Podstawy prawne budownictwa

Budownictwo - sektor gospodarczy poddany rozbudowanej regulacji prawno- administracyjnej. Ze względu na potencjalny znaczny stopień zagrożenia jaki stwarza ono dla:

• ładu przestrzennego

• środowiska naturalnego

• użytkowników obiektów budowlanych i ich bezpośredniego otoczenia

• Przepisy odnoszące się bezpośrednio do budownictwa

Ustawa prawo budowlane

Ustawa o wyrobach budowlanych oraz

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

• Przepisy dotyczące pośrednio lub częściowo budownictwa

1. ustawa Prawo ochrony środowiska,

2. ustawa o gospodarce nieruchomościami

3. ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne

4. ustawa prawo wodne,

5. ustawa o ochronie przeciwpożarowej,

6. ustawa prawo geologiczne i górnicze,

7. ustawa o odpadach,

8. ustawa o normalizacji,

9. ustawa o ochronie zabytków i opiece na d zabytkami

10. ustawa kodeks pracy,

11. ustawa o drogach publicznych

12. ustawa prawo energetyczne

13. ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków

inne

Niektóre przepisy Prawa budowlanego wkraczają w sferę Kodeksu cywilnego(K.C) przez ograniczenie swobody dysponowania przez właściciela nieruchomości prawem własności.

Prawo budowlane (P.b.) zawiera nakazy i zakazy podyktowane interesem publicznym, odnoszące się do spraw:

• projektowania

• budowy

• utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych

oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Przepisy P.b. mają charakter publiczno- prawny i nie normują sfery stosunków cywilnoprawnych między podmiotami gospodarczymi

Ustawa Prawo budowlane obejmuje:

1. Przepisy ogólne

2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie

3. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego

4. Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych

5. Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych

6. Utrzymanie obiektów budowlanych

7. Katastrofa budowlana

8. Organy administracji architektoniczno- budowlanej i nadzoru budowlanego

9. Przepisy karne

10. Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie

11. Przepisy przejściowe i końcowe

Podane wyżej części P.b. obejmują następującą problematykę.

ad 1 „ Przepisy ogólne”

• „słowniczek” pojęć stosownych w ustawie, np.: obiekt, budowla, budynek, obiekt małej architektury, tymczasowy obiekt budowlany, remont, budowa, obszar oddziaływania obiektu budowlanego

• „ każdy ma prawo do zabudowy nieruchomości gruntowej ( warunki: wykazanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz zgodność z przepisami)

• wymagania dotyczące obiektów budowlanych w postaci art. 5 ust. 1 w brzmieniu:

Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno- budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

1. spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

1. bezpieczeństwa konstrukcji,

2. bezpieczeństwa pożarowego,

3. bezpieczeństwa użytkowania

4. odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,

5. ochrony przed hałasem i drganiami,

6. oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród;

2. warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczególności w zakresie:

1. zaopatrzenia w wodę i energie elektryczną oraz, odpowiednio do potrzeb, w energię cieplną i paliwa, przy założeniu efektywnego wykorzystywania tych czynników,

2. usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;

3. możliwość utrzymania właściwego stanu technicznego;

4. niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich;

5. warunki bezpieczeństwa i higieny pracy;

6. ochronę ludności, zgodnie z wymagania obrony cywilnej;

7. ochronę obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską;

8. odpowiednie usytuowanie na działce budowlanej;

9. poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej;

10. warunki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób przebywających na terenie budowy.

• Struktura przepisów techniczno- budowlanych( WT) oraz odpowiednia delegacja do wydania rozporządzeń w tej sprawie

• Warunki i procedura udzielania odstępstw od WT.

ad.2 „Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie”

• zasada niedopuszczenia do pełnienia samodzielnych funkcji przez osoby o niewłaściwym wykształceniu i niedostatecznej praktyce

• pojęcie uprawnień budowlanych oraz odpowiednie warunki i procedury ich uzyskiwania

• rozporządzenie wykonawcze

ad. 3 „ Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego”

• uczestnicy tego procesu z mocy P.b. : inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant, kierownik budowy lub kierownik robót

• bardzo dokładne określenie praw i obowiązków w/w uczestników procesu budowlanego

• inni uczestnicy procesu budowlanego: wykonawcy robót i usług, organy władzy

ad. 4 „ Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych”

• pozwolenie na budowę - podstawowa decyzja administracyjna w procesie budowlanym; zasada:„roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę”

• obiekty i roboty nie wymagające pozwolenia na budowę (lista obiektów oraz robót) oraz tych spośród nich, które wymagają zgłoszenia do właściwego organu „ władzy budowlanej”- organ może nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę

• warunki wydania pozwolenie na budowę:

• projekt budowlany ( w tym oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnienie dostaw energii, wody, ciepła, gazu, odbioru ścieków oraz warunkach przyłączenia obiektu do odpowiednich sieci

• uzyskanie wymaganych przepisami pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów

• oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane

• decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu- jeżeli jest wymagana (ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)

• zakres i treść projektu budowlanego:

• projekt zagospodarowania działki i terenu

• projekt architektoniczno- budowlany

• wyniki badań geologiczno- inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych

• rozporządzenie wykonawcze w sprawie szczególnego zakresu i formy projektu budowlanego

• zakres ingerencji władzy w projekt budowlany (sprawdzenie projektu i jego kompletności)

• terminy wydania pozwolenia na budowę

• odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę; kryteria „ nieistotności” odstąpienia

ad. 5 „Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych”

• obowiązek inwestora zawiadomienia organu władzy bud. i projektanta o zamierzonym terminie rozpoczęcia budowlanych (dot. obiektów dla których wymagane jest pozwolenie na budowę)

• obowiązek inwestora: zapewnia objęcie kierownictwa budowy i w miarę potrzeby kierownika robót przez osobę posiadającą uprawniania budowlane w odpowiedniej specjalności

• kierownik budowy; obowiązki:

• prowadzenie dziennika budowy

• umieszczenie tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (bioz)

• zabezpieczyć teren budowy

• obiekty budowlane, wymagające pozwolenia na budowę (i niektóre inne) wymagają geodezyjnego wyznaczenia w terenie- a po ich wybudowaniu- geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej

• dziennik budowy (także montażu i rozbiórki) stanowi urzędowy dokument przebiegu budowy oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót, jest wydawany (odpłatnie) przez organ władzy budowlanej

• kierownik budowy jest obowiązany przez okres wykonywania robót przechowywać dokumenty stanowiące podstawę ich wykonania

• warunki wejścia na teren sąsiedniej działki lub sąsiedniego budynku - zgoda właściciela sąsiedniej nieruchomości (rekompensata); przy braku uzgodnienia - ingerencja władzy

• norma podstawowa - zasada nakazu, w formie decyzji administracyjnej, rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę (samowola budowlana)

• w określonych warunkach: jeżeli budowa jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem - właściwy organ władzy budowlanej wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych

• zasady „legalizacji” budów j.w.; zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych

• obowiązuje opłata legalizacyjna, określona na podstawie przepisów dotyczących kar, z tym że stawka opłaty jest pięćdziesięciokrotnie wyższa ( kara = 500 zł.x 50 x k x w; k i w - wsp. kształtu i wielkości obiektu wg załącznika do ustawy; budynek jednorodzinny, kara = 25 000 zł. x 2 x 1=50 000 zł.)

• analogiczne postępowanie w przypadku obiektów dla których obowiązuje zgłoszenie ( a nie pozwolenie na budowę) a które są budowane bez dokonania zgłoszenia

• właściwy organ władzy budowlanej ma uprawnienie do wstrzymania robót wykonywanych:

• bez wymaganego pozwolenia albo zgłoszenia

• w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub środowiska

• w sposób istotnie odbiegający od ustaleń pozwolenia na budowę lub ustaleń przepisów

• zasady postępowania właściwego organu władzy budowlanej w przypadku wykonywania robót pomimo ich wstrzymania postanowieniem

• zasada podstawowa: przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskać ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie jeżeli:

• jest wymagane pozwolenie na budowę i obiekt jest zaliczony do określonych kategorii obiektów (wg załącznika do ustawy)

• przystąpienie do użytkowania ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych

• do użytkowania obiektu budowlanego, dla którego wzniesienia jest wymagane pozwolenie na budowę można przystąpić po zawiadomieniu właściwego organu władzy budowlanej, jeżeli organ ten w terminie nie zgłosi sprzeciwu

• inwestor, na którego prawo nakłada obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, o zakończeniu budowy i zamianie przystąpienia do użytkowania organy:

Inspekcji Ochrony Środowiska

Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Państwowej Inspekcji Pracy

Państwowej Straży Pożarnej

które są obowiązane zająć stanowisko w terminie 14 dni (lub „milcząca zgoda”).

• wniosek inwestora o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi jednocześnie wezwanie właściwego organu władzy budowlanej do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli obiektu budowlanego

• przepisy określają szczegółowo zakres i procedury kontroli

• w razie stwierdzenia nieprawidłowości organ wymierza karę (kara=500 zł. x wsp. kategorii x wsp. wielkości obiektu)

• inwestor przekazuje właścicielowi lub zarządcy obiektu dokumentacje budowy i dokumentację powykonawczą a także w razie potrzeby instrukcje obsługi i eksploatacji obiektu, instalacji i urządzeń związanych z obiektem

ad.6. „Utrzymanie obiektów budowlanych”

• obowiązkowe okresowe kontrole stanu technicznego obiektu budowlanego:

• raz w roku - elementy narażone na szkodliwe wpływy atmosferyczne i innych czynników; instalacje i urządzenia służące ochronie środowiska; instalacje gazowe i przewody kominowe

• raz na 5 lat - przydatność do użytkowania , estetyka (instalacja elektryczna i piorunochronna)

• obowiązek kontroli nie obejmuje:

• budynków jednorodzinnych

• obiektów budownictwa zagrodowego i letniskowego oraz obiektów dla których nie jest wymagane pozwolenie na budowę

• obowiązek właściciela lub zarządcy obiektu - prowadzenie książki obiektu ( zapisy dot. badań i kontroli stanu technicznego ; remontów ,przebudowy)

• obowiązek prowadzenia książki obiektu nie dotyczy obiektów j.w. oraz dróg i obiektów mostowych, jeżeli prowadzą książkę na podstawie przepisów o drogach publicznych

• obowiązek usunięcia stwierdzonych w czasie kontroli uszkodzeń oraz usunięcia braków które mogłyby spowodować zagrożenia życia lub zdrowia, mienia lub środowiska

• zmiana sposobu użytkowania - definicja,; obowiązek uprzedniego zgłoszenia zmiany organowi władzy budowlanej; niezbędne składniki zgłoszenia

• organ, w kreślonych przypadkach zgłasza sprzeciw w stosunku do zamierzonej zmiany sposobu użytkowania

• zmiany sposobu użytkowania można dokonać, jeżeli w terminie 30 dni właściwy organ władzy budowlanej nie wniesie sprzeciwu.

ad.7. „Katastrofa budowlana”

• definicja katastrofy: gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących ścianek szczelnych i obudowy wykopów; nie jest katastrofą:

• uszkodzenie elementu wbudowanego nadającego się do naprawy lub wymiany

• uszkodzenie urządzeń budowlanych związanych z budynkami

• awarii instalacji

• obowiązki kierownika budowy oraz sposób postępowania w przypadku katastrofy (doraźna pomoc poszkodowanym przeciwdziałania rozszerzaniu się skutków itp.)

• obowiązek usunięcia skutków katastrofy budowlanej (inwestor, właściciel lub zarządca).

ad.8. „Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego”

• identyfikacja organów administracji i nadzoru

• obowiązki i prawa organów administracji i nadzoru

• procedury powołania powiatowego i wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego.

ad.9 i 10. „Przepisy karne”, „Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie”

• dwa wzajemnie uzupełniające się systemy.

37228

1

---