin - winouj cie i dostosowanie jej

do parametrów i standardów drogi ekspresowej.

2. Budow autostrady A3 - jako nowej drogi, przynajmniej w pierwszym etapie

na odcinku od Szczecina do skrzy owania z autostrad A2 w Jordanowie.

3.

Modernizacja linii kolejowej E-59: Pozna - Szczecin - winouj cie oraz CE-

59: Szczecin - Kostrzyn - Rzepin- Zielona Góra i dostosowanie tych linii do

parametrów umowy AGC i AGTC.

4.

Modernizacja drogi wodnej Odry wed ug Programu dla Odry 2006"

przynajmniej do kana u Odra-Hawela.

5.

Modernizacja drogi nr 3, w tym przede wszystkim budowa obej drogowych

zlokalizowanych na jej przebiegu miast.

6.

Budowa centrów logistycznych w Szczecinie i Wroc awiu.

7.

Modernizacja i rozbudowa kolejowych i drogowych po cze z portem

morskim w Szczecinie.

8.

Realizacja inwestycji w porcie morskim Szczecin w zakresie obs ugi

przewozów intermodalnych w l dowo-morskich a cuchach transportowych.

9.

Budowa odcinków autostrad A2 i A4 przebiegaj cych przez obszar korytarza

w uk adzie równole nikowym. [1]

W tym miejscu pojawia si pytanie o ród a finansowania inwestycji w Korytarzu

Transportowym Doliny Odry. Zauwa my, e o ile korytarz ten do czy by do wy ej

wspomnianych dziesi ciu, nie nale a oby spodziewa si problemów z jego finansowaniem.

Jednak nawet w przeciwnym wypadku nale y podj wyzwanie wi

ce si z zapewnieniem

rodków na realizacj tego wa nego przedsi wzi cia.

Znacz c rol w uzasadnieniu idei utworzenia korytarza odegra y studia i analizy

wykonane w ramach polsko-szwedzko-niemieckiego projektu o nazwie TransLogis ­

wzmacnianie regionalnych struktur przestrzennych przez inteligentne multimodalne systemy

transportowe" realizowanego w ramach unijnego programu INTERREG IIc / Phare. Wyniki

tego projektu, uzgodnione przez cztery zainteresowane regiony (Brandenburgia/Berlin,

Meklemburgia-Pomorze Przednie, Po udniowa Skania i Województwo Zachodniopomorskie)

stanowi czytelne wsparcie dla takiego w a nie kszta tu podstawowych powi za

komunikacyjnych w regionie. Podstawowym celem projektu TransLogis"jest kszta towanie

na wspólnym obszarze partnerów nowoczesnego systemu transportowego, który m. in.

zapewnia by racjonalny podzia zada przewozowych oraz osi gni cie - przez rozwój

rozwi za multi- i intermodalnych - efektów synergii, optymalnych z punktu widzenia

ekonomicznego i ekologicznego. [6]

Pewne szanse dla rozwoju infrastruktury transportowej Odrza skiego Korytarza

Transportowego stwarza Program dla Odry - 2006". Jego celem jest modernizacja

Odrza skiego Systemu Wodnego oraz zrównowa ony rozwój spo eczny i gospodarczy

obszaru Nadodrza, uwzgl dniaj cy bezpiecze stwo ludzi i realistycznie oceniaj cy

mo liwo ci finansowania przedsi wzi . Koszt realizacji programu przekracza 4 miliardy z .

Kwota ta ma by pozyskana w ok. 20% z bud etu pa stwa i w ok. 80% z funduszy

zagranicznych. Poniewa warto przedsi wzi cia przekracza limit ustalony ustaw o

finansach publicznych, Program dla Odry - 2006" musi uzyska rang ustawow .

W sferze transportowej autorzy programu zak adaj utrzymanie przewozów eglug

ródl dow , a nast pnie ich wzrost. Postuluj , aby w pierwszej fazie Odra by a drog wodn

III klasy, nast pnie klasy Va, a docelowo klasy Vb wg klasyfikacji CEMT. [3] Je li rz d

Polski b dzie konsekwentnie wdra a ten program, istnieje realna szansa przej cia przez

eglug ródl dow cz ci adunków do tej pory realizowana innymi rodkami transportu.

Jest to tym bardziej wskazane w kontek cie obj cia Odrza skiej Drogi Wodnej umow

mi dzynarodow AGN. [5]

Poza wy ej wymienionymi ród ami finansowania szanse pozyskania publicznych

rodków na inwestycje infrastrukturalne w Odrza skim Korytarzu Transportowym s

praktycznie równe zeru. O ile jeszcze z pewnymi inicjatywami dotycz cymi finansowania

autostrady A-3 wychodz zlokalizowane na jej planowanym przebiegu gminy, to ju

realizacja pozosta ych inwestycji bez uj cia ich w pa stwowe i unijne programy mo e okaza

si niemo liwa.

Za zintensyfikowanymi dzia aniami w adz polskich, maj cymi na celu powstanie

Korytarza Transportowego Doliny Odry przemawiaj nast puj ce argumenty:

1. Polska

ze

wzgl du na swe po o enie geograficzne zajmuje istotne miejsce w

uk adzie sieci mi dzynarodowych korytarzy transportowych. W interesie

naszego kraju le y wykorzystanie potencjalnej szansy zwi zanej z przebiegiem

istniej cych korytarzy oraz z utworzeniem korytarza transportowego Odry .

2.

Powstanie Korytarza Transportowego. Doliny Odry b dzie naturalnym

uzupe nieniem ustalonej sieci korytarzy przebiegaj cych przez Polsk ,

stwarzaj c tym samym szans , przede wszystkim dla dalszego

intensyfikowania dzia alno ci gospodarczej w ci

cym do obszarze, a w tej

mierze tak e dla zwi kszenia obrotów przez handlowe porty morskie w

Szczecinie i winouj cie. W tym kontek cie korytarz transportowy pó noc-

po udnie biegn cy dolin Odry ma ogromne znaczenie nie tylko dla rozwoju

regionu Pomorza Zachodniego ale równie , a mo e nawet przede wszystkim

dla zachowania polskiego status quo w gospodarce tej cz ci Europy bowiem

korytarz ten obs uguje w równej mierze, obok przewozów krajowych,

przewozy mi dzynarodowe z krajów skandynawskich do krajów Europy

rodkowej i Po udniowo-Wschodniej .

3.

Korytarz Transportowy Doliny Odry mo e by jednym z istotnych

instrumentów harmonizowania stosunków cz cych UE z krajami regionu

Morza Ba tyckiego i z krajami regionu Morza ródziemnego. Cz onkostwo

Szwecji, Finlandii i Austrii w UE oraz uzyskanie w najbli szej przysz o ci

cz onkostwa UE przez Czechy, W gry i S oweni ma dla Polski istotne

znaczenie w kontek cie integracji europejskiej na kierunku pó noc-po udnie.

Powstanie korytarza transportowego Odry mo e odegra wa n rol w tym

procesie jako czynnik przyspieszaj cy i wzmacniaj cy integracj tych krajów.

Z uwagi na znacz cy potencja spo eczno-gospodarczy regionów

zlokalizowanych w przebiegu korytarza i ci

cych do niego oraz

wspomnianych po cze transportowych powstanie korytarza transportowego

Odry zdynamizuje rozwój tych obszarów i pozwoli na szybsz integracj z UE

gospodarek krajów do niej aplikuj cych.

4. Utrzymanie polskiej gestii transportowej w korytarzu Odry wymaga

modernizacji i rozbudowy infrastruktury transportowej liniowej (kolejowej,

drogowej i wodnej ródl dowej) i punktowej (terminale portowe, centra

logistyczne, mosty , przeprawy, przej cia graniczne). Jest to konieczne wobec

wielkich inwestycji transportowych przyj tych do realizacji przez Uni

Europejsk , które przy braku równoleg ych dzia a po polskiej stronie mog w

powa nym stopniu wp yn na obni enie konkurencyjno ci po cze

transportowych w korytarzu Odry . Do inwestycji tych zaliczy nale y budow

sieci autostrad i po cze kolejowych w tzw. trójk cie nordyckim" (Oslo -

Malmoe - Sztokholm), budow sta ych przepraw mostowo-tunelowych przez

Cie nin Sund (Malmoe - Kopenhaga) i Fehmarnbelt w kierunku Hamburga i

Lubeki oraz inwestycje realizowane w Niemczech, w tym przede wszystkim:

budowa autostrady A20 Lubeka - Rostock -skrzy owanie z autostrad A12 i jej

kontynuacja w formie czteropasmowej drogi ekspresowej do Schwedt, oddanie

do eksploatacji autostrady A19 Rostock - Berlin, rozbudowa bazy promów

morskich w Mukran, budowa portu morsko-rzecznego w Schwedt oraz modernizacja linii kolejowej Sassnitz - Anklam. Inwestycje te, w wypadku

braku równoleg ej modernizacji i rozbudowy infrastruktury transportowej w

korytarzu Doliny Odry , a zw aszcza w jej pó nocnym odcinku - mog

spowodowa nieodwracaln utrat konkurencyjno ci portów morskich w

8

Szczecinie i winouj ciu oraz Bazy Promów Morskich w winouj ciu, a co za

tym idzie l dowych i wodnych ródl dowych przewozów tranzytowych.

5. W czenie Korytarza Transportowego Doliny Odry do sieci paneuropejskich

korytarzy transportowych stworzy mo liwo ci pozyskania rodków

pomocowych UE, które pozwol na szybsz modernizacj i rozwój

infrastruktury korytarza Odry. [1]

6. Szczególnie

wa ne w dobie rosn cego w Polsce bezrobocia jest to, e

Odrza ski Korytarz Transportowy przebiega przez tereny o bardzo wysokiej

jego stopie. Realizacja inwestycji infrastrukturalnych pozwoli na wzrost

zatrudnienia najpierw w fazie zwi zanej z budow lub rozbudow

infrastruktury, a nast pnie stworzenie wielu miejsc pracy w sektorze us ug

dokonywanych na rzecz u ytkowników infrastruktury korytarza. Aktywizacja

gospodarcza terenów Odrza skiego Korytarza Transportowego stwarza

przes anki do wzrostu poziomu stopy yciowej mieszka ców tego obszaru oraz

integracji spo eczno ci regionalnych.

Nale y podkre li , e inwestycje zmierzaj ce do poprawy stanu infrastruktury w

przebiegu Korytarza Transportowego Doliny Odry, nie le wy cznie w interesie

regionalnym oraz zespo u portowego, lecz s zgodne z interesem ogólnonarodowym. Je li

zaprzepa cimy szans na utworzenie sprawnie funkcjonuj cego Paneuropejskiego Korytarza

Transportowego Doliny Odry, to nie tylko ska e to porty Polski Zachodniej na stagnacj , lecz

równie skutecznie zahamuje rozwój ca ego obszaru, który jako pierwszy i jedyny b dzie

musia skutecznie konkurowa na wszystkich p aszczyznach z regionami nale cymi do Unii

Europejskiej. [1] Czy sta nasz, niebogaty przecie , kraj na tak rozrzutno , jak

jest oddanie

korzy ci p yn cych z utworzenia Odrza skiego Korytarza Transportowego?

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---