Rachunek zysków i strat (rachunek wyników)
Rachunek zysków i strat stanowi integralną część sprawozdania finansowego. W rachunku wyników wykazuje się wszystkie przychody i koszty według ich uzyskania i poniesienia. Różnice pomiędzy poszczególnymi przychodami i kosztami stanowią wyniki finansowe, których suma daje wynik na całokształcie działalności organizacji. Kwotę końcowego wyniku finansowego przenosi się do tabeli bilansu.
Rachunek wyników składa się z:
A. Przychody z działalności statutowej
- to wszystkie przychody organizacji określone w statucie;
I. Składki brutto określone statutem
(np. składki członkowskie Stowarzyszenia)
II. Inne przychody określone statutem
(np. dotacje, subwencje, darowizny, itd.)
B. Koszty realizacji zadań statutowych
- tylko koszty statutowe z pominięciem kosztów administracyjnych.
C. Wynik finansowy na działalności statutowej
- różnica między przychodami z działalności statutowej, a kosztami statutowymi, może to być wartość dodatnia przy nadwyżce przychodów nad kosztami (zysk) lub wartość ujemna przy nadwyżce kosztów nad przychodami (strata).
D. Koszty administracyjne
- wszystkie koszty dotyczące obsługi bieżącej biura organizacji, nie zakwalifikowane jako koszty statutowe
1. Zużycie materiałów i energii (np. materiały biurowe);
2. Usługi obce (np. usługi księgowe, usługi telekomunikacyjne, pocztowe, kurierskie, opłaty bankowe);
3. Podatki i opłaty;
4. Wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (np. wynagrodzenia personelu administracyjnego, niezaliczone do kosztów statutowych);
5. Amortyzacja (odpisy amortyzacyjne od zakupionych środków trwałych w ciągu roku);
6. Pozostałe (inne koszty nieujęte w powyższych kategoriach, np. koszty reprezentacyjne, koszty delegacji itd);
E. Pozostałe przychody
(np. przychody operacyjne - przychody niezwiązane bezpośrednio ze zwykłą działalnością organizacji, np. zwrot wypłaconej dotacji, przychody ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, odpisane zobowiązania przedawnione, umorzone i nieściągalne, otrzymane odszkodowania, kary, grzywny, odpisane rezerwy (z wyjątkiem dotyczących operacji finansowych, itd.)
F. Pozostałe koszty
(np. koszty operacyjne - niezwiązane bezpośrednio ze zwykłą działalnością organizacji, np.odpisane należności przedawnione, umorzone i nieściągalne, zapłacone odszkodowania, kary i grzywny - np. karne odsetki od niezapłaconych w terminie podatków, składek ZUS.)
G. Przychody finansowe
(np. odsetki od lokat bankowych, odsetki zwykłe od rachunku bieżącego, dodatnie różnice kursowe, odsetki od udzielonych pożyczek, dywidendy, itd.)
H. Koszty finansowe
(np. odsetki od zaciągniętych kredytów, pożyczek, zobowiązań, w tym również odsetki za zwłokę w spłacie zobowiązań, ujemne różnice kursowe, itd.)
I. Wynik finansowy brutto na całokształcie działalności :
zysk (strata) na działalności statutowej
- koszty administracyjne
+ pozostałe przychody
- pozostałe koszty
+ przychody finansowe
- koszty finansowe
J. Zyski i straty nadzwyczajne - skutki finansowe zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością organizacji, w szczególności spowodowane zdarzeniami losowymi.
I. Zyski i straty nadzwyczajne - wielkość dodatnia
II. Straty nadzwyczajne - wielkość ujemna
K. Wynik finansowy ogółem - wynik na całokształcie + zyski i straty nadzwyczajne
I. Różnica zwiększająca koszty roku następnego - wielkość ujemna
II. Różnica zwiększająca przychody roku następnego - wielkość dodatnia
Rachunek zysków i strat
Rachunek zysków i strat (ang. income statement) zwany wcześniej rachunkiem wyników - jeden z podstawowych i obligatoryjnych elementów sprawozdania finansowego jednostki. Informuje jaka jest efektywność poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki jest ogólny wynik finansowy przedsiębiorstwa.
Rachunek zysków i strat ukazuje zdolność firmy do generowania zysków i samofinansowania, prezentuje strumienie pieniężne. Sprawozdanie to polega na zestawieniu strumieni przychodów uzyskanych w jednostce ze sprzedaży wyrobów i usług bądź towarów w ramach prowadzonej działalności handlowej oraz przychodów uzyskanych z przeprowadzenia operacji finansowych i kosztów tej działalności. W krajach należących do Unii Europejskiej o treści i układzie tego sprawozdania przesądza zasadniczo IV Dyrektywa EWG, która zawiera 4 wzory rachunku zysków i strat (kolejno art. 23 - 26 IV Dyrektywa Rady z dnia 25.07.1978 r. Biuletyn KRDBK SKWP nr 2/1990).
Polskie standardy w zakresie sprawozdania z operacji wynikowych nie odbiegają od wzorców światowych.
Ogólna postać i budowa rachunku zysków i strat:
Przychody ze sprzedaży netto
- Koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów
= Zysk/strata na sprzedaży (brutto)
- Koszty ogólne zarządu
- Koszty sprzedaży
= Zysk/strata na sprzedaży (netto)
+ Pozostałe przychody operacyjne
- Pozostałe koszty operacyjne
= Zysk/strata na działalności operacyjnej (EBIT)
+ Przychody finansowe
- Koszty finansowe
= Zysk/strata na działalności gospodarczej
+ Zyski nadzwyczajne
- Straty nadzwyczajne
= Zysk/strata brutto
- Podatek dochodowy
= Zysk/strata netto
Przychody ze sprzedaży netto są przychodami ze sprzedaży wyrobów, usług oraz towarów po potrąceniu VAT. Natomiast koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów obejmują koszty związane z ich wytworzeniem, przede wszystkim można do nich zaliczyć: zużycie materiałów i energii, wynagrodzenia (tylko pracowników związanych z produkcją!), amortyzację, usługi obce (np. częściowy przerób produktów przez inną jednostkę), ubezpieczenia społeczne i inne ( głównie konta zesp. 4). Po odjęciu od przychodów kosztów otrzymujemy wynik na sprzedaży brutto.
Otrzymany wynik na sprzedaży brutto następnie korygowany jest o koszty które nie są bezpośrednio związane z główną działalnością jednostki, ale są niezbędne do jej prowadzenia. Czyli:
koszty ogólnego zarządu (administracyjne) - obejmują głównie wynagrodzenia pracowników administracji, materiałów biurowych, ale także np. koszty prenumeraty czasopism, reklamy itp.
koszty sprzedaży - koszty związane ze sprzedażą wyrobów gotowych ponoszone przez jednostkę np. rozładunek, transport, ubezpieczenie transportu, itp.
Otrzymuje się w ten sposób wynik na sprzedaży netto, czyli faktyczny zysk/stratę z podstawowej działalności jednostki (!).
Jednostka może również otrzymywać przychody i ponosić koszty niezwiązane z główną działalnością. Pozostałe koszty operacyjne. Klasycznym przykładem takich kosztów mogą być np. kary, grzywny, likwidacja środka trwałego, itp. Przykładami przychodów mogą być przedawnione zobowiązania, dotacje. Po dodaniu tych przychodów i odjęciu kosztów od wyniku ze sprzedaży netto otrzymujemy zysk/stratę na działalności operacyjnej.
Oprócz powyższych przychodów i kosztów jednostka może prowadzić działalność finansową. Przychodami finansowymi są głównie wszelkiego typu odsetki (np. od środków na rachunkach bankowych, udzielonych pożyczek), kosztami np. dyskonto weksli obcych, odsetki karne za nieterminowe płatności. Po ich uwzględnieniu w rachunku zysków i strat otrzymujemy zysk/stratę na działalności gospodarczej.
Następnym etapem ustalania wyniku finansowego jest uwzględnienie zdarzeń których nie można było przewidzieć, a miały one wpływ na działalność jednostki takie jak np. pożar, kradzież. Straty nadzwyczajne
Po dokonaniu powyższych korekt otrzymuje się zysk/stratę brutto księgowany na koncie 860 Wynik finansowy. W przypadku wystąpienia zysku pomniejsza się go o podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) otrzymując w ten sposób zysk netto. w przypadku wystąpienia straty pozostawia się ją do rozliczenia...
Rachunek wyników może być sporządzany na dwa sposoby:
wariant kalkulacyjny
wariant porównawczy
Różnią się one pomiędzy sobą sposobem ujmowania kosztów wytworzenia wyrobów ponoszonych przez jednostkę, co jest wynikiem przyjętego sposobu ewidencji księgowej tzw. wariantów. Wyróżnić można:
wariant I - koszty ujmowane tylko w układzie rodzajowym (zespół 4. planu kont),
wariant II - koszty ujmowane tylko w układzie według typów działalności (zespół 5. planu kont),
wariant III - koszty ujmowane najpierw w układzie rodzajowym (zespół 4.), a następnie przeksięgowywane (przy pomocy konta 490 Rozliczenie Kosztów Rodzajowych) na układ według typów działalności (zespół 5.).
Dla wariantu I sporządza się rachunek zysków i strat w układzie rodzajowym, dla II w układzie kalkulacyjnym, a w przypadku III jednostka ma dowolność wyboru.
Wzór rachunku wyników wg Ustawy o rachunkowości.
(stan prawny: luty 2005)