• BEZROBOCIE - pojęcie i rodzaje

bezrobocia

• CO TO JEST BEZROBOCIE?

Bezrobocie to sytuacja w której istnieje grupa pracowników zdolna do pracy oraz gotowych ją podjąć, lecz nie znajdująca możliwości zatrudnienia. Zjawisko to jest mierzone procentem siły roboczej, która nie znajduje zatrudnienia. O tym, że bezrobocie stało się kwestią społeczną świadczyła dynamika, skala i struktura tego zjawiska, jak i jego negatywne konsekwencje odczuwane coraz silniej. Brak pracy jest czynnikiem, który mam wpływ na zaspokajanie ważnych potrzeb społecznych w różnych sferach życia. Prowadzi też do narastania kwestii społecznych jak: kwestia ubóstwa, edukacyjna, zdrowotna itd.

Bezrobocie jako kwestia społeczna - dotyczy dużych grup społecznych, jest odbierana przez tę grupę jako nieprawidłowe, zakłóca jej prawidłowy rozwój, wywołuje społeczny niepokój, jest źródłem napięć społecznych. Nie może być w pełni rozwiązane w ramach grupy przy wykorzystaniu dostępnych jej metod i możliwości, może być rozwiązane tylko drogą podjęcia szerokich działań przez państwo.

rys: RYNEK PRACY

• KTO TO JEST „BEZROBOTNY”?

Osoby bezrobotne to osoby nie pobierające nauki w szkole dziennej, zdrowe i gotowe do podjęcia pracy w danym zawodzie, ale z powodu braku zatrudnienia zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy właściwym dla miejsca zameldowania. Należy pamiętać, ze osoby te powinny także oprócz powyższych, spełniać warunek ukończenia osiemnastu lat oraz warunek pozostawania w wieku aktywności zawodowej.

Najoględniej mówiąc Bezrobotny to człowiek, który chce pracować i aktywnie poszukuje pracy, ale nie może utrzymać zatrudnienia przy istniejących stawkach płacy.

• RODZAJE BEZROBOCIA

Ogólny podział:

bezrobocie strukturalne - mówimy o nim wtedy gdy występuje niedopasowanie struktury podaży pracy i popytu na pracę ze względu na posiadane kwalifikacje, wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono z niedopasowania kwalifikacji pracowników do nowej technologii i braku kompetencji, trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego. Ten rodzaj bezrobocia może mięć charakter dosyć trwały, ponieważ jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu, kwalifikacji czy tez miejsca zamieszkania.

bezrobocie frykcyjne - związane z naturalną płynnością siły roboczej, możliwą dzięki pełnej swobodzie zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się gospodarce często pojawiają się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc pracy przez pracowników. Rezultatem tych procesów jest to, że występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Jest to spowodowane niedostatecznie szybkim przepływem informacji między pracodawcami a pracownikami, zatem musi upłynąć czas zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy. Decyzje o zwolnieniu z pracy w celu znalezienia innego zajęcia podejmują sami pracownicy, a czas poszukiwania nowej pracy jest stosunkowo krótki bowiem wynosi mniej niż 3 miesiące.

bezrobocie długookresowe - dotyczy osób. które pozostają bez pracy od 6 do 12 miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem czym dłuższa przerwa w pracy, tym maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność uzupełniania kwalifikacji lub w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy. Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje, że ewentualni kandydaci stają się, ze względu na dezaktualizację swoich wiadomości i doświadczeń, mało interesujący dla pracodawców.

bezrobocie długotrwałe (chroniczne) - trwa znacznie dłużej niż 12 miesięcy. Spowodowane jest podobnymi przyczynami co bezrobocie długookresowe.

bezrobocie ukryte - rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w urzędach pracy. Osoby te posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego.

bezrobocie cykliczne - powstaje na skutej spadku zagregowanego popytu w gospodarce. W czasie kiedy występuje zapotrzebowani na wytwarzane produkty, nie ma problemów z miejscami pracy. Kiedy jednak zapotrzebowanie to maleje zaczynają się problemy z pracą. Producenci w celu zmniejszenia kosztów produkcji zwalniają pracowników.

bezrobocie z wyboru - pojawia się w niektórych krajach, gdzie wysokość zasiłków przyznawanych bezrobotnym jest na tyle wysoka, aby zrekompensować utratę stałego zarobku i tym samym stworzyć zachętę do pozostawania zawodowo bezczynnym.

Podział tematyczny na grupy:

W zależności od warunków, w jakich osoby zdolne do pracy i poszukujące ją byłyby gotowe ją podjąć, trzeba wyróżnić dwa rodzaje bezrobocia:

• bezrobocie dobrowolne - spowodowane jest tym że część pracowników poszukujących pracy nie akceptuje poziomu płacy realnej są skłonni pracować przy wyższej stawce, a pracodawcy gotowi są ich zatrudnić poniżej płacy realnej. Zjawisko to jest głównym powodem powstawania tej odmiany bezrobocia gdzie preferencje siły roboczej nie pokrywają się z rachunkiem opłacalności pracodawców.

• bezrobocie przymusowe - czyli niezależne od zachowania bezrobotnych. Ekonomia klasyczna tłumaczy je tym, że istnienie ustawowej gwarancji płacy minimalnej, zafałszowuje sygnały na rynku pracy, stan równowagi rynkowej zostaje zniekształcony, nawet przy spadku cen i popytu, wzroście bezrobocia, place i tym samym koszty nie maleją, poprzez strajki związki zawodowe wymuszają stawki powyżej wolnej ceny rynkowej.

Rodzaje bezrobocia można rozpatrywać zarówno ze względu na przyczyny jak i formy w których zjawisko to występuje (ze względu na przyczyny).

• bezrobocie strukturalne - które charakteryzuje się zastojem gospodarczym i nowe roczniki napływające na rynek pracy nie mogą jej znaleźć. Istnienie wiec samego zjawiska bezrobocia tłumaczone jest tym że chęć podjęcia pracy i zgłoszonej jej podaży nie daje się w pełni urzeczywistnić,

• bezrobocie technologiczne - wynika ze zmiany techniki, technologii, oraz z zastąpienia pracy żywej pracą maszyn,

• bezrobocie koniunkturalne - Keynesowska teoria przymusowego bezrobocia przyjmuje że jest ono wywołane zbyt małym popytem konsumpcyjnym i inwestycyjnym, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych, poziom popytu stale ulega wahaniom, czyli jest zależny od koniunktury, stad nazwa bezrobocia. W fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego.

• bezrobocie frykcyjne - obejmujące również ludzi zmieniających prace, przejściowo jej poszukujących z rożnych powodów.

• bezrobocie sezonowe - uzależnione od pór roku (np. budownictwo);

Patrząc ze względu na formę jego występowania wyróżniamy:

• bezrobocie krótkookresowe - do 3 miesięcy bez zatrudnienia.

• bezrobocie średniookresowe - od 3 do 12 miesięcy bez zatrudnienia.

• bezrobocie długookresowe - dotyczy osób. które pozostają bez pracy od 6 do 12 miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem czym dłuższa przerwa w pracy, tym maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność uzupełniania kwalifikacji lub w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy. Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje, że ewentualni kandydaci stają się, ze względu na dezaktualizację swoich wiadomości i doświadczeń, mało interesujący dla pracodawców.

• bezrobocie ukryte - rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w urzędach pracy. Osoby te posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego. Występuje głównie na wsi (nadmiar rąk do pracy, dawniej - przerost administracji).

• bezrobocie jawne - zarejestrowane (da się określić).

Żródła:

Internet: Serwis „Ściąga.pl”,

www.ae-krakow.pl

5

siła robocza

ZATRUDNIENI

BEZROBOTNI

POZOSTALI

Bezpośrednio zatrudnieni

Absolwenci

Angaże

Emeryci

Zrezygnowani

Zwolnieni

---