Diagnostyka:

1.Co to jest diagnoza

2. Rodzaje i typy diagnoz

3.Co to jest dobra diagnoza

4. Metody i narzędzia diagnozy

5.Diagnoza rodziny

1. DIAGNOZA - to rozpoznanie badanego stanu rzeczy na podstawie prawidłowości przez przyporządkowanie stwierdzonych objawów do określonego ich typu albo gatunku, wyjaśnienie genetyczne tego stanu, określenie fazy obecnej i przewidywalnego rozwoju

Diagnoza społeczna jednostki służy do poznania przyczyn objawów zaburzeń rozwoju a genezę tych trudności widzi w czynnikach środowiskowych.

2. Rodzaje i typy diagnozy

• diagnoza identyfikacyjna - identyfikuj badany stan rzeczy przez przyporządkowanie do jakiegoś gatunku albo typu zjawiska, określa/nazywa dany stan rzeczy, problem, zaburzenie;

• diagnoza genetyczna (kauzalna) - wyjaśnia obszar uwarunkowań badanego stanu rzeczy, dąży do ustalenia czynników przyczynowych i mechanizmów rozwoju problemu, zaburzenia, danego stanu rzeczy;

• diagnoza znaczenia - określa rolę badanego zjawiska dla pewnego szerszego kompleksu zjawisk, całego układu , którego dotyczy;

• diagnoza fazy wskazuje etap rozwoju stanu rzeczy podlegającego rozpoznaniu;

• diagnoza prognostyczna (rozwojowa) oznacza przewidywanie tego, jak badane zjawisko może, lub powinno się rozwinąć, co odbywa się na podstawie wyprowadzenia wniosków z poprzednich etapów (diagnozy genetycznej, znaczeniowej i fazy)

3. Co to jest dobra diagnoza

Cechy poprawnie postawionej diagnozy

• Rzetelna

• Obiektywna

• Konkretna

• Zrozumiała dla każdego

• Mocne i słabe strony

4. Metody i narzędzia badawcze

1. Eksperyment pedagogiczny,

jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości

wychowawczej polegającą na wywołaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowania zmian powstałych pod jego wpływem wg T. Pilcha

2. Monografię pedagogiczną,

jest metodą ,której podmiotem są instytucje wychowawcze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej , prowadząca do gruntownego rozpoznania struktury instytucji zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych wg T . Pilcha .

3. Metodę indywidualnych przypadków,

jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych .

4. Metodę sondażu diagnostycznego.

jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości nasileniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych - posiadających znaczenie wychowawcze w oparciu o specjalne dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane zjawisko występuje

Techniki:

• Obserwacja jest gromadzeniem danych w drodze spostrzegania kierowanego zadaniem poznawczym. Stanowi zatem celowe, planowe spostrzeganie rzeczywistości (zachowań, procesów, zjawisk, zdarzeń, sytuacji) w jej naturalnym przebiegu

• Wywiad, jest sposobem gromadzenia danych przez bezpośredni kontakt z określonymi osobami, które mogą udzielić informacji na temat interesujących badacza zagadnień

• Ankieta, jest to gromadzenie danych polegające na samodzielnym wypełnianiu przez respondentów odpowiednich, specjalnych kwestionariuszy oraz na pisemnym udzielaniu odpowiedzi na pisemnie postawione pytania

• Badanie dokumentów, Technika służąca do gromadzenia wstępnych opisowych oraz ilościowych danych, rzadko jednak występuje w roli samodzielnego instrumentu poznania. Przedmiotem w tej technice pozostaje dokument za który przyjmuje się wszelki materialny wytwór działania, materialny przedmiot, zawierający w sposób bezpośredni lub pośredni interesujące diagnostę dane

• Analiza treści,

• Techniki projekcyjne, przedstawieniu badanemu sytuacji bodźcowej, nie mającej dlań znaczenia arbitralnie ustalonego przez eksperymentatora ale zarazem takiej, która będzie mogła nabrać znaczenia przez to iż osobowość badanego narzuci jej swoje indywidualne znaczenie i organizację

Kwestionariusz bywa nazywany formularzem ankietowym. Stanowi go w najszerszym ujęciu lista obejmująca mniejszą lub większą liczbę pytań, dotyczących określonego zagadnienia, względnie pewne zespoły pytań, odnoszące się do różnych zagadnień, które są odpowiednio uporządkowane.

5. Diagnoza rodziny

Strategie diagnozowania rodziny :

strategie diagnozowania rodziny - diagnoza całościowa uwzględnia całość specyfiki diagnozy całościowej rozwiniętej, wybiórcze skupienie się na określonych elementach które nas interesują

Diagnoza całościowa - dąży do ogólnej charakterystyki środowiska wychowawczego rodziny i wyrażenia ogólnej oceny jego funkcjonowania. W diagnozie takiej uwzględniona jest stosunkowo duża liczba różnych jakościowo cech i warunków rodziny oraz analizowane są związki między nimi. W rezultacie rozpoznanie przedstawia obraz całości rodziny jako środowiska wychowawczego.
Wskaźnik ogólny środowiska stanowi wynik badań diagnostycznych i był rozumiany jako miernik określający szansę życiową dzieci wychowujących się w danym środowisku. Przedstawiał ocenę ogólną środowiska, a nie ocenę pojedynczej cechy.
Przykładami współczesnych rozwiązań badawczych osadzonych w perspektywie całościowej diagnozy środowiska wychowawczego rodziny mogą być: koncepcja określenia progów zagrożenia rozwoju dziecka w rodzinie.

Diagnoza typologiczna - jest jednym z częstszych sposobów określenia jakości tworzonego przez rodzinę środowiska wychowawczego.
Ten sposób diagnozowania rodziny zdaje się być popularny w praktyce pedagogicznej. Istnieje wiele propozycji dotyczących diagnozy typologicznej przykładem jest Jack Piekarski który wyodrębnił cztery typy rodzin:
-środowisko wzorcowe (obejmuje tylko wzorcowe cechy rodziny)
-środowisko przeciętne (zbiór cech dominujących w danej zbiorowości)
-środowisko niekorzystne wychowawczo (zestaw cech negatywnych)
- środowisko dysharmonijne (wzorce współwystępują tu czynnikami negatywnymi).

Diagnoza wybiórcza - w pedagogicznej diagnozie rodziny stosunkowo często odstępuje się od dokonywania całościowej ogólnej charakterystyki środowiska wychowawczego rodziny na rzecz koncentrowania się na niektórych celowo wybieranych jej cechach. Wówczas rodzina badana jest wybiórczo.
Postępowanie diagnostyczne charakteryzuje tu skupienie się badacza wybranych cechach i warunkach rodzinnych. Obszar rozpoznawanych cech wykazywany jest wówczas charakterem zjawiska w ramach którego został zidentyfikowany problem diagnostyczny. Najczęściej w diagnozie wybiórczej przedmiotem zainteresowania diagnostycznego stają się oddziaływania wychowawcze rodziców, ich postawy wychowawcze, style wychowania, atmosfera wychowawcza, relacje między rodzicami a dzieckiem.

Przykładem diagnozy typologicznej rodziny jest koncepcja przedstawiona przez Jacka Piekarskiego. Wyodrębnił on i opisał pod względem tworzonego środowiska wychowawczego cztery typy rodzin:

• środowisko wzorcowe - obejmuje wyłącznie wzorcowe cechy

rodziny

• środowisko przeciętne - prezentuje zbiór cech dominujących
  w danej zbiorowości o niejednoznacznej wartości pedagogicznej

wszystkich kryteriów

• środowisko niekorzystne wychowawczo - zestawia typowe

cechy negatywne

• środowisko dysharmonijne - wzorce współwystępują tu
  z czynnikami negatywnymi

Jednym z najbardziej powszechnych rozwiązań metodologicznych, które stało się podstawą -pierwowzorem tworzenia innych podobnych inwentarzy dla poznania i oceny środowiska domowego dziecka jest H.O.M.E Inventory
( Home Observation for Measurement of the Environment Inventory).
Polska adaptacja nazwana została Arkuszem Środowiska Domowego Dziecka (ASDD ).

Technika ta służy do pomiaru różnych aspektów środowiska

wychowawczego domu, istotnych dla rozwoju dziecka.

Pozwala na:

- ustalenie warunków środowiskowych dziecka w danym czasie,

- określenie matrycy zmiennych środowiska tych czynników, które

mogą być odniesione do poszczególnych zdolności rozwojowych

dziecka,

• pomóc w ustaleniu mechanizmów wpływu środowiska domowego na jego rozwój - przez co może służyć wczesnemu przewidywaniu
  i zapobieganiu nieprawidłowościom rozwojowym dziecka.

Opracowano trzy wersje H.O.M.E Inventory odpowiadające trzem okresom rozwojowym: do 3 r.ż; od 3.-5.r.ż; 6.-10.r.ż Schemat postępowania diagnostycznego obejmuje:

1. spotkanie informacyjne, nieustrukturalizowane z całą rodziną w celu nawiązania przez psychologa partnerskich relacji z jej członkami;

2. badanie funkcjonowania systemu rodziny przez obserwację spontanicznych zachowań, np. przy rozwiązywaniu różnych wspólnych zadań;

3. szczegółowe rozpoznanie komunikacji między poszczególnymi osobami;

4. stworzenie mapy systemu rodzinnego, będącej podstawą zaprogramowania terapii rodziny

---