Rodzajnik lo i rodzajnik zerowy
El artículo lo y falta de artículo
Rodzajnik lo
W języku hiszpańskim istnieje rodzajnik nijaki lo. Nie używamy go jednak bezpośrednio z rzeczownikiem, gdyż rzeczowniki hiszpańskie mogą być jedynie rodzaju męskiego bądź żeńskiego.
Rodzajnika nijakiego lo używamy:
• do tworzenia rzeczowników abstrakcyjnych:
lo bueno (dobro; to, co jest dobre)
lo azul (to, co jest niebieskie)
lo contrario (coś przeciwnego)
• w konstrukcji lo + przymiotnik / przysłówek + que:
Konstrukcja ta oznacza „jak” lub „jak bardzo…”:
Es lo mejor que podemos hacer. (To najlepsze, co możemy zrobić. )
No sabes lo rápido que se viaja en AVE. (Nie wiesz, jak szybko się podróżuje AVE.)
Rodzajnik zerowy
Jak już była mowa, w języku hiszpańskim używamy zazwyczaj rodzajnika przed rzeczownikiem, niemniej jednak w niektórych przypadkach użycie rodzajnika nie jest konieczne lub nawet jest uznawane za błąd. Użycie rodzajników w języku hiszpańskim jest jednym z zagadnień, które mogą sprawić najwięcej trudności polskiemu uczniowi. Poznamy niektóre z zasad opuszczania rodzajników.
Rodzajnik nie występuje w następujących sytuacjach:
• wyliczeń:
Han venido todas: su madre, abuela, vecina y mejor amiga. (Przyszły wszystkie: jej matka, babcia, sąsiadka i najlepsza przyjaciółka.)
• gdy dwa lub więcej rzeczowniki oznaczają całość tematyczną i ten sam przedmiot, osobę - rodzajnik występuje tylko przed pierwszym rzeczownikiem:
La mejor amiga y hermana de Lucía se llama Pepa. (Najlepsza przyjaciółka i siostra Lucíi nazywa się Pepa.)
• gdy dwa następujące po sobie rzeczowniki mają taki sam rodzaj - rodzajnik występuje tylko przed pierwszym z nich:
Hemos comprado los libros y periódicos que nos pediste. (Kupiliśmy książki i gazety, o które nas poprosiłaś.)
• w wyrażeniach typu:
en español (po hiszpańsku)
en italiano (po włosku)
hablar polaco (mówić po polsku)
Ella es italiana y él es español, pero se comunican en inglés. (Ona jest Włoszką, a on Hiszpanem, ale porozumiewają się po angielsku.)
Paco estudia mucho, pero todavía no sabe hablar polaco. (Paco dużo się uczy, ale nie potrafi jeszcze mówić po polsku.)
• przed następującymi słowami w funkcji okolicznika:
casa (w znaczeniu „dom”, a nie „budynek”)
Voy a casa. (Idę do domu.)
misa (msza)
Ella va a misa todos los domingos. (Ona chodzi na mszę co niedzielę.)
clase (w znaczeniu „zajęcia, lekcja”, a nie „sala”)
Salimos de clase un poco más tarde hoy. (Wyszliśmy dziś z zajęć trochę później.)
• przed nazwami miesięcy oraz liczebnikami oznaczającymi lata:
En junio nos vamos a la playa. (W czerwcu jedziemy na plażę.)
Nació en 1982. Urodził się w 1982.
Ale:
Nació en el año 1982. Urodził się w 1982 roku.
• przed tytułami don (pan), doña (pani), san (święty), santa (święta):
Doña Paquita no puede venir. (Pani Paquita nie może przyjść.)
• w szyldach i telegramach:
Entrada de perros prohibida. (Wstęp psom wzbroniony.)
Vengo sábado. Mucho trabajo. (Przyjeżdżam w sobotę. Dużo pracy.)
• przed rzeczownikami oznaczającymi substancje w nieokreśnej ilości:
Échame sal. Wsyp mi soli.
Ale:
Pásame la sal. Podaj mi sól. (w znaczeniu - solniczkę)
Hoy comemos pescado. (Dziś jemy rybę.)
• po rzeczownikach oznaczających ilość:
un botella de aceite (butelka oliwy)
una cucharita de azúcar (łyżeczka cukru)
• po wyrażeniu un poco de
Esta tarde he comido un poco de chocolate. (Dziś po południu zjadłam trochę czekolady.)
Nie używamy także rodzajników, gdy rzeczownik poprzedzony jest: zaimkiem wskazującym (este / esta itd.), zaimkiem dzierżawczym (mi / tu itd.), zaimkiem nieokreślonym (mucho / poco / todo itd.), zaimkiem cierto, tal, cada, wyrażeniem alguno, ninguno, zaimkiem względnym cuyo, zaimkiem pytajnym (qué / cuál / cuánto itd.).
Esta mesa está ocupada. (Ten stolik jest zajęty.)
Mi habitación está desordenada. (Mój pokój jest w nieporządku.)
Va a venir mucha gente a la inauguración. (Przyjdzie dużo ludzi na inaugurację.)
Nunca ha visto tal jaleo en su bar. (Nigdy nie widział tyle zamętu w jego barze.)
Seguramente lo hizo algún chico del barrio. (Na pewno to robota któregoś z chłopaków z dzielnicy.)
Compro en la tienda de Juan cuya mujer es mi amiga. (Robię zakupy w sklepie Juana, którego żona jest moją przyjaciółką.)
¿A cuántas personas has invitado? (Ile osób zaprosiłaś?)
Rodzajnik opuszczamy także po następujących przyimkach:
• sin
Estamos sin dinero. Tenemos que ahorrar. (Jesteśmy bez pieniędzy. Musimy oszczędzać.)
• con - gdy łączy się z rzeczownikiem nieokreślonym
La mujer con camisa de cuadros. (Kobieta w koszuli w kratkę.)
• de - gdy oznacza przymiotnik, a nie posiadanie oraz gdy oznacza „jako”
la ropa de mujer (kobiece ubranie)
Ale:
Es la ropa de la mujer de Paco. (To ubranie żony Paco.)
Trabaja de camarero los sábados. (Pracuje jako kelner w soboty.)
Nie używamy rodzajnika po czasownikach: estudiar (studiować), aprender (uczyć się), cursar (studiować), enseñar (nauczać), tener (mieć) w formie przeczącej oraz w formie twierdzącej, gdy komunikujemy jedynie fakt posiadania czegoś, buscar (szukać), gdy mowa o szukaniu kogoś lub czegoś niekonkretnego oraz w przypadku czasownika ser (być), gdy oznacza zawód, narodowość czy tytuł.
Estudio arquitectura. (Studiuję architekturę.)
No tengo ordenador propio. (Nie mam własnego komputera.)
Tengo coche. (Mam samochód.)
Busco zapatos cómodos. Szukam wygodnych butów.
Ale:
Busco los zapatos que me compré ayer. Szukam butów, które sobie wczoraj kupiłam.
Soy polaca. (Jestem Polką. )
Su padre es escritor. (Jego ojciec jest pisarzem. )